به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ دستگاه تنفس شامل قسمت‌های مختلفی است که در عمل تنفس دخالت دارند. این بخشها عبارتند از: بینی، دهان و قسمت‌های داخلی از قبیل نای و برنش‌ها و ریه‌ها. مشکلات تنفسی ممکن است از هریک از قسمت‌های فوق منشأ بگیرد. علائم بیماریهای تنفسی شامل ترشحات بینی، عطسه، سرفه، تنفس پر سر‌و صدا و تنفس با سختی، حالت‌های غیرطبیعی تنفس می‌باشد. هر تغییری که در کیفیت صدا وجود داشته و یا همچنین شنیدن صدا‌های غیرعادی ممکن است بیانگر مشکلات دستگاه تنفس باشند.
تراکئو برونشیت در سگ‌ها (Kennel Cough)
این بیماری عفونی تنفسی در سگ‌ها متداول است. به سهولت از یک حیوان به حیوان دیگر انتقال می‌یابد. بسیاری از سگ‌های موجود در پانسیون و یا در مکان‌هایی که سگ‌های مختلفی در آنجا نگهداری می‌شوند دچار بیماری فوق می‌گردند. حاملین بیماری فاقد علامت هستند. علائم بیماری شامل سرفه‌های خشک و کوتاه است که اغلب همراه ترشحاتی از بینی می‌باشد. بسیاری از سگ‌های بیمار، سرزنده و هوشیار هستند. بیماری پس از چند هفته برطرف می‌شود. اغلب دامپزشکان برای کسب اطمینان بیشتر یک دوره کوتاه مدت درمان با آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کنند تا بیماران را از مشکلات بعدی حفظ کنند. اگر در نظر دارید سگ را به جایی که سگ‌های زیادی را در کنار هم نگه می‌دارند ببرید حتماً درمورد واکسیناسیون در برابر این بیماری با دامپزشک مشورت کنید.
کلاپس نای در سگ (Collapse in Trachea)
بیستر در سگ‌های کوچک دیده می‌شود. علائم آن شامل تنفس پر سر‌و‌صدا همراه با سرفه‌های متوالی است. گاهی سگ قادر به تنفس نیست. نای در حیوان سالم و طبیعی لوله‌ای است محکم. درسگ‌های بیمار نای نرم و شل و به تدریج باریک شده و آشکارا در مقابل عبور جریان هوا مقاومت می‌کند. سگی که صاحبش کاملاً به این عارضه واقف است علیرغم مشکلات فوق می‌تواند به زندگی ادامه دهد. برای پیشگیری از این بیماری از چاق شدن حیوان جلوگیری کنید. همچنین حیوان نباید در اضطراب باشد و بر نای او فشاری وارد نگردد. در حیواناتی که بیماری در آنها شدید باشد توصیه می‌شود مورد عمل جراحی قرار گیرند.
برونشیت سگ (Bronchitis)
معمولاً برونشیت در حیواناتی که ازعفونت‌های تنفسی ضعیف شده‌اند دیده می‌شود. این سگ‌ها سرفه‌های خشک و خشن دارند که روزها و هفته‌ها ادامه می‌یابد. ممکن است سرفه‌های بقدری شدید و تند و پشت سرهم باشند که حیوان نتواند عمل بازدم را انجام دهد. دمای بدن حیوان در این‌حالت طبیعی است. درمان شامل آنتی‌بیوتیک و استراحت می‌باشد.
فلج حنجره سگ‌های بزرگ (Laryngeal Paralysis)
فلج حنجره عارضه‌ای در سگ‌های عظیم‌الجثه است که در اواسط زندگی و یا در دوران کهولت‌شان رخ می‌دهد. این عارضه درنژادهای Bouviers , Siberian huskies مادرزادی است. ممکن است اولین علامت بیماری تنفس صدادار باشد مخصوصاً وقتی که سگ هیجان‌زده شود و یا زیاد تمرین کرده باشد. سیر بیماری به گونه‌ای است که حیوان بیمار قادر به تنفس نخواهد بود و گاهی عمل جراحی برروی بافت‌های پشت گلو لازم می‌شود.
اجسام خارجی در دستگاه تنفس سگ (Foreign Bodies)
اجسام خارجی در دستگاه تنفس ممکن است شامل یک تکه چوب و خار و یا هر چیزی که به‌طور تصادفی استنشاق شود، باشد. حضور اجسام خارجی در بینی باعث می‌شود که سگ دائماً به بینی پنجه بزند و سرفه‌های شدید داشته باشد. احتمالاً ترشحاتی از بینی خارج می‌شود و امکان خونریزی هم وجود دارد. هرگز سعی نکنید اجسام خارجی را به تنهایی از بینی خارج نمایید. دامپزشک برای این کار موضع را بی‌حس کرده و یا سگ را بیهوش می‌کند. بدین طریق جسم خارجی بیرون آورده می‌شود. اگر جسم خارجی پایین‌تر از مجرای بینی رفته باشد حیوان به‌طور ناگهانی شروع به سرفه‌های پست سر هم و شدید می‌کند. این کار باعث می‌شود که جسم خارجی به بیرون پرتاب شود. اگر سگ موفق به خارج کردن جسم خارجی نشد باید به دامپزشک مراجعه کنید.
طویل‌تر شدن کام نرم در سگ‌ها (Elongated Soft Palate)
این عارضه در نژاد‌هایی که صورت باریکی دارند دیده می‌شود و باعث خروج ترشحات از بینی و تنفس صدادار می‌گردد. چون مجرای خروج هوا مسدود شده است حیوان به ناچار از راه دهان تنفس می‌کند. صدای خرخر و خرناس نیز از علائم این بیماری می‌باشد. حیوان در خواب خرخر می‌کند. علائم بیماری در هوای گرم و درحین انجام تمرینات ورزشی و یا هر وضعیت اضطراب‌آور دیگر تشدید می‌شود. در اغلب بیماران عمل جراحی با اصلاح این وضعیت مشکل را حل می‌نماید.
التهاب بافت بینی سگ (Rhinitis)
این حالت التهاب مجرای بینی است که در آن ترشحات غلیظ و بدبویی از بینی خارج می‌شود. امکان دارد یک یا هر دو مجرای بینی مبتلا باشند. درمان بستگی به منشا بیماری دارد. عفونت دندان‌های فک بالا از علل متداول این عارضه می‌باشد. گاهی آنتی‌بیوتیک عفونت را برطرف می‌کند.
ذات الریه سگ (سینه پهلو) (Pneumonia)
ذات‌الریه بیماری حادی است که توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها و عوامل آلرژی‌زا و یا عوامل انگلی ایجاد می‌شود. باید این عارضه را بدون تاخیر درمان نمود. علائم بیماری عبارتند از:سرفه، تنفس سریع، تب بالا و نبض تند و در دقه قفسه سینه حیوان و صدای مخصوص ریه‌های سالم که انعکاس صدای دقه می‌باشد (صدای تو خالی) شنیده نمی‌شود بلکه این صدا گنگ (توپر) می‌باشد.
دکتر مهرداد حلوایی متخصص فیزیولوژی جانوری و فلوشیپ کنترل آفات شهری و صنعتی از دانشگاه تسینگ هواِ چین