به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ تابستان با افزایش دما و رطوبت، محیط مناسبی برای رشد و تکثیر انگل‌ها در مراتع و آغل‌ها فراهم می‌آورد. انگل‌های داخلی (نظیر کرم‌های گوارشی و کبدی) و انگل‌های خارجی (نظیر کنه، شپش و مگس‌ها) می‌توانند به سرعت جمعیت دام را آلوده کرده و موجب کاهش وزن، ضعف سیستم ، کاهش باروری و حتی مرگ دام شوند. در این مطلب، روش‌های علمی و عملی برای پیشگیری از بیماری‌های انگلی در گوسفندان طی تابستان بررسی می‌شود.
مهم‌ترین بیماری‌های انگلی تابستانه در گوسفندان
|
نوع انگل |
بیماری شایع |
علائم بالینی |
|
انگل‌های داخلی (نماتودها) |
گاستروانتریت انگلی، فاسیولوز |
اسهال، لاغری، کم‌خونی |
|
انگل‌های کبدی (فاسیولا) |
فاسیولوز (کرم کبدی) |
زردی، تورم شکم، کاهش اشتها |
|
انگل‌های خارجی (کنه، شپش، مگس) |
گال، درماتیت، میاز |
خارش، زخم‌های پوستی، ریزش مو |
|
مگس‌های انگلی |
میاز |
تخم‌ریزی روی زخم‌ها و گوشت دام |
عوامل مستعدکننده شیوع انگل در تابستان
- رطوبت بالای مراتع پس از ابیاری یا باران‌های پراکنده
- چرا در مراتع آلوده به تخم یا لارو انگل‌ها
- تراکم بالای دام در فضای محدود
- عدم رعایت چرخه ضد انگلی منظم
- کمبود مواد معدنی و ضعف سیستم ایمنی دام
راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های انگلی در تابستان
1. ضدعفونی و بهداشت محیط دامداری
- حذف کودها و بقایای آلی از سطح زمین
- آهک‌پاشی یا استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های مناسب
- تعویض یا خشک نگه‌داشتن بستر درون آغل
2. چرای کنترل‌شده و مدیریت مراتع
- اجتناب از چرای گوسفندان در مناطق مرطوب و آلوده
- چرخش مراتع و رعایت استراحت گیاهان
- کوتاه‌کردن علف‌های بلند که محل تجمع کنه‌ها هستند
3. برنامه ضدانگلی منظم (دیوُرمینگ)
- استفاده از داروهای ضدانگل متناسب با نوع انگل (با مشورت دامپزشک)
- نمونه‌برداری مدفوع و شناسایی نوع انگل برای درمان هدفمند
- تکرار داروهای ضدانگل در بازه‌های مشخص (مثلاً هر ۶ تا ۸ هفته)
4. کنترل انگل‌های خارجی
- استفاده از حمام ضدانگل یا اسپری‌های کنه‌کش
- تراشیدن پشم ناحیه دم و شکم در اوایل تابستان
- بررسی و درمان زخم‌های پوستی به‌صورت روزانه
5. تقویت ایمنی دام‌ها
- تغذیه با جیره متعادل و غنی از مواد معدنی
- استفاده از مکمل‌های ویتامینی (به‌ویژه ویتامین A، E و سلنیوم)
- واکسیناسیون منظم بر اساس برنامه منطقه‌ای
نکات مدیریتی مهم
|
توصیه |
توضیح |
|
بررسی منظم بدن دام |
هر ۷-۱۰ روز دام‌ها از نظر زخم، خارش و لاغری بررسی شوند. |
|
همکاری با دامپزشک |
پیش از شروع تابستان یک طرح جامع ضدانگلی طراحی شود. |
|
ثبت داروها |
مصرف دارو و تاریخ‌ها دقیق ثبت شود تا از مقاومت دارویی پیشگیری گردد. |
|
نظافت تجهیزات |
قیچی، قیف آب، ظروف تغذیه باید مرتباً ضدعفونی شوند. |
جمع‌بندی
بیماری‌های انگلی در فصل تابستان تهدید جدی برای سلامت و بهره‌وری گله‌های گوسفند هستند. اما با رعایت اصول بهداشتی، مدیریت صحیح چرا و اجرای برنامه چرا ضدانگلی می‌توان از بروز و گسترش این بیماری‌ها به‌طور مؤثری جلوگیری کرد. پایش مستمر و همکاری با دامپزشک، کلید کنترل موفق این چالش در دامداری‌هاست.