به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ طوطی کوتوله افریقایی یا طوطی برزیلی در ایران به نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود و برخی به آن طوطی کوتوله، طوطی عشق و لاوبرد می‌گویند. نام انگلیسی این پرنده Lovebird است وفرانسوی‌ها به آن les Inséparables می‌گویند. نام علمی این پرنده آگاپورنیس Agapornis است طوطی کوتوله را در زبان عربی طیورالحب و در زبان عامیانه به آنالبرکادیلو می‌گویند.
از جمله گونه‌های طوطی کوتوله که در کشور ما پرورش آنان رایج و متداول است می‌توان به طوطی برزیلی فیشر، طوطی برزیلی صورت هلویی و طوطی برزیلی نقاب‌دار اشاره کرد. طوطی کوتوله یکی از جذاب‌ترین و بی‌بدیل‌ترین گونه از خانواده طوطی‌سانان است و علاقه‌مندان زیادی دارد. رنگ‌های متنوع و جذابش و همچنین روش نگهداری راحت وکم‌هزینه بودن طوطی کوتوله باعث شده تا این پرنده جذاب جز پرطرفدارترین گونه طوطی‌سان برای نگهداری در منزل باشد.
اگر شما علاقه‌مند به نگهداری یک جفت پرنده در خانه‌تان هستید یک جفت طوطی کوتوله می‌تواند بهترین گزینه وانتخاب برای شما باشد.اما قبل از هر خریدی لازم است شرایط نگهداری آن را بیاموزید، این مطلب در این امر یاری‌رسان شما خواهد بود.
نکته: رمز موفقیت واصولی نگهداری صحیح هر پرنده وابسته به زیستگاه اصلی آن است پس حتماً محیطی شبیه‌سازی شده با محیط واقعی زندگی پرنده‌ای که نگهداری میکنید ایجاد کنید تا همیشه شاداب و سلامت باشند.
دمای مناسب نگهداری طوطی کوتوله
21 تا 29 درجه سانتی‌گراد و مطلوب‌ترین دما 23 درجه در تمام فصول می‌باشد.
پوشش گیاهی غیرسمی در اطراف محل نگهداری طوطی کوتوله یکی از پیش نیازهای اصلی آنها است.
ملزومات واصول اولیه نگهداری کوتوله برزیلی
قفس بزرگ برای یک جفت طوطی کوتوله باید حداقل ابعاد قفس 90سانتی‌متر طول و عرض 40و ارتفاع 60سانتی‌متر است به هر مقدار قفس بزرگ‌تر باشد در سلامت و نشاط پرنده نقش بسزایی دارد.
جا آبی و جا دانه‌ای لیوانی یا کاسه‌ای متوسط. از ظرف آب تیوپی استفاده کنید زیرا بسته است و آلودگی کمتر روی آن تاثیر دارد. اگر پرنده به ظرف تیوپی عادت ندارد می‌توانید در کنار ظرف آبخوری معمولی آن یک جا آبی تیوپی هم نصب کنید تا کم‌کم پرنده به ظرف‌های تیوپی عادت کند (آب مناسب آشامیدن برای کوتوله‌ها باید فاقد کلر و عوامل مضر باشد و هر روز باید تعویض و با آب تازه و گوارا جایگزین گردد)
لانه مخصوص برای طوطی کوتوله که از جنس و متریال تمام چوب باید باشد.
چوب نشیمن‌گاه با قطر 1.5 الی 2cm باشد اما لازم است بدانید استفاده از انواع مختلف چوب نیشمنگاه با سایزهای مختلف باعث می‌شود تا پای پرنده خسته نگردد.
لوازم بازی که سلیقه‌ای است و بهتر است در هر دوره متفاوت خریداری شود. طوطی‌های کوتوله برزیلی پرندگانی بسیار پرجنب‌و جوش هستند و احتیاج به قفس بزرگ و اسباب‌بازی‌های زیاد و متنوعی برای سرگرمی دارند. برای اینکه پرنده را تشویق به فعالیت کنید باید اسباب‌بازی مناسب داخل قفسشان قرار دهید. تاب، نردبان، نی‌های بامبو، پوست میوه نارگیل و تکه‌های چوب تمیز می‌تواند انتخاب‌های خوبی باشند.
