به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ سیلو کردن بعضی از خوراک‌های دام که آنرا یک نوع تهیه غذا محسوب می‌کنند درحقیقت یکی از طرق نگهداری علوفه می‌باشد چنانچه می‌دانیم مواد خوراکی آبدار خیلی زود فاسد می‌شود و اگر آنها را به‌حال خود گذارند تخمیراتی در آنها صورت می‌گیرد که درنتیجه عناصرغذائی آنها ازبین می‌رود و از سوی دیگر اگر بخواهند این قبیل اغذیه را مصرف کنند که هضم وجذب آنها بدون شک تولید مسمومیت غذائی خواهد کرد.
به‌طورکلی برای جلوگیری از تجزیه این قبیل مواد غذائی می‌توان آنها را به‌وسیله خشک کردن در هوای آزاد نگهداری نمود که بخصوص در مورد علف مراتع طبیعی ومصنوعی و تفاله کارخانجات قند و باقی‌مانده کارخانجات الکل‌گیری وسیب‌زمینی قابل اجرا می‌باشد.
ولی منظور از سیلو کردن علوفه آبدار اینست که مواد غذائی آبدار و بدون خشک کردن نگاهداری کرد و این کار هم درنتیجه عمل تخمیر در محلی که فاقد هوا باشد انجام‌پذیر است، بدین طریق که ازیک سو باید از تولید مواد سمی ممانعت کرد و از سوی دیگر از هدررفتن و تلف شدن عناصر غذائی تا آنجا که ممکن است جلوگیری نمود.
هنگام تخمیر اسیدهای آلی تولید می‌شود که دارای خاصیت مواد گندزدا می‌باشد و درنتیجه از تلف شدن مواد غذائی ممانعت می‌کنند.
مزایای سیلو کردن
ا- با هزینه مختصری برای سیلوکردن علوفه می‌توان غذای آبدار و مطبوعی در هر موقع ازسال در اختیار دام گذاشت.
۲- علوفه سیلو شده در موقع مصرف کمتر ازعلوفه معمولی حیف ومیل می‌شود و ازنظر اقتصادی علوفه سیلو شده صرفه بیشتری دارد.
۳- مواد غذائی را در کمال آسانی می‌توان در هرگونه آب وهوائی سیلو کرد در صورتی‌که خشک کردن علوفه در هرنوع آب و هوائی بخصوص هوای بارانی انجام‌پذیر نیست.
4 – با سیلو کردن علوفه جای کمتری در انبار برای جای دادن علوفه لازم خواهد بود.
5- تهیه غذای اولیه در مزرعه و جلوگیری از خرید اضافی علوفه از خارج امکان‌پذیر خواهد بود.
شرایط موفقیت در سیلوکردن علوفه اینست که عمل تخمیر مواد غذائی در پناه هوای جو صورت گیرد و برای این‌کار دوعمل باید درسیلو انجام شود، یکی آنکه مواد غذائی گیاهی به‌طور کامل روی‌هم انباشته شود چنانکه همین عمل مانع از نفوذ هوا در داخل توده غذا می‌گردد و دیگر اینکه فشار دائمی بر روی مواد غذائی وارد شود زیرا براثر ایجاد تخمیر در داخل تل مواد خوراکی مقداری از حجم آن کم می‌شود و اگر فشار دائم بر روی تل نباشد مقداری هوا داخل توده خوراک خواهد شد و درنتیجه باعث فساد آن می‌گردد.
عمل فشار آوردن بر روی مواد خوراکی بسته به جنس مواد خوراکی که سیلو می‌شود و همچنین به طریقه سیلو کردن علوفه فرق می‌کند. درمورد مواد خوراکی آبدار مانند تفاله چغندرقند و تفاله کارخانجات تقطیر که تقریبا نیم مایع می‌باشد چون ورود هوا در آنها مشکل‌تر است فشردن آنها راحت‌تر صورت می‌گیرد برعکس درمورد علوفه سبز مانند یونجه، شبدر، اسپرس و غیره انباشتن آنها باید با دقت بیشتری صورت گیرد و ازسوی دیگر فشاری که بر روی آن وارد می‌شود باید خیلی قوی باشد تا مانع از دخول هوا گردد.
