به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در مزرعه‌ای که سطح زیر کشت آن متوسط یا زیاد است محصول را ماشین‌های مخصوص، برداشت می‌کنند. به‌طور معمول این ماشین‌ها را به‌دنبال تراکتور می‌بندند. البته چاپر‌های بزرگ خود کششی برداشت نیز وجود دارد که سرعت کار آن‌ها بسیار زیاد است.
قبل از برداشت علوفه به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
۱- جلوگیری از آلودگی به خاک
زمان برداشت باید دقت کنید که علوفه با خاک مخلوط نشود زیرا بعضی از آلودگی‌ها در خاک، سبب فاسد شدن سیلو می‌شود.
۲- تمیز کردن سیلو
قبل از سیلو کردن، لازم است که کف و دیواره‌های سیلو به‌خوبی تمیز شود زیرا آلوده بودن سیلو موجب ضایعات علوفه سیلو شده، خواهد شد.
٣- فشرده کردن علوفه
پس از تمیز کردن سیلو، آن‌قدر علوفه در آن می‌ریزیم که بلندی آن به حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر برسد. آن گاه با ماشین‌هایی مانند تراکتور و یا لودر، آن‌قدر روی آن حرکت می‌کنیم تا هوای موجود بین فضا‌های علوفه توده شده، خارج شود.
به همین ترتیب علوفه را اضافه می‌کنیم و هوای آن را خارج می‌کنیم تا این که سیلو پر شود و یا علوفه تمام شود. سعی کنید برای فشرده کردن علوفه از ماشین‌هایی که چرخ‌های زنجیری دارند مانند بلدوزر استفاده نکنید، زیرا سبب جاری شدن شیره علوفه می‌شود. در این صورت از کیفیت و بازدهی سیلو کم می‌شود.
گنجایش سیلو را با میزان تولید علوفه باید طوری تنظیم کنیم که سیلو کاملا پر شود. زیرا پوشانیدن روی فضای سیلو برای جلوگیری از ورود هوا، بسیار دشوار خواهد بود که در این صورت مواد سیلو شده فاسد می‌شود.
4- سرعت سیلو کردن
هرچه سیلو کردن سریع‌تر صورت گیرد و زمان کم‌تری تلف شود، مرحله تخمیر در مجاورت هوا و ازبین رفتن مواد قندی کمتر شده و کیفیت خوراک تولید شده، افزایش می‌یابد. برای کم کردن زمان سیلو کردن، عواملی مانند گنجایش سیلو، سرعت برداشت، حمل و نقل، فاصله مزرعه تا سیلو و... می‌تواند اثر داشته باشد.
زمان پر کردن سیلو باتوجه به گرمی و سردی هوا بین ۱ تا ۳ روز است. این زمان هرچه کوتاه‌تر باشد بهتر است و نباید از ۳روز بیشتر شود.
چگونه می‌توان فهمید که علوفه سیلو به اندازه کافی فشرده شده است؟
دانستن این که آیا هوای علوفه سیلو شده به‌خوبی خارج شده است، نیاز به تجربه دارد. اگر فشرده شدن سیلو به اندازه کافی باشد به موارد زیر دقت کنید:
١- نداشتن حالت فنری اگر علوفه سیلو شده به‌خوبی فشرده شده باشد، زمانی که با تراکتور و یا پا روی آن می‌روید نباید حالت سستی و فنری داشته باشد.
۲- نشست نکردن علوفه‌ای که خوب فشرده شده باشد، نشست چندانی نخواهد کرد. اگر توده علوفه شده، نشست کند، اثر آن در دیوارهای کناری سیلو به‌خوبی دیده می‌شود. نیاز است که در هفته اول پس از سیلو کردن مرتب از سیلو بازدید شود.
۳- درجه حرارت مناسب سیلو اگر یک دماسنج و یا انگشتان را به عمق ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متری توده علوفه شده فرو بریم چنانچه گرمای آن 40 درجه سانتی‌گراد باشد، نشان‌دهنده فشردگی خوب است ولی اگر گرما از 44 درجه سانتی‌گراد، بیشتر نشود به ما نشان می‌دهد که فشردگی کافی نیست و باید آن را دوباره فشرده کرد.
