به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ در سالهای اخیر نگهداری چند مرغ محلی در حیاط یا باغ، چه در شهرهای کوچک و چه در روستاها، تبدیل به یک روش اقتصادی برای تأمین تخممرغ تازه شده است. با این حال، یکی از نگرانیهای رایج میان خانوادهها این است که:
«آیا داشتن مرغ حتماً موشها را به خانه جذب میکند؟»
پاسخ کوتاه این است که: مرغها جوندگان را جذب نمیکنند؛ این مدیریت اشتباه مرغداری است که پای موشها را باز میکند.
در ادامه به شکل واقعبینانه بررسی میکنیم که چرا این مشکل پیش میآید و چگونه میتوان آن را کنترل کرد.
چرا مرغداری باعث حضور موشها میشود؟
در اغلب خانهها و حیاطهای ایرانی، دلیل اصلی حضور موشها موارد زیر است:
1. غذای ریختهشده
مرغها غذا را با نوک پاشیده و زیر و رو میکنند. همین دانهها منبع تغذیه عالی برای موشهای خانگی و موشهای بزرگ صحرایی است.
2. باقیماندههای غذایی
در بسیاری از خانهها، مرغها علاوه بر دان، اضافهغذای سفره، نان خشک، سبزی، پوست میوه و… را هم میخورند. این مواد اگر جمعآوری نشوند، موش را جذب میکنند.
3. جای مناسب برای لانهسازی
در ایران معمولاً مرغداریها به شکل زیر هستند:
- گوشه حیاط
- زیر پلهها
- کنار انبار یا موتورخانه
- در باغچههای بدون رسیدگی
این فضاها، پناهگاه بسیار عالی برای موشهاست.
4. تخممرغ
موش بهراحتی پوست تخم مرغ محلی را میجود و محتویات آن را میخورد.
وجود موش چه خطراتی برای مرغها دارد؟
در ایران، موشها معمولاً:
- بیماریهای انگلی و باکتریایی را از طریق مدفوع منتقل میکنند
- استرس مرغها را بالا میبرند و باعث کاهش تخمگذاری میشوند
- جوجهها و مرغهای ضعیف را زخمی یا حتی شکار میکنند
- لانهها را تخریب یا چوبها را میجوند
- باعث جذب گربههای ولگرد و گاهی مارها میشوند
چگونه از جذب موش جلوگیری کنیم؟
راهکارهای زیر برای زندگی در ایران طراحی شدهاند.
1. انتخاب محل مناسب مرغداری
مرغداری را در بخشهایی که موشها معمولاً رفتوآمد دارند قرار ندهید:
- کنار انبار
- کنار آخور دامها
- کنار مخزن زباله
- کنار دیوارهای قدیمی و ترکدار
- زیر سقفهای شیروانی یا محلهایی با تیرچههای چوبی
بهترین مکان:
- گوشهای از حیاط که نور کافی داشته باشد و اطراف آن خلوت باشد.
2. مدیریت صحیح تغذیه
- ظرف خوراک را در شب خالی کنید
در ایران، بیشتر فعالیت موشها شبانه است. بنابراین شب غذای اضافه بیرون نباشد.
- دانخوری در بسته یا پدالی
اگر امکان خرید دانخوری پدالی دارید، بسیار مؤثر است. اگر نه، از موارد زیر استفاده کنید:
دانخوری با درب
ظرف فلزی یا پلاستیکی ضخیم
قراردادن ظرف روی پایه ۳۰–۴۰ سانتیمتری
- نان و غذاهای تر را در فضای باز نریزید
باقیمانده غذا را یا در سطل دربسته نگهداری کنید یا کمکم به مرغها بدهید که همان لحظه مصرف شود. نان خشک را نیز در مقدار کم در اختیارشان بگذارید.
- نگهداری دان
در ایران متداول است که دان را داخل کیسه نگه میدارند. ولی کیسه بهراحتی توسط موش جویده میشود.
بهترین روش:
گالن سفت
سطل فلزی
دبه رنگ یا روغن با درب قفلشونده
3. رعایت بهداشت مرغداری
- هفتهای یکبار فضولات را جمع کنید
- هر دو هفته یکبار بستر را عوض کنید
- ظروف آب و دان را با آب گرم و مایع ظرفشویی بشویید
- اگر مرطوب شد، سریع خشک کنید (رطوبت = جذب موش + جذب مار)
4. جمعآوری روزانه تخممرغها
تخممرغ در ایران یکی از منابع اصلی تغذیه موش است.
جمعآوری روزانه:
- از شکستن تخمها جلوگیری میکند
- از جذب موش جلوگیری میکند
- جلوی تخمخواری مرغها را میگیرد
5. استفاده از تله
تله را بیرون از قفس قرار دهید.
بهترین انواع در ایران:
- تله قفسی فلزی (زندهگیر)
- تله فنری معمولی
چه کاری نکنیم؟
استفاده از سم موش
به چند دلیل ممنوع:
- مرغ ممکن است موش مسموم را بخورد و مسموم شود
- گربهها، سگهای همسایه و حتی پرندگان دیگر آسیب میبینند
- احتمال قرار گرفتن سم در محیط وجود دارد
6. بتنکردن کف؛ بله یا نه؟
در ایران بسیاری فکر میکنند: «اگر کف مرغداری را سیمان کنیم، دیگر موش نمیآید.» این تصور ناقص است. کف آشیانه را میتوانید برای جلوگیری از ورود موش از زیر سیمانی کنید اما کل محوطه نباید سیمانی شود
دلایل:
- مرغها نیاز دارند خاک را نوک بزنند
- برای حمام خاک ضروری است
- استرس مرغ را افزایش میدهد
- احتمال بیماریهای پا بالا میرود
جمعبندی: آیا مرغداری باعث حضور موش میشود؟
- اگر خوراک مدیریت نشود: بله، صددرصد.
- اگر بستر و لانه کثیف باشد: بله.
- اگر تخممرغها جمع نشوند: احتمال زیاد.
- اگر محیط تمیز باشد و غذا در دسترس نباشد: خیر، موشها معمولا نزدیک نمیشوند.
نتیجه نهایی:
حضور موش در مرغداری بیشتر به نحوه مدیریت انسان بستگی دارد تا خود مرغها.
با رعایت چند نکته ساده، یک مرغداری کوچک در خانه هیچ مشکلی ایجاد نمیکند و حتی برای بسیاری از خانوادهها منبع درآمد و آرامش است.