به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ مراقبت از گوساله‌های تازه متولد شده به شرح زیر می‌باشد.
- در روز اول فوراَ بعد از زایش؛ باید توسط سطل اقدام به خوراندن آغوز (Colostrum) به گوساله نمایید.
- هر گوساله باید در هر روز حداقل 10 درصد وزن زنده خود آغوز مصرف کنند. یعنی گوساله 40 کیلوگرمی روزی 4 کیلوگرم آغوز در سه وعده مصرف کنند.
- مصرف آغوز به‌دلیل دارای بودن ترکیبات آلی ارزنده (خصوصاً ایمنوگلوبولین‌ها) برای گوساله بسیار ضروری است.
نکته: از آنجایی‌که گوساله‌ها در آغاز تولد عادت به مکیدن شیر ندارند، آغوز را داخل یک سطل تمیز بدوشید، سپس پوزه گوساله را داخل سطل کنید با دست دیگرخود، که داخل سطل شیر است، انگشت وسط دست خود را داخل دهان گوساله کرده و زیر زبان قرار دهید.
گوساله اقدام به مکیدن انگشت شما نموده و همزمان آغوز را نیز مصرف می‌کند. سپس گوساله را توسط یک وسیله مناسب به آغل مخصوص گوساله‌ها منتقل کنید.
گوساله‌ها؛ به مدت 3 تا 4 روز پس از زایش باید از شیر مرحله انتقالی (مرحله تبدیل آغوز به شیر) استفاده کنند.
بستر مناسب برای گوساله‌ها کلش تمیز می‌باشد. هر روز باید باید بستر گوساله را تعویض نمود.
شکل: جایگاه انفرادی گوساله تازه متولد شده
شکل: سالن گوساله‌ها با جایگاه انفرادی به روش گلخانه‌ای
بستر اصلی آغل‌ها را باید توسط بتن (سیمان) ساخت. فاصله بین هر دو آغل را نیز باید توسط دیوارهای آجری با روکش سیمان ساخت. ارتفاع دیوار بین دو آغل باید طوری باشد که دو گوساله امکان ارتباط با یکدیگر را نداشته باشند.
مراقبت‌های بهداشتی ویژه گوساله‌های نوزاد
الف- مراقبت‌های پس از تولد
به محض تولد گوساله، باید بلافاصله هرگونه ترشحات مخاطی را از دهان و مجاری بینی نوزاد پاک نمود.
اگر گوساله در موقع تولد قادر به تنفس طبیعی نباشد، لازم است فوراً به حیوان شک تنفس داده شود. برای این می‌توان یک سطل آب ولرم روی گوساله پاشید.
اغلب گاوها بعد از زایمان، گوساله‌های خود را لیسیده و به اصطلاح آنها را خشک می‌کنند.
اگر گاو از لیسیدن گوساله خود امتناع کرد و یا قادر به این کار نبود، لازم است به‌وسیله پارچه تمیزی گوساله را خشک نمود.
مهمترین نکات در پرستاری گوساله‌ها پس از تولد عبارتند از
1- گوساله‌های نوزاد را پس از خشک کردن باید در جایگاهی جداگانه و مستقل و جدا از مادر (باکس‌های انفرادی) قرار داد که قبلاً کاملاً ضدعفونی شده و دارای بستر تمیز و خشک از کاه و کلش هستند.
2- دمای جایگاه گوساله‌ها بین 15 تا 18 درجه سلسیوس تنظیم شود و از تغییرات دما بویژه کوران هوا به شدت جلوگیری نمود.
شکل: باکس انفرادی گوساله با عرض تقریبی 1 متر
3- از آنجا که ناف گوساله‌های نوزاد؛ محل مناسبی برای رشد باکتری‌هاست، بلافاصله پس از تولد باید ناف را با محلول 10 درصد ید یا تنتورید، همراه با اسپری آنتی‌بیوتیک‌دار (اکسی تتراسایکلین و یا کلرامفنیکل)، کاملاً ضدعفونی نمود.
گاهی آلودگی محل ناف منجر به عفونت و تورم بند ناف می‌شود که درمان آن طولانی‌تر بوده و با عوارض ثانویه همراه است.
فتق نافی نیز از دیگر عوارض فوق در گوساله‌های نوزاد است. این عارضه با ورود روده‌ها به کیسه، فتق پدید می‌آید. در گوساله‌های ماده، بهتر است قبل از 2 ماهگی این عارضه را با جراحی درمان نمود.
-4 ویتامین‌های مورد نیاز گوساله‌ها در دوران جنین به‌طور کامل به آنها نمی‌رسد. از این‌رو لازم است تقویت عمومی گاوهای آبستن بویژه در ماه آخر انجام گیرد علاوه بر مکمل‌های غذایی ویتامینه و معدنی که به جیره غذایی گاوها افزوده می‌شود حداقل 20 میلی‌لیتر ویتامین AD3E (دو بار: یک مرتبه در ماه هفتم و یک بار 2 هفته مانده به زایش) به آنها تزریق شود.
برای افزایش میزان مقاومت گوساله‌ها، بهتر است بعد از تولد به آنها 5 میلی‌لیتر ویتامین AD3E به شیوه تزریق عضلانی تجویز شود (جهت افزایش مقاومت گوساله دربرابر انواع بیماری‌ها و تسریع رشد آنها).
-5 لازم است هنگام خوراندن شیر به گوساله‌ها از ظروف تمیز و قابل ضدعفونی استفاده شود. این ظروف باید در ارتفاعی بالاتر از سر گوساله‌ها به باکس جایگاه متصل شده تا هنگام تغذیه گوساله، ناودان مری – شیردان وی فعال شده و شیر مستقیم وارد شیردان شود.
دمای شیر نیز باید حدود دمای پستان مادر (38 درجه سانتی‌گراد) باشد. معمولاً مقدار شیری که به گوساله‌ها داده می‌شود، رابطه مستقیمی با وزن، جثه و نژاد گوساله دارد. مثلاً به گوساله‌های نژاد هلشتاین می‌توان روزانه 4 تا 5 لیتر در سه نوبت شیر داد.
شکل: چگونگی خوراندن شیر به گوساله نوزاد
6- قطع سرپستانک‌های اضافی گوساله‌ها نیز به‌وسیله قیچی باید به دقت انجام گیرد. سن یک هفتگی بهترین زمان قطع سرپستانک است. هنگامی‌که گوساله بزرگ‌تر می‌شود، می‌توان پستانک‌های اضافی را جراحی نمود.