کاربرد شای سوی در تغذیه طیور تخمگذار

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مطالعات اولیه طی دهه‌های ۱۹۹۰ و ۱۹۷۰ میلادی در ارتباط با استفاده از فول‌فت سویا در خوراک حیوانات بیشتر در زمینه تغذیه طیور به‌ویژه طیور گوشتی و مرغ‌های تخمگذار بوده‌اند.

علت این امر به‌دلیل وجود اطلاعات بیشتر در خصوص ارزش تغذیه‌ای فول‌فت سویا برای طیور نسبت به سایر گونه‌های دام در آن‌زمان بوده است، هرچند امروزه اطلاعات بسیار گسترده‌ای در ارتباط با ویژگی‌های تغذیه‌ای فول‌فت سویا برای تمامی گونه‌ها موجود است.

به هر ترتیب تمامی این مطالعات بر ضرورت فرآوری حرارتی لوبیای سویا پیش از تغذیه طیور تأکید دارند (عابدینی ۱۳۹۰a).

علاوه بر این انواع واریته‌های جدید لوبیای سویا با سطوح پایین بازدارنده تریپسین نیز نیازمند فرآوری حرارتی می‌باشند، هرچند میزان این فرآوری بسیار کمتر از میزان مورد نیاز برای واریته‌های معمولی است (Zhang et al. 1991).

هنگامی‌که در اثر فرآیند حرارتی میزان عوامل ضدتغذیه‌ای در لوبیای سویا به میزان قابل قبول برسد (عابدینی ۱۳۹۰b)، فول‌فت سویا به‌عنوان یک منبع عالی انرژی و پروتئین باکیفیت شناخته می‌شود.

در تنظیم جیره‌های غذایی با غلظت بالای مواد مغذی، به‌ویژه در کارخانه‌های خوراک که فاقد تجهیزات لازم جهت مخلوط نمودن چربی می‌باشند، فول‌فت سویا به‌عنوان یک ماده اولیه مفید محسوب می‌گردد.

علاوه بر این که روغن سویا به‌خوبی مورد استفاده طیور واقع می‌شود، حاوی بیش از ۵۰درصد اسید لینولئیک (Linoleic Acid) است که به‌عنوان یک اسید چرب ضروری باید در جیره طیور وجود داشته باشد (جدول 1).

همچنین میزان قابلیت هضم اسیدهای آمینه فول فت سویا برای طیور نیز از ویژگی‌های قابل‌توجه دیگر این محصول است.

مرغ‌های تخمگذار

جیره‌های حاوی فول‌فت سویایی که به‌خوبی فرآوری شده باشد منجر به نتایج قابل‌قبول در گله‌های مرغ تخمگذار می‌گردد.

افزایش میزان تخمگذاری، بزرگ شدن تخم‌مرغ، کاهش مصرف خوراک و بهبود ضریب تبدیل از ویژگی‌هایی هستند که عموماً در گله‌های تخمگذار پس از تغذیه با فول‌فت سویا مشاهده می‌شوند.

بالا بودن محتوی انرژی این جیره‌ها یکی از دلایل اصلی بهبود عملکرد گله‌های تخمگذار است. با کاربرد فول‌فت سویا در جیره طیور تخمگذار امکان حذف یا کاهش منابع چربی و پودر گوشت از جیره محقق شده و کیفیت تخم‌مرغ‌های تولیدی بهبود می‌یابد (عابدینی، ۱۳۹۱).

در گزارشات علمی به افزایش مصرف خوراک به میزان 5 الى 10 کیلوکالری به‌ازای هر پرنده در روز و نیز افزایش ۲ الى 4 درصدی در وزن تخم‌مرغ به‌ویژه در مرغ‌های تخمگذار سفید که تولید آنها در تابستان آغاز می‌گردد، افزایش در اندازه تخم‌مرغ تا 5 درصد در شروع دوره تخمگذاری و بهبود تولید در طول فصول گرم در طیور تخمگذار جوان اشاره شده است (2002 ,Lazaro).

بیشتر بدانیم:
فول فت کتان (شای فلکس)
ویژگی‌های سویای پر چرب (فول فت سویا) اکسترود شده
خوراک حشره و توسعه صنعت خوراک دام و طیور و آبزیان

تعیین شاخص‌هایی ازقبیل میزان تلفات، افزایش میزان کبد چرب، وزن بدن و سایر معیارهای تعادل متابولیک و سلامت گله مؤید این مطلب است که می‌توان فول‌فت سویایی را که به‌خوبی تحت فرآوری حرارتی قرار گرفته باشد به‌راحتی در جیره مرغ‌های تخمگذار مورد استفاده قرار داد.

استفاده از سطوح بالای فول‌فت سویا در جیره مرغ‌های تخمگذار موردتوجه محققین قرار گرفته است.

بدین منظور اثرات استفاده از سطوح مختلف فول‌فت سویا بر عملکرد و کیفیت پوسته تخم‌مرغ طی دوران اوج (Peak) تولید را مورد مطالعه قرار دادند (2005 ,.Senkoylu et al).

جهت نیل به این هدف این پژوهشگران تعداد ۲۸۸ قطعه مرغ تخمگذار بونز سفید (Bovans White) را از سن ۳۳ الى ۹۲ هفتگی به‌صورت تصادفی در چهار تیمار قرار داده و با سطوح صفر، ۱۰، ۱6 و ۲۲ درصد فول‌فت سویا تغذیه نمودند.

تولید تخم‌مرغ تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت، در صورتی‌که میزان مصرف خوراک، وزن تخم‌مرغ، تعداد تخم‌مرغ و ضریب تبدیل غذایی به میزان معنی‌داری تحت تأثیر قرار گرفتند.

به‌طورکلی مرغ‌های تخمگذار که جیره حاوی فول‌فت سویا دریافت کرده بودند، نسبت به گروه شاهد خوراک کمتری مصرف نمودند.

وزن توده تخم‌مرغ (گرم به ازای هر مرغ در روز) با افزایش فول‌فت در جیره از ۱۰ به ۱6 و ۲۲ درصد نسبت به گروه شاهد افزایش یافت، ضریب تبدیل در تمامی جیره‌های حاوی فول‌فت سویا (به ترتیب 1/79، 1/80، 1/80 میزان مصرف خوراک به تولید تخم‌مرغ برای جیره‌های حاوی ۱۰، ۱6و ۲۲ درصد فول فت‌سویا) در مقایسه با جیره شاهد (1/87) به میزان معنی‌داری بهبود پیدا کرد.

هیچ کدام از تیمارها وزن و ضخامت پوسته، ارتفاع سفیده و درصد تخم‌مرغ‌های ترک‌دار را تحت تأثیر قرار ندادند.

از نتایج این آزمایش چنین می‌توان نتیجه‌گیری نمود که فول‌فت سویا را بدون هیچ‌گونه آثار منفی بر عملکرد تا میزان ۲۲ درصد در جیره مرغ‌های تخمگذار می