به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با افزایش دمای هوا در فصل تابستان، یکی از چالش‌های اساسی در واحدهای دامداری، تأمین آب سالم، خنک و کافی برای دام‌ها است. در چنین شرایطی، کم‌آبی یا آلودگی منابع آب می‌تواند به سرعت باعث کاهش عملکرد، کاهش اشتها، افزایش تنش گرمایی و حتی مرگ‌ومیر در دام‌ها شود. در این مطلب، به مهم‌ترین نکات در تأمین آب بهداشتی و خنک در روزهای گرم می‌پردازیم.
1. میزان نیاز دام به آب در گرما افزایش می‌یابد
افزایش دما منجر به افزایش تعریق، تنفس سریع‌تر و مصرف بیشتر آب توسط دام‌ها می‌شود. به طور میانگین، یک گاو شیری در شرایط عادی روزانه به 70 تا 100 لیتر آب نیاز دارد، اما این مقدار در روزهای بسیار گرم ممکن است به 120 لیتر نیز برسد.
نکته: همیشه مصرف آب را متناسب با دمای هوا پایش و درصورت لزوم افزایش دهید.
2. دسترسی دائمی و آسان به آب
یکی از اصول مهم در فصل گرما، فراهم‌سازی دسترسی دائمی دام به آب است. آب باید به صورت 24 ساعته در دسترس دام باشد، به‌ویژه برای دام‌های شیری یا گوشتی که نیاز آبی بالاتری دارند.
نکته: آب‌خوری‌ها را طوری قرار دهید که ازدحام و رقابت بین دام‌ها به حداقل برسد.
3. کیفیت میکروبی و شیمیایی آب را بررسی کنید
در هوای گرم، رشد میکروارگانیسم‌ها در منابع آبی (مخازن، لوله‌ها و آب‌خوری‌ها) افزایش می‌یابد. آبی که بوی بد یا رنگ غیرطبیعی داشته باشد، ممکن است آلوده به عوامل بیماری‌زا یا مواد شیمیایی خطرناک باشد.
نکته: حداقل هر دو هفته یک‌بار، نمونه‌برداری از آب برای بررسی کیفیت شیمیایی (نیترات، سولفات، pH، شوری) و میکروبی انجام دهید.
4. دما و خنک بودن آب اهمیت زیادی دارد
دمای بالای آب (بیش از 25 درجه) می‌تواند مصرف آب را کاهش داده و دام را در معرض استرس بیشتر قرار دهد. آب باید خنک، ولی نه یخ‌زده باشد (بین 10 تا 20 درجه سانتی‌گراد ایده‌آل است).
نکته: در صورت امکان از سایه‌بان، لوله‌های زیرزمینی یا عایق‌بندی برای خنک نگه داشتن آب استفاده کنید.
5. نظافت و ضدعفونی آب‌خوری‌ها را فراموش نکنید
در فصل تابستان، رسوب جلبک، مواد آلی و فضولات در آب‌خوری‌ها رایج‌تر است و می‌تواند منبع آلودگی جدی باشد. ضدعفونی منظم از بروز بیماری‌هایی چون اسهال، لنگش و تب گوارشی جلوگیری می‌کند.
نکته: حداقل هفته‌ای یک‌بار آب‌خوری‌ها را کاملاً تخلیه، شستشو و ضدعفونی کنید.
6. استفاده از منابع آب مطمئن
استفاده از آب چاه عمیق، چشمه یا شبکه‌های آب‌رسانی بهداشتی نسبت به آب‌های سطحی یا تانکرهای روباز ارجحیت دارد. آب‌های سطحی بیشتر در معرض آلودگی با کود، سموم، باکتری و انگل هستند.
نکته: در صورت استفاده از منابع سطحی یا تانکر، از فیلتر یا کلرزنی مناسب استفاده شود.
7. پایش رفتار دام و تشخیص کم‌آبی
بی‌حالی، کاهش اشتها، خشکی بینی، افت شیر یا وزن، نشانه‌هایی از کم‌آبی در دام هستند. در روزهای بسیار گرم، حتی چند ساعت بی‌دسترسی به آب می‌تواند به سرعت علائم کم‌آبی را ظاهر کند.
نکته: به‌طور منظم وضعیت هیدراتاسیون دام‌ها را بررسی کرده و در صورت مشاهده علائم هشداردهنده، فوراً اقدامات اصلاحی انجام دهید.
نتیجه‌گیری
در روزهای گرم سال، تأمین آب سالم، خنک و کافی از حیاتی‌ترین اصول مدیریت دامداری محسوب می‌شود. بی‌توجهی به کیفیت یا کمیت آب می‌تواند پیامدهای اقتصادی و بهداشتی سنگینی به دنبال داشته باشد. با رعایت این نکات طلایی، می‌توان از بروز مشکلات جلوگیری کرده و سلامت دام‌ها را حفظ کرد.