به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به منظور استحصال بهداشتی و اقتصادی گوشت و استفاده صحیح از فرآورده‌های دامی و عرضه اصولی آنها به مراکز مصرف، تدوین نظام اجرائی مشخصی جهت کشتارگاه‌های صنعتی و تأسیس مجتمع‌های کشتارگاهی ضروری است.
به طورکلی کشتارگاه، شامل قسمت‌هائی جهت: بیهوشی، خونگیری، پوست‌کنی، تخلیه امعاء و احشاء، شقه کردن، بازرسی لاشه، دوش دادن و مرحله ورود به تونل سرد است که فضاهای لازم برای این مراحل به شرح زیر است:
۱- مرحله بیهوشی: فضای لازم برای بیوش کردن یک رأس گاو ۳ مترمربع و زمان لازم یک دقیقه است.
۲- مرحله خونگیری: طول کانال لازم برای خونگیری یک رأس گاو ۵/۱ متر با عرض ۸۰ سانتی‌متر برای هر پست خونگیری و مدت زمانی که برای خونگیری در نظر گرفته می‌شود، ۱۰ دقیقه است.
فاصله لازم بین خونگیری و سایر اعمال کشتار به طول ۳ تا ۴ متر است.
۳- مرحله پوست‌کنی: برای پوست کندن هر رأس گاو، که حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد، ۴ مترمربع در نظر گرفته شده است.
۴- مرحله تخلیه: فضای لازم برای تخلیه امعاء و احشاء و قفسه صدری به طول ۳ متر و فضای مورد نظر جهت تخلیه محتوای محوطه بطنی به طول ۲ متر تعیین می‌گردد.
۵- مرحله شقه کردن: طول محل لازم برای شقه کردن ۲ متردر نظر گرفته می‌شود.
۶- مرحله بازرسی: طول محل لازم برای بازرسی لاشه ۲ متر در نظر گرفته می‌شود.
۷- مرحله دوش دادن: طول محل لازم برای دوش دادن ۳ متر در نظر گرفته می‌شود.
۸- مرحله خنک کردن: جهت خنک نمودن لاشه‌های کشتاری قبل از توزیع یا ارسال به تونل انجماد، لازم است که متناسب با ظرفیت کشتاری، اتاق سرد با حرارت ۰ تا ۴ درجه سانتی گراد ایجاد شود.
۹- مرحله ورود به تونل: طول فاصله محل لاشه دوش داده شده تا تونل سرد، باید ۳ تا ۴ متر باشد.
چون عملیات توزین پس از این مرحله صورت می‌گیرد، می‌توان طول این فاصله را برای انتظار لاشه‌ها در حد مورد نیاز در نظر گرفت. در صورت طولانی شدن ریل در این قسمت، می‌توان به صورت ریل‌های رفت و برگشت و با فواصل متناسب طول این قسمت را کوتاه کرد.
ابعاد محل استراحت گاوها که باید به وسیله نرده‌های لوله‌ای از هم جدا شود. ۶/۷ متر طول و ۶ متر عرض است که جهت ۲۰ الی ۲۵ رأس گاو در نظر گرفته می‌شود.
در محل استراحت گاوها: باید یک آبشخور وجود داشته باشد و شیرهای آب باید طوری تعبیه شوند که آب کافی برای تمیز کردن محل به سهولت در اختیار باشد. عرض راهرو باید طوری باشد، که حرکت وسایل نقلیه، جهت تخلیه کود و دام‌های تلف شده، به خارج امکان‌پذیر باشد.
همچنین کشتارگاه‌ها باید، مجهز به تجهیزات تبدیل ضایعات یا برنامه جهت تبدیل ضایعات که از قسمت‌های زیر تشکیل شده است، باشند:
۱- قسمت دریافت: در این قسمت، لاشه‌های ضبطی دام و ضایعات کشتارگاهی دام وطیور به وسیله بالابر، به داخل دیگ پخت ریخته می‌شود. خون توسط پمپ به مخزن و از آنجا به دیگ مخصوص پخت هدایت می‌گردد.
۲- قسمت پخت: در این قسمت، مواد به وسیله بخار پخته و سپس خشک می‌شود.
۳- قسمت روغن‌گیری: پس از اینکه مواد ضبطی و ضایعات در دیگ پخته شد، به قسمت روغن گیری هدایت و در آنجا روغن‌گیری شده و روغن آن در مخزن روغن ذخیره می‌گردد. باقیمانده مواد به قسمت خردکن رانده می‌شود.
۴- قسمت خردکن: در این قسمت، مواد توسط آسیاب خرد و سپس خشک می‌شود و به صورت پودر گوشت و پودر خون و پودر استخوان در می‌آید.
۵- قسمت بسته‌بندی: در این قسمت، مواد پودر شده، پس از افزودن مواد آنتی‌اکسیدان سایر افزودنی‌های مورد نیاز به تفکیک در کیسه‌ها ریخته می‌شوند و از آنجا به انبار حمل می‌گردند.
تبصره۱: در کشتارگاه طیور، در صورتی که پرها به واحد تبدیل ضایعات ارسال نشوند، جهت آماده‌سازی پر، کشتارگاه باید به دستگاه پرشویی و پر خشک کنی مجهز باشد.
تبصره۲: تأسیسات و تجهیزات دستگاه تبدیل ضایعات باید به طوری تعبیه شوند، که به کیفیت پروتئین به دست آماده لطمه‌ای وارد نشود. ضمناً اصول انبارداری در مورد نگهداری و ذخیره پودر گوشت و پودر خون باید از نظر رطوبت و حرارت و تهویه به صورتی رعایت شود، که فرآورده‌های حاصل فاسد و آلوده به اجرام بیماری‌زا نگردد.
تبصره۳: قسمت دریافت ضایعات باید مجزا از قسمت بسته‌بندی و ذخیره تولیدات باشد.
تبصره۴: نصب دستگاه بوگیر و تهویه هوا الزامی است.
برای مطالعه کامل این مطلب به مقاله نحوه راه اندازی گاوداری مراجعه کنید.