طوطی کوتوله صورت هلویی
اگر بار اولی است که می‌خواهید از یک طوطی کوتوله نگهداری کنید بهتر است یک جفت کوتوله جوان صورت هلویی را خریداری و نگهداری کنید طوطی‌های کوتوله صورت هلویی دارای رنگ‌های متنوع وهمچنین رفتارهای جذابی هستند و طبیعت ملایم‌تری نسب به گونه فیشر خود دارند. طوطی کوتوله صورت هلویی پرنده‌ای از خانواده طوطی‌سانان است که زادگاه اصلیش غرب آفریقا می‌باشد که تکثیر آن نیز به مراتب راح‌تر از دیگر گونه‌های هم‌رده خود است.
طوطی کوتوله به هر میزان جوان‌تر باشد راحت‌تر به محیط جدید عادت کرده و رام می‌شود. در حال حاضر نیز توصیه می‌شود برای شروع و شناخت این پرنده حتماً با یک جفت صورت هلویی که رفتار ملایم‌تر و آرام‌تری دارند شروع کنید. این گونه فوق‌العاده جذاب و دوست‌داشتنی است.
طوطی کوتوله صورت هلویی
اطمینان از سلامت لاوبردها
برای خرید کوتوله برزیلی و اطمینان از سلامت طوطی کوتوله ابتدا باید یک فروشگاه معتبر را پیدا کنید و هنگام خرید به دقت پرنده را بررسی کنید و حتی با فرشنده در مورد سلامتی پرنده شرط بگذارید (به دفعات گفته‌ایم پرنده یا حیوانات هرچه باشند و با هر قیمتی نیاز به تایید دامپزشک در مورد سلامتی دارند تا دچار بیماری‌های مشترک بین حیوانات و انسان‌ها نشوید پس اگر شما فردی فاقد تبحر در خرید حیوانات هستید می‌توانید پس از خرید حیوان را نزد دامپزشک برده و با اطمینان به منزل بروید).
یک پرنده سالم باید کاملاً هوشیار باشد و در برابر محرک‌ها به خوبی عکس‌العمل نشان دهد پرنده باید سرحال بوده و پرهای درخشان و تمیز و یکدست داشته باشد. استخوان سینه جناق بیرون نزده باشد. چشم‌هایش باید براق و شفاف باشد و هیچ‌گونه ترشحی نداشته باشد. پوست بینی شفاف و ترشح نداشته باشد و پرهای اطراف مخرج پرنده حتماً باید تمیز باشد. از خریدن پرنده‌ای با پرهای پف کرده و یا چشم‌های بسته یا نیمه‌باز خودداری کنید. همچنین پرنده‌ای که سرش رانمی‌تواند ثابت نگهدارد یا سر را زیر بال می‌برد دارای علایم بیمار گونه است و از خرید آن باید پرهیز شود.
پرندگان استاد مخفی کردن علائم بیماری هستند در طبیعت پرنده بیمار از طرف همنوعان طرد می‌شود ولی در محیط قفس این امر کاملاً فرق دارد. بعد از این که پرنده را انتخاب کردید آن را مستقیماً در ارتباط با دیگر پرندگانتان قرار ندهید و حداقل به مدت یک ماه درمحیط و قفس جدا از دیگر حیوانات نگهداری کنید تا از سلامتش مطمئن گردید. اگر نشانه‌های بیماری در پرنده مشاهده شد در صورت عدم توانایی در تشخیص نوع بیماری و درمان آن را نزد دامپزشک ببرید و مورد درمان قرار دهید.
غذای طوطی کوتوله
مخلوط دانه‌های متنوع که شامل تخمه کتان، تخم گشنیز، جو، گندم سبوسدار، برنج وحشی یا ریزوتو، تخم آفتاب گردان، آجیل خام (فندق، بادام و…) و ارزان درشت که باید 2برابر کل دیگر دانه‌ها باشد.
میوها: گوجه‌فرنگی، سیب قرمز و سیب زرد (دانه سیب برای پرندگان خطر آفرین است و باید جدا شود) موز، انواع توت، انواع مرکبات، انگور، کیوی، انبه، خربزه، پاپایا، گلابی، میوه ستاره
حبوبات جوانه زده: لوبیا، عدس، ماش، نخود، ذرت ودانه سویا (برای تغذیه کوتوله‌ها تمام حبوبات باید نیم‌پز یا خیسانده وجوانه زده باشند)
سبزیجات: چغندر، کلم بروکلی، گل کلم، هویج، کلم برووکسل، لوبیای سبز تازه، نخودفرنگی تازه، هویج وحشی، انواع فلفل، انواع کدو، شلغم، کدو، قاصدک، برگ کاسنی، اسفناج.