برای این قبیل علوفه سبز که انباشتن آنها برروی هم مشکل است بهتراست قبلاً آنها را خرد و ریز کرد، فشاری که بر روی این قبیل مواد علوفه در سیلو باید وارد شود در حدود ۵۰۰ کیلوگرم روی هر مترمربع درسطح آزاد سیلو می‌باشد و برای این‌کار بسته به امکانات محلی کیسه‌های خاک، سنگ، آجر وقطعات آهن بکار می‌رود.
سیلوکردن ممکن است در داخل گودال و یا بصورت توده در هوای آزاد باشد درصورت اول مقطع گودالی که حفر می‌شود باید شکل ذوذنقه داشته باشد ویا به‌اصطلاح مقطع آن گلدانی باشد چراکه دراین‌صورت عمل فشردن علوفه بوسیله جدارهای سیلو آسان‌تر می‌گردد و دخول هوا را مشکل‌تر می‌سازد و به‌همین جهت هم گوشه‌های سیلو را باید مدور ساخت چنانکه اصولاً سیلو گوشه‌هائی پیدا نکند.
برای اینکه عمل خالی کردن سیلو آسان شود معمولاً عمق زیادی به سیلو نمی‌دهند و بیشتر عمق 1/60 متر انتخاب می‌کنند. عرض سیلو را معمولا بین 4 -3/5 متر می‌گیرند والبته طول سیلو بستگی به مقدار خوراکی دارد که باید سیلو شود.
پس از اینکه مواد خوراکی در سیلو یخته شد و سیلو را به‌اصلاح پرکردند برای فشردن مواد غذائی و جلوگیری از ورود هوا به داخل سیلو روی آن را باید با طبقه‌ای ازکاه و خاک بقدار ۵۰ سانتی‌متر بپوشانند و پس از فشردن سیلو که بتدریج درضمن پرکردن آن انجام می‌شود سطح فوقانی سیلو باید شکل محدبی بخود بگیرد و این تحدب ازسطح زمین قدری بالاتر باشد چنانکه وسط سیلو گود نشود و باعث جمع شدن آب باران و نفوذ آن به داخل سیلو نگردد.
ازآنجایی‌که براثر تخمیر در داخل سیلو حجم مواد سیلو شده بتدریج کم می‌شود و شکاف‌هائی درسطح سیلو ایجاد می‌کند ازاین‌رو باید مراقب بود این شکاف‌ها که بتدریج تولید می‌شود با خاک بسته شود تا مانع دخول هوا به داخل سیلو گردد.
در سیلوهای خاکی چون بدنه سیلو که از خاک است صاف و لغزان نمی‌باشد از این‌رو آن‌طور که باید از ورود هوا به داخل سیلو نمی‌توان جلوگیری کرد ولی برای اینکه کاملاً از ورود هوا جلوگیری شود. باید سیلو را با مصالح ساختمانی بنا نمود تا بدنه آن صاف و لغزان باشد و از ورود هوا کاملاً جلوگیری شود و اتلاف مواد غذایی تقلیل یابد این قبیل سیلوها را ممکن است در داخل زمین و یا روی زمین بنیان نهاد.
دربعضی مناطق سیلو را در روی زمین و به شکل استوانه می‌سازند تا این گونه سیلو را حداقل معمولاً 4 متر ارتفاع آنرا ۹ متر می‌گیرند.
برای پرکردن این سیلو مواد غذایی را از دهانه بالا و به‌وسیله وسایل مکانیکی به داخل سیلو می‌ریزند، برحسب اینکه مواد خوراکی که در سیلو ریخته شود مواد زنده و یا مرده باشد دو صورت پیدا می‌کند.
درصورت اول چنانچه مواد غذائی زنده باشد مانند علوفه سبز عمل تنفس آن در پناه نور، مدت کوتاهی ادامه پیدا می‌کند یعنی از اکسیژنی که در بین توده سیلو قراردارد استفاده نموده و براثر عمل اکسیداسیون تولید آب و انیدرید کربنیک (گازکربنیک) می‌کند و درجه حرارت سیلو بالا می‌رود و بتدریج تمام اکسیژن موجود به مصرف می‌رسد تا جائی‌که حیات سلول‌های گیاهی متوقف می‌شود.