در روش لمسی، اگر انگشتان دست بتواند حرارت سیلو را در این عمق به مدت یک دقیقه تحمل کند، نشان فشردگی خوب است، اگر حرارت بیشتر باشد به ما نشان می‌دهد که توده، خوب فشرده نشده است.
افزایش گرمای سیلو از سوخت وساز و موارد قندی، ایجاد می‌شود که ممکن است رنگ علوفه نیز کمی قهوه ای رنگ شود.
چگونه روی سیلو را پس از پر شدن، بپوشانیم؟
پس از پر شدن سیلو، روی آن را به‌صورت شیب‌دار و یا گرده ماهی درمی‌آوریم تا آب برف و باران، داخل آن نرود. سپس روی آن‌را می‌پوشانیم تا هیچ هوا و رطوبتی به علوفه داخل سیلو نرسد.
روی سیلو را با چه وسیله‌ای بپوشانیم؟
با وسیله مختلف می‌توان روی سیلوی علوفه را پوشاند. اما بهترین وسیله که هم ارزان و هم کیفیت خوبی دارد، استفاده از پلاستیک ضخیم است. پلاستیک را طوری روی سیلو می‌کشیم که در همه قسمت‌ها به‌خوبی روی علوفه بچسبد و هیچ‌گونه فضای خالی به‌خصوص در گوشه و کنار و مجاور دیوارها وجود نداشته باشد.
میزان تراکم علوفه در فضای سیلو
برای که بدانیم مقدار علوفه‌ای که برداشت کرده‌ایم و می‌خواهیم سیلو کنیم، چقدر فضا احتیاج دارد و این که برای خوراک دام‌هایمان در هر روز چقدر باید علوفه برداشت کنیم، لازم است که از میزان تراکم علوفه فشرده شده و یا وزن حجمی توده متراکم اطلاع داشته باشیم.
وزن حجمی چیست؟
تراکم یا وزن حجمی یعنی چه مقدار وزن علوفه سیلو شده (کیلوگرم) در هر واحد حجمی (مترمکعب) فضای سیلو وجود دارد. یعنی این که بدانیم در یک مترمکعب (۱متر طول × ۱متر ارتفاع × ۱ متر عرض) چند کیلو گرم علوفه فشرده شده وجود دارد.
این مقدار بر اساس نوع علوفه، اندازه قطعات و میزان رطوبت، ابعاد سیلو و به‌خصوص ارتفاع و همچنین مدیریت سیلو کردن و کیفیت مواد سیلو شده، متفاوت خواهد بود. شما بهتر می‌دانید که هرچه اندازه قطعات علوفه کوچک‌تر و رطوبت آن بیشتر باشد، وزن حجمی علوفه سیلو شده، بیشتر خواهد بود.
چگونه مواد غذایی در سیلوها تلف وضایع می‌شود؟
اگر علوفه در زمان مناسب و با دقت برداشت شود تلف شدن مواد غذایی آن کم و ناچیز خواهد بود. چنانچه در زمان سیلو کردن هوای داخل علوفه به‌خوبی خارج نشود درنتیجه تنفس میکروب‌های هوازی، موجب خراب و تلف شدن مواد غذایی سیلو خواهند شد.
چگونه می‌توان از هدر رفتن مواد غذایی جلوگیری کرد؟
١- علوفه را باید زمانی برداشت کنیم که ازنظر درصد رطوبت در شرایط مناسب و خوبی باشد.
۲- اگر مجبور باشیم که علوفه را زودتر از زمان مناسب برداشت کنیم، برای جلوگیری از خارج شدن شیرابه از سیلو باید از مواد جذب‌کننده رطوبت مانند کاه و کلش هنگام سیلو کردن استفاده کنیم. این کار موجب می‌شود هم شیرابه از سیلو خارج نشود و هم غذای تهیه شده، خوش‌خوراک شود.