(آواکادوو و همچنین سیب‌زمینی و گیاهان پیازی شکل وتمام انواع قارچ‌ها برای پرندگان و مخصوصاً طوطی‌سانان مضر است از در اختیار گذاشتن این موارد برای پرندگانتان به شدت پرهیز نمایید)
نیاز است بدانید تمام میوه‌ها و سبزیجات قبل از در اختیار گذاشتن پرنده به خوبی تمیز و شسته شوند آفت‌کش‌ها و سموم کشاورزی روی میوه و سبزیجات می‌تواند برای پرنده دلبند شما خطرناک باشند. هویج رنده شده و دانه ذرت پخته یا خود بلال تازه معمولاً تغذیه مناسبی برای کوتوله‌ها می‌باشد اگر سبزیجات و میوه به‌طور مداوم در رژیم غذایی موجود باشد نیازی به ویتامین‌دهی صنعتی بصورت جداگانه به پرنده نیست. البته ویتامین جداگانه صدمه‌ای به پرنده نمی‌زند و می‌توانید در هفته دو مرتبه با دوز مشخص در آب آشامیدنی پرنده اضافه و در اختیارش قرار گیرد.
وجود کف دریا و یا بلوک معدنی مخصوص پرندگان در قفس لازم است و باعث تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن پرنده می‌شود.
خوشه ارزن می‌تواند به عنوان یک بازی مهیج و همچنین یک غذای تشویقی مورد استفاده قرار گیرد.
از سفیده تخم‌مرغ آبپز نیز برای تغذیه طوطی کوتوله می‌توانید استفاده کنید به مقدار کم و با مقداری هویج مخلوط گردد و در اختیار پرنده قرار گیرد.
توجه کنید که رژیم دانه‌هایی با چربی بالا مثل تخمه و مغز آجیل‌ها باعث اعتیاد، چاقی و صدمه به کبد پرنده و گاهی مرگ او می‌شود پس تعادل را همیشه و در همه وقت در رژیم غذایی پرنده دلبنتان رعایت نمایید.
طوطی کوتوله در امر تغذیه‌اش دارای ذائقه متنوعی از دانه‌ها، میوه‌ها و سبزیجات را دارد پس هر آنچه را که برایش مفید است را در اختیارش بگذارید تا همیشه شادب و سرحال باشد.
طوطی برزیلی نقاب‌دار
در مورد رژیم غذایی طوطی کوتوله برزیلی به این نکات حتماً دقت کنید
اگر پرنده را بتازگی خریداری کردید از همان رژیم غذایی قبلیش استفاده کنید و تا هنگامی که به خانه جدید عادت نکرده اقدام به تغییر رژیم غذایی آنها نکنید، زیرا تغییر رژیم غذایی باعث وارد شدن استرس بیشتر به پرنده می‌شود. تغییر رژیم غذایی را باید تدریجی ومرحله به مرحله انجام دهید پس در این امر کاملاً صبور باشید. طوطی‌های کوتوله نسبت به تغییرغذایی بسیار حساس هستند و واکنش نشان می‌دهند.
خوراکی‌های صنعتی مثل چیپس، بیسکویت، محصولاتی با فرآوری چرب، شکری، نمکی، شکلات و حتی دانه‌های میوه برای پرندگان مضر است و از دادن آنها پرهیز نمایید.
تکثیر و تولیدمثل طوطی عشق
طوطی‌های کوتوله به صورت گروهی زندگی می‌کنند و به همان نحوه نیز جفت خود را از درون گروه خود انتخاب می‌کنند. برای تکثیر و تولیدمثل و بازده تولید یک گروه طوطی کوتوله را برای انتخاب جفت کنار هم قرار دهید تا به صورت آزادانه جفت خود را انتخاب نمایند (لازم است بدانید یک نر و ماده کوتوله تشکیل جفت را نمی‌دهند و ممکن است هیچ‌گاه جفت‌گیری انجام نشود هرچند که رفتار صمیمانه‌ای را در کنار هم داشته باشند) پس از انتخاب جفت‌ها توسط یکدیگر تا همیشه کنار هم خواهند ماند. پس اگر علاقه به تکثیر از کوتوله‌ها دارید یا چند جفت تهیه نمایید و یا پرنده‌های جفت‌خورده‌ای که سابقه جوجه‌دهی دا داشته‌اند را خریداری کنید.
