به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ لوله‌های معدی ابزاری مناسب برای خوراندن آغوز به گوساله‌های نوزاد است. کارگر با انجام چند مرحله ساده می‌تواند به سادگی و به طور ایمن از آن استفاده کند و مهمترین مساله این که میزان جذب ایمونوگلوبولین‌ها در مقایسه با استفاده از بطری بسیار افزایش می‌یابد.
براساس اطلاعات سامانه ملی کنترل سلامت دام، میزان تلفات در گوساله‌های شیرخوار بین 8 تا 11 درصد است. یک سوم تلفات در سه هفته اول بعد از تولد روی می‌دهد که بیشتر آنها به خاطر نقصان انتقال ایمنی غیرفعال است. ایمونوگلوبولین‌های مادری از طریق جفت به جنین گاو منتقل نمی‌شوند. این بدان معنی است که گوساله با غلظت پایینی از ایمونوگلوبولین در سرم خون خود متولد می‌شود. آغوز گاو منبع غنی از ایمونوگلوبولین‌ها می‌باشد و جذب آنها در مجرای گوارش برای مقابله با بیماری‌های عفونی گوارشی در گوساله نوزاد ضروری می‌باشد که این بیماری‌ها از عوامل اصلی تلفات گوساله در هفته‌های اول بعد از تولد می‌باشند.
سال‌هاست که می‌دانیم آغوز با کیفیت خوب و به مقدار کافی عامل اساسی در اطمینان از انتقال ایمنی مادری به گوساله است. کیفیت و کمیت لازم در آغوز باید در طی چند ساعت اول بعد از تولد تا مصرف گوساله حفظ شود.
ولیکن امروزه اکثر گوساله‌ها از پستان گاو شیر نمی‌خورد که دلایل بهداشتی متعددی دارد. به علاوه برخی گوساله‌های از بطری‌ها آغوز نمی‌خورند. به همین دلایل از لوله معدی برای خوراندن آغوز به گوساله ای که ضعیف است یا با بطری شیر نمی‌خورند باید استفاده نمود.
لوله معدی چیست؟
لوله معدی یک لوله پلاستیکی طویل و انعطاف پذیر بوده که در انتها حجیم و در انتهای دیگر سفت و گرد است. بخش سفت آن وارد دهان گوساله می‌شود تا به مری برسد. وجود قسمت گرد مانع ورود آن به نای و یا به دام افتادن هوا در مری می‌شود و از آسیب رسیدن به مری جلوگیری می‌کند.
استفاده از لوله معدی به طور روزافزونی برای خوراندن آغوز به گوساله مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوله معدی چندین فایده دارد :
• کنترل زمان خوراندن آغوز
• کنترل میزان آغوز مصرفی
• قابلیت اجبار کردن گوساله به خوردن مقدار مشخص آغوز در اولین تغذیه بعد از تولد
همچنین می‌توان از لوله معدی برای خوراندن الکترولیت و مایعات در گوساله‌های اسهالی و مریض که ضعیف هستند استفاده نمود و وقت نیروی کارگری را با دادن یک بار آغوز که با ازای هر گوساله وقت کمتری می‌گیرد افزایش داد.
همیشه این تصور وجود دارد که ممکن است لوله به جای مری وارد ریه گوساله شود. ورود مایعات به ریه می‌تواند باعث ایجاد پنومونی مکانیکی یا برونشیت شود. اگر از روش صحیح استفاده شود احتمال این حالت به حداقل می‌رسد. مقید کردن صحیح، عمل زدن لوله معدی را آسان تر می‌کند.
خطرات دیگری برای استفاده از لوله معدی به غیر از پنومونی استنشاقی وجود دارد که ناشی از اشتباه در نحوه استفاده می‌باشد که شامل آسیب فیزیکی گلوی گوساله ناشی از فشار زیاد یا معیوب بودن لوله است. به علاوه استفاده از لوله آسیب دیده و ترک خورده باعث انتشار بیماری می‌شود. مساله آخر کاهش میزان جذب ایمونوگلوبولین به خاطر مصرف حجم زیاد آغوز می‌باشد.
با وجود این خطرات، مفیدترین عامل در استفاده از لوله معدی آن است که حجم آغوز مصرفی را تعیین می‌کنیم. از آنجایی که نمی‌توان با دقت زیاد کیفیت آغوز را معلوم نمود (حتی با آغوزسنج) این خطر وجود دارد که میزان کافی ایمونوگلوبولین در اولین تغذیه برای گوساله تامین نشود. این احتمال را با افزایش حجم (و بطور همزمان میزان کل ایمونوگلوبولین) آغوز می‌توان کاهش داد.
به علاوه با افزایش سن گوساله تاثیر ایمونوگلوبولین‌های جذب شده در گوساله کاهش می‌یابد. در نتیجه اولین آغوز بسیار حیاتی است. بنابراین توصیه می‌شود از مقدار زیادی آغوز در اولین تغذیه (حدود 4 لیتر) استفاده کنید و در مورد مصرف میزان کافی در وعده دوم که 12 ساعت بعد است نگران نباشید.
گوساله از طریق لوله معدی آنچه که نیاز دارد دریافت می‌کند.
تحقیقات نشان داده است که فواید استفاده از لوله معدی زیاد می‌باشد. در مطالعه ای طی سه سال و با استفاده از 52 گوساله در دانشگاه ایالت اوکلاهما آغوز طی یک ساعت پس از تولد و با تکرار 12 و 24 ساعت بعد با استفاده از دو روش بطری و لوله معدی خورانده شد. قبل از شروع تغذیه و 4، 8، 12، 16، 20، 24، 28 و 32 ساعت پس از آن نمونه خون از سیاهرگ گردن گرفته شد. غلظت lgG در هر دو روش بیش از حداقل (10mg/ml) بود که متناسب با میزان پایین تلفات بود. آنها نتیجه گرفتند که مصرف آغوز با لوله معدی روش مفید برای تامین ایمونوگلوبولین‌ها در گوساله‌های خیلی ضعیف یا آنهایی است که نسبت به مصرف با بطری پس از تولد مقاومت نشان می‌دهند. غلظت lgG سرم پس از مصرف آغوز با روش لوله معدی به اندازه روش استفاده از بطری بود.
در مطالعه ای دیگر که در ایالت واشنگتن انجام گرفت، استفاده از لوله معدی، بطری، مکیدن از پستان مادر، در سه دامداری به ترتیب باعث 10/8، 19/3 و 61/4 درصد نقصان انتقال ایمنی مادر به گوساله گردید.
گزارشاتی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از لوله معدی برای دادن مقادیر زیاد آغوز همراه با کاهش میزان جذب lgG و کاهش غلظت lgG در سرم بوده که در مقایسه با نتایج استفاده از بطری به دست آمده است. در یک بررسی که میزان آغوز و سایر مایعات خورانده شده با استفاده از لوله معدی مورد مطالعه قرار گرفت نتایج فوق تایید نمی‌گردد. این مطالعه در گوساله‌های نوزاد و گوساله‌های تا سن 3 هفتگی انجام گرفت. با استفاده از روش‌های رادیولوژی مشخص گردید اگرچه با استفاده از لوله معدی آغوز به پیش معده می‌رسد ولیکن جریان سریع آن تا شیردان و روده‌های کوچک باعث ایجاد شرایطی برای جذب مناسب ایمونوگلوبولین‌ها می‌شود که سطوح قابل قبول lgG سرم در گوساله طی 8 تا 12 ساعت بعد حاصل می‌شود.
برای موفق بودن در استفاده از لوله معدی نکات زیر را به خاطر بسپارید:
• فقط از آغوزبا کیفیت و با میزان lgG بالا و با تعداد باکتری کم استفاده کنید.
• لوله معدی را پس از هر بار استفاده تمیز کنید و پس از مدتی آن را تعویض کنید.
• از لوله معدی جداگانه برای گوساله مریض و نوزاد استفاده نمایید.
• به هنگام زدن لوله معدی صبور و با حوصله باشید.
لوله معدی کمکی عالی برای دادن آغوز اجباری به گوساله‌های نوزاد و ضعیف و یا برای دادن الکترولیت به گوساله‌های اسهالی است. نسبت به زمان اولین وعده، میزان lgG آغوز و حجم آغوز و کل lgG مصرفی گوساله، نوع روش مورد استفاده اهمیت کمتری دارد. طی یک ساعت پس از تولد حدود 2 لیتر آغوز با میزان lgG بیش از 50 گرم در لیتر بدهید و در 8 ساعت بعد 2 لیتر دیگر بدهید. اگر از لوله معدی استفاده کنید می‌توانید در یک وعده در طی یک ساعت اول بعد از تولد میزان 4 لیتر آغوز با lgG بیش از 50 گرم در لیتر بدهید.
روش استفاده از لوله معدی می‌تواند آسان باشد.
گوساله‌های کوچک را در گوشه ای مقید کنید و سر آنها را تحت کنترل قرار دهید. بهتر است در حالت ایستاده لوله را وارد کنید. با این حال اگر گوساله خیلی ضعیف است و نمی‌تواند بایستد در حالت خوابیده هم می‌توانید انجام دهید. برای بازکردن دهان به گوشه‌های دهان فشار وارد کنید یا فاصله بین سوراخ‌های بینی را از بالا بگیرید و به فک بالا فشار وارد کنید. وقتی دهان باز شد لوله را در امتداد زبان و پشت آن وارد کنید. این کار را به آهستگی انجام دهید. در اکثر موارد وقتی لوله به انتهای پشتی زبان رسید گوساله شروع به جویدن و بلعیدن می‌کند که این کار به ورود لوله به مری کمک می‌کند. اگر لوله به درستی وارد مری شده باشد می‌توانید آن را در ناحیه مری لمس کنید و قسمت گردی آن را به راحتی لمس می‌کنید.
بهتر است تمام طول لوله معدی را وارد کنید. آنگاه مایعات به قسمت انتهای مری وارد می‌شود. پس از عبور دادن لوله، سر آزاد آن را به ظرف آغوز وصل کنید تا وارد لوله شود. می‌توان قسمت فوقانی را بالاتر از سر گوساله نگه داشت یا به جایی آویزان کرد. چندین دقیقه طول می‌کشد تا مایعات وارد شود. دمای مایعات باید هم دمای بدن باشد تا شوک دمایی به گوساله ضعیف وارد نشود.
• منبع: مقالات تخصصی صنعت گاو شیری (Hoard\'s Dairyman)