با این حال عمل تخمیر براثر وجود موجودات ریزبینی در داخل سیلو ادامه پیدا می‌کند بدین معنی که درنتیجه سیلو کردن علوفه باکتری‌ها در داخل سیلو شروع به تکثیر می‌کنند به‌طوری‌که پس از دو روز هر یک گرم از شیره علوفه سیلو شده حاوی یک‌صد میلیون باکتری می‌شود این باکتری‌ها در روی قند علوفه اثر می‌کنند و پس از انجام تخمیر الکلی، تخمیر لاکتیک در سیلو برقرار می‌شود که درنتیجه آن اسید لاکتیک تولید می‌گردد.
همین اسید لاکتیک مانع ایجاد سایر تخمیرات می‌گردد بدین معنی که تولید اسیدهای آلی در داخل سیلو مانع رشد و ازدیاد باکتری‌های نامساعد می‌شود و از فاسد شدن و گندیدگی علوفه جلوگیری می‌کند.
هنگامی که درجه اسیدی سیلو به‌حد معینی رسید یعنی ph محیط به 3-4 می‌رسد عمل تخمیر متوقف می‌شود و چنانچه هوا به داخل آن رخنه کند سیلو برای مدت طولانی حفظ می‌شود ولی اگرهوا از قسمت بالا و یا دیواره‌های آن داخل شود باعث ایجاد کپک و گندیدگی سیلو می‌گردد و موجب خسارت خواهد شد.
باتوجه به وجود فرمان‌های لاکتیک که غیرهوازی می‌باشند و محیط فاقد اکسیژن لازم دارند و همچنین به ازبین بردن فرمان‌های استیک و بوتیریک که هوازی می‌باشند اهمیت خارج کردن هوا از داخل سیلو ومانع شدن دخول هوا از خارج کاملاً روشن و واضح می‌گردد.
سیلوهائی را که در آن تخمر لاکتیکی و درنتیجه اسید لاکتیک تولید می‌شود اصطلاحاً بنام سیلو شیرین و سیلوهائی را که در آن تخمیر بوتیریک انجام می‌شود سیلو ترش می‌نامند.
از آنچه گفته شد چنین نتیجه می‌شود که درمورد سیلو کردن علوفه باید دروهله اول زمینه را برای تخمیر لاکتیکی در سیلو فراهم نموده و از تولید کپک جلوگیری کرد.
درمورد مواد غذائی مرده مانند تفاله چغندرقند و یا باقی‌مانده کارخانجات تقطیر که مدت زیادی حرارت دیده‌اند و قسمت اعظم فرمان‌های لاکتیک در آنها کشته شده و ازبین رفته است هاگ‌های فرمان‌های بوتیریک جانشین آن می‌گردد، برای رفع این عیب از چندی پیش روش جدیدی معمول شده است که درموقع سیلو کردن علوفه مقداری کشت فرمان لاکتیک به مواد سیلو شده که می‌افزایند که آنها را بنام لاکتو- پولپ می‌نامند.
این فرمان‌ها که دستی داده می‌شود مانع از تخمیرات بوتیریک می‌گردند و حتی با تفاله چغندرقند باعث تخمیر لاکتیک می‌شوند.
بطورکلی عمل تخمیر در سیلو از 6 هفته تا دو ماه به‌طول می‌انجاند وپس ازاین مدت می‌توان مواد سیلوشده را برای خوراک دام مصرف کرد و چون مواد سیلو شده در هوای آزاد خیلی زود خراب می‌شود، باید به میزان احتیاج و آنچه را که برای جیره دام لازم است، روزانه از سیلو خارج کرد.
همچنین باید دقت شود که در موقع برداشت، مواد سیلو شده را طوری بریده و برداشت کرد که سطح سیلو بهم نخورد و هوا وارد آن نشود.
مواد سیلو شده از هرنوع گیاهی باشد بخصوص برای دام علف‌خوار مانند گاو و گوسفند که در معده آنها معمولاً عمل تخمیر صورت می‌گیرد مناسب است به اسب نیز می‌توان مواد سیلو شده را به مقدار کمتری خورانید.
چنانکه قبلاً دیده چون مواد سیلو شده درمجاورت هوا به‌زودی فاسد می‌شود بنابراین در مصرف آن باید احتیاطات بهداشتی مراعات شود بدین معنی که اگر مقداری مواد سیلو شده در آخور دام باقی بماند، بر اثر تخمیر بوی نامطبوعی در اصطبل منتشر می‌کند که برای سلامت دام مناسب نمی‌باشد.