لوازم و شرایط جفت‌گیری طوطی کوتوله برزیلی
1.در فصل پائیز یک جعبه به ابعاد 25×25 و ارتفاع 25 سانتی‌متر بعنوان لانه تهیه کنید.
2. تهیه مواد لانه‌سازی شامل: برگ نخل، علف و کاه خشک، ساقه‌های ریز رنگی درختان (توجه داشته باشید که مواد لانه‌سازی عاری از هرگونه حشرات ریز و سموم باشد و کاملاً تمیز باشند)
3. فراهم آوردن محیط آرام و خلوت و بدونه استرس برای تولیدمثل طوطی‌های کوتوله دارای اهمیت بسیاراست.
پرنده با استفاده از مواد لانه‌سازی لانه را پر می‌کند و یک حفره تونلی شکل در آن ایجاد می‌کند و درون حفره اقدام به تخم‌گذاری می‌کند. از وارسی لحظه به لحظه لانه کوتوله‌ها در هنگام تخم‌گذاری پرهیز نمایید چرا که باعث ایجاد استرس و گیر کردن تخم در شکم پرنده ماده خواهد شد و در صورت تکرار این امر پرنده از تخم‌گذاری دوری می‌جوید و بر روی تخم‌ها نمی‌خوابد.
کوتوله ماده معولاً بین ۴ الی ۶ تخم می‌گذارد و به مدت ۲۱ تا ۲۴ روز پس از آخرین تخم روی آنها می‌خوابد تا جوجه‌ها بیرون بیایند.
اگر ماده بیش از ۸ تخم گذاشت و بیش از ۲۴ روز روی تخم‌ها خوابید باید بشما احسنت گفت که دو پرنده ماده را با هم جفت کرده‌اید و خالق یک پدیده شگرف بوده‌اید. این‌گونه تخم‌ها بدونه نطفه هستند و هرگز جوجه نخواهند شد.
در جفت‌های واقعی جنس نر نیز در خوابیدن روی تخم کمک می‌کند و از لانه حفاظت می‌کند و در اغلب اوقات در ورودی لانه همچون یک نگهبان نگهبانی می‌دهید.
وقتی جوجه‌ها از تخم بیرون آمدند پدر و مادر با هم شروع به غذا دادن به آنها می‌کنند. تا چند روز اول نیازی به در اختیار گذاشتن غذای کمکی نیست و بگذارید خود پرنده با دانه‌های هضم شده در چینه‌دانش جوجه‌ها را تغذیه نماید و پس از آن می‌توانید از مخلوط سفید تخم‌مرغ آبپز بدونه زرده و پوره هویج استفاده نمایید یادتان باشد جادانه‌ای پرنده را با دانه‌های متنوع هر روز پر نمایید و حتی جادانه‌ای دیگری را نیز در قفس تعبیه نمایید تا با کمبود غذا برای جوجه‌ها مواجه نگردند.
جوجه‌ها پس ۵ الی ۶ هفته پر آورده و تا ۲ هفته بعد نیز توسط والدین مراقبت می‌شوند و از لانه بیرون می‌آیند.
اگر کوتوله‌های شما روی تخم‌ها نمی‌خوابند یا به جوجه‌ها غذا نمی‌دهند نشان از اولین بارجوجه‌دهی‌شان بوده وهنوز توانایی ومهارت نگهداری از تخم‌ها و جوجه‌ها را نداشته باشند ولی در دفعات بعدی موفق به انجام این کار خواهند شد پس نگران نباشید.
نکات مهم بهداشتی در نگهداری کوتوله افریقایی
کفی قفس پرنده را هر روز و کل قفس پرنده و ملزومات آن را هفته‌ای یکبار کاملاً شستشو دهید. لازم به ذکر است از بردن کوتوله‌ها به محیط نظافت قفس و حمام به شدت پرهیز نمایید محیط مرطوب و نم‌ناک مثل حمام منازل مملو از باکتری‌ها و میکروب‌ها می‌باشند که باعث فلج سیستم عصبی در گروه طوطی‌سانان می‌شود.
