به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ هدف از خشک کردن گاو، استراحت دادن به دام برای شروع دوره شیردهی بعدی است. این دوره به گاو اجازه می‌دهد تا مقداری از مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را ذخیره کرده و غده پستان نیز برای تولید شیر آماده شود.
روش خشک کردن گاو
خشک کردن گاو باید تا جایی که امکان‌پذیر باشد، سریع انجام گیرد بدون اینکه به پستان آسیبی وارد شود. بدین منظور اجازه دهید فشار پستان به نقطه‌ای برسد که ترشح شیر متوقف شود و در نهایت شیر باقی‌مانده در پستان توسط خون جذب گردد. بهترین روش برای اغلب گاوها توقف یکباره دوشش و اجازه جذب هرچه سریع‌تر شیر است. این روش بویژه مخصوص گاوهایی است که مشکل ورم پستان ندارند.
دوشیدن متناوب (حذف تدریجی دوشش تا زمانی‌که گاوها کاملاً خشک شوند) مرحله خشک کردن گاو را طولانی‌تر می‌کند، هرچند برای گاوهای پر تولید یا گاوهایی با سابقه ورم پستان شدید، مطلوب می‌باشد.
دوشش ناکامل (ماندن شیر در غدد پستان) به دلیل اینکه مرحله خشک کردن را بسیار طولانی می‌کند، هرگز توصیه نمی‌شود.
توجه داشته باشید که باید مصرف خوراک گاو را کاهش دهید و در خوردن آب نیز محدودیت اعمال کنید. بعد از آخرین دوشش، سرپستانک‌ها را کاملاً تمیز کرده و در محلول ضدعفونی‌کننده قرار دهید و یک آنتی‌بیوتیک مؤثر به کار برید تا مشکل عفونت‌های جدید برای پستان در دوره‌های بعدی ایجاد نگردد.
مدت دوره خشکی و شرایط بدنی در موقع زایمان با یکدیگر ارتباط دارند. دوره خشکی برای جبران ذخائر بدنی گاوی که در اواخر آبستنی وضعیت بدنی ضعیفی دارد، بسیار حائز اهمیت می‌باشد. از طرف دیگر چاقی زیاد نیز نامطلوب است. چنین گاوهایی به بیماری‌هایی نظیر کتوز (اختلالات گوارشی) حساس‌ترند. بهترین زمان پیشنهادی برای خشک نمودن گاو 60 روز قبل از زایش می‌باشد که سبب افزایش تولید شیر می‌گردد.
تغذیه گاوهای خشک
تغذیه در این دوره شامل مواد غذایی مورد نیاز برای نگهداری بدن، رشد گوساله و در گاوهای ضعیف بهبود وضعیت بدنی است. تغذیه گاوهای خشک به دو مرحله تقسیم می‌شود:
الف) 45 روز ابتدای خشکی:
در این مرحله باید مصرف ماده خشک را کنترل کنید به نحوی که خوراک از 2% وزن بدن گاو بیشتر نشود. در این دوره نباید پروتئین اضافی در اختیار گاو قرار گیرد. احتیاج گاو خشک به کنسانتره اغلب ناچیز است و با مصرف روزانه حداقل 1/5 کیلوگرم به ازای هر رأس گاو تأمین می‌شود، هرچند مقدار مصرف کنسانتره با توجه به کیفیت علوفه و وضعیت بدنی گاو خشک از صفر تا 3روز متغیر می‌باشد در این مرحله مقدار پروتئین کمتر (12%) و مقدار فیبر خام بیشتر از جیره گاوهای شیرده خواهد بود. علوفه می‌تواند 80 %ماده خشک مصرفی جیره را تشکیل دهد. به منظور پیشگیری از ناراحتی‌های گوارشی قسمتی از آن باید به صورت خرد نشده داده شود.
خوب است بدانید سیلوی ذرت به دلیل انرژی زیاد که سبب چاقی می‌شود نباید بیش از 50% ماده خشک علوفه مصرفی باشد. همچنین نسبت کلسیم و فسفر 1/45 تا 1/65% را رعایت کنید.
ب) دو هفته آخر خشکی
گاوها از جیره دوره خشک به تدریج به جیره اوایل شیردهی انتقال می‌یابند. هدف از مدیریت تغذیه در این دوره پیشگیری از بیماری‌های بعد از زایمان می‌باشد.
در این مرحله به گاوها روزی 1/8 تا 2/5 کیلوگرم کنسانتره بدهید و به تدریج آنرا افزایش دهید تا زمانی‌که به اندازه 1% وزن بدنشان کنسانتره دریافت کنند. علوفه خرد نشده بلند نیز باید به مقدار 0/5% وزن بدن به گاوها تعلیف شود تا از جابجایی شیردان جلوگیری شود. در این دوره علوفه مصرفی نیز در حدود 70% ماده خشک مصرفی می‌باشد.
در شروع این مرحله بایستی 6 گرم نیاسین (ویتامین B3) در روز تا 12 هفته بعد از زایمان برای جلوگیری از کتوز (اختلالات گوارشی) در اختیار گاوها قرار دهید.
برای استفاده از سایر افزودنی‌ها در این دوره با کارشناسان تغذیه دام مشورت نمایید.
توجه داشته باشید اگر پروتئین و مواد معدنی در هفته‌های آخر دوره خشکی متوازن نباشد، تغذیه با جیره‌هایی مشابه با گاوهای شیرده برای گاوهای خشک بسیار مشکل‌آفرین خواهد شد.
نویسندگان: مهرداد نفیسی، شهاب سهرابی ومجید افشار (پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران)