به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ سگهای گله از مهمترین ارکان حفاظت و مدیریت دام در سیستمهای سنتی و نیمهصنعتی دامداری هستند. این سگها در فصل سرد سال، علاوه بر انجام فعالیتهای بدنی سنگین، با استرسهای محیطی مانند سرما، باد، بارندگی و کاهش دسترسی به منابع غذایی باکیفیت مواجه میشوند. تغذیه نامناسب در این دوره میتواند منجر به کاهش توان کاری، ضعف سیستم ایمنی، افت وزن و افزایش ابتلا به بیماریها شود. به همین دلیل، تنظیم یک رژیم غذایی اصولی و متناسب با فصل سرد برای سگهای گله اهمیت بالایی دارد.
چرا نیازهای تغذیهای سگهای گله در فصل سرد تغییر میکند؟
در هوای سرد، بدن سگ برای حفظ دمای طبیعی خود انرژی بیشتری مصرف میکند. از طرفی سگهای گله معمولاً:
- ساعتهای طولانی در فضای باز هستند
- تحرک بالایی دارند
- در معرض باد، رطوبت و سرمای شبانه قرار میگیرند
- همه این عوامل باعث افزایش نیاز انرژی، پروتئین و چربی در مقایسه با فصول گرم میشود.
افزایش انرژی دریافتی؛ مهمترین اصل تغذیه زمستانی
در فصل سرد، میزان کالری جیره سگ گله باید حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش یابد. این افزایش باید بهصورت علمی و کنترلشده انجام شود.
منابع مناسب افزایش انرژی:
- چربیهای حیوانی باکیفیت (پیسوز، چربی گاوی تصفیهشده)
- روغن ماهی (در مقادیر محدود)
- غذای خشک مخصوص سگهای کاری
افزایش حجم غذا بدون افزایش کیفیت، باعث مشکلات گوارشی خواهد شد.
نقش کلیدی پروتئین در فصل سرما
پروتئین نقش اساسی در:
- حفظ توده عضلانی
- ترمیم بافتها
- تقویت سیستم ایمنی
در فصل سرد، حداقل ۲۶ تا ۳۰ درصد پروتئین خام در جیره سگهای گله توصیه میشود.
منابع مناسب پروتئین:
- گوشت قرمز پخته
- ضایعات گوشتی سالم (دل، قلوه، جگر به میزان کنترلشده)
- غذای خشک با منبع پروتئین حیوانی مشخص
چربی؛ منبع اصلی گرما و استقامت
چربیها متراکمترین منبع انرژی هستند و نقش مهمی در تحمل سرما دارند. جیره زمستانی سگهای گله باید دارای ۱۵ تا ۲۰ درصد چربی باشد.
مزایای چربی کافی در جیره:
- حفظ دمای بدن
- افزایش استقامت بدنی
- بهبود سلامت پوست و مو
اهمیت کربوهیدراتهای قابل هضم
اگرچه سگها به کذبوهیدرات وابستگی مطلق ندارند، اما در سگهای گله فعال، منابع قابل هضم کربوهیدرات میتوانند به تأمین انرژی سریع کمک کنند.
منابع مناسب:
- برنج پخته
- سیبزمینی پخته
- نان خشک به میزان محدود
ویتامینها و مواد معدنی ضروری در زمستان
در فصل سرد، نیاز سگهای گله به برخی ریزمغذیها افزایش مییابد:
ریزمغذیهای کلیدی:
- ویتامین A و E: تقویت ایمنی و سلامت پوست
- ویتامین D: کمک به سلامت استخوانها
- روی و سلنیوم: افزایش مقاومت بدن در برابر استرس
در صورت استفاده از جیرههای سنتی، مصرف مکملهای مینرال-ویتامینه مخصوص سگ توصیه میشود.
آب؛ عامل فراموششده اما حیاتی
در زمستان، بسیاری از دامداران تصور میکنند سگها به آب کمتری نیاز دارند، در حالی که کمآبی باعث:
- کاهش اشتها
- اختلال عملکرد کلیه
- افت توان کاری
آب آشامیدنی باید:
- همیشه در دسترس باشد
- یخزده نباشد
- روزانه چند بار تعویض شود
- تعداد و زمان وعدههای غذایی
در فصل سرد بهتر است:
- غذا در ۲ وعده اصلی (صبح و عصر) داده شود
- وعده عصر کمی پرانرژیتر باشد تا به حفظ گرمای بدن در شب کمک کند
- غذا ولرم باشد (نه داغ و نه خیلی سرد)
اشتباهات رایج در تغذیه سگهای گله در زمستان
- تکیه صرف بر نان خشک و ضایعات
- افزایش حجم غذا بدون توجه به کیفیت
- حذف چربی از جیره
- ندادن مکمل در جیرههای سنتی
- بیتوجهی به آب سالم و غیر یخزده
جمعبندی
تغذیه اصولی سگهای گله در فصل سرد، نقش مستقیمی در سلامت، طول عمر و کارایی آنها دارد. افزایش کنترلشده انرژی، تأمین پروتئین و چربی کافی، استفاده از ویتامینها و تأمین آب سالم از مهمترین ارکان یک رژیم زمستانی موفق هستند. سرمایهگذاری روی تغذیه صحیح سگهای گله، در نهایت به کاهش تلفات دام و افزایش امنیت گله منجر خواهد شد.