کوتوله‌ها نسبت به شرایط جوی خیلی حساس نیست و کافی است در مرض سرما و گرمای زیاد و جریان هوای شدید قرار نگیرند دمای مناسب زیستی کوتوله‌ها 23 درجه می‌باشد.
استحمام پرنده در محیط گرم بایدانجام گیرد و با فواصل مدت‌دار. وان آب‌تنی مناسب برای کوتوله‌ها ظرفی به عمق 6سانتی‌متر و با پهنای12 سانتی‌متر می‌باشد که باید دارای امنیت و ایمنی کافی باشد تا پرنده دچار استرس نگردد. کوتوله‌ها علاقه وافری به آب‌بازی دارند. درصورت که کوتوله شما از استحمام فراری است می‌توانید از اسپری آب‌پاش استفاده کنید ولی به مقدار کم و با آب ولرم و به صورتی که کل پرهای پرنده خیس نگردد. یادتان باشد آب استحمامی پرنده باید فاقد کلر باشد، کلر می‌تواند عوامل مخربی بر روی پوست و پرهای پرنده ایجاد کند و باعث بروز عارضه پرکنی گردد.
از نگهداری کوتوله‌ها در محیط آشپزخانه و محل‌هایی که دارای بوهای فرار می‌باشند به شدت پرهیز نمایید این‌گونه مکان‌ها می‌توانند باعث بروز تنگی نفس وبیماری‌های گوارشی در پرنده گردند.
اگر تغییری در سلامت و مدفوع کوتوله‌ها مشاهده کردید یا احساس کردید پرنده بیمار است در کوتاه‌ترین زمان به دامپزشک مراجعه کنید.
برای داشتن جوجه‌های سالم و قوی از یک جفت همنوع استفاده کنید .
لانه‌های موجود در بازار برای طوطی‌های کوتوله کوچک بوده و از مترایال چوب مصنوعی و پلاستیکی درست می‌شوند پس حتماً لانه‌ای از جنس تمام چوب درخت و با استقامت بالا و با ظرافت کامل تهیه نمایید.
سعی کنید تمام لوازم درون قفس کوتوله‌ها از چوب طبیعی باشد تا آنها احساس بهتری به محیط زندگی خود داشته باشند.
نوک گرفتن کوتوله‌ها از یکدیگر نشان جفت شدن نیست و در همنوعان هم دیده می‌شود و بیشتر شبیه یک بازی و سرگرمی بین آنها مرسوم است.
طوطی‌های کوتوله علاقه بسیار زیادی موزیک دارند پس ساعاتی در روز هرچند مختصر را به این امر اختصاص دهید اما یادتان باشد با صدای ملایم باشد تا پرنده دچار استرس نگردد.
گاهی اوقات طوطی‌های کوتوله بیش از حد آواز می‌خوانند و سر صدا می‌کنند. درکل سر و صدای آنها از مرغ‌عشق‌ها هم به مراتب بیشتر است زمانی که طاقت شلوغ‌کاری کوتوله‌ها را ندارید می‌توانید برای مدتی روی قفس را با پارچه‌ای بپوشانید تا تاریکی آنها را وادار به سکوت نماید.
در صورتی‌که یکی از جفت‌های کوتوله تلف شود حتماً و در کوتاه‌ترین زمان باید جفت جدیدی تهیه کنید تا پرنده‌تان دچار تنهایی وافسردگی نشده و پرهایش را نکند و مهمتر اینکه آن یکی را هم از دست ندهید.
نقش رنگ‌ها: این نوع طوطی عاشق اجسام رنگی هستند و با لوازم رنگی به سرعت ارتباط برقرار می‌کنند و جز علاقه‌مندی‌های خاصشان است، کوتوله‌ها علاقه وافری به اجسام با رنگ قرمز و شاد دارند ولی یادتان باشد از نظر ایمنی و سلامت هر وسیله‌ای را که در اختیارشان می‌گذارید را برسی نمایید تا باعث بروز حوادث ناگوار نگردد.
هموطن عزیزو گرامی: در حفظ و نگهداری منابع طبیعی و جانوری ودرراستای ارتقا زندگی بهتر برای همه مخلوقات خدا دلسوزانه کوشا و سخاوتمند باشید. (موفق و پیروز باشید)
منبع: سایت۶۰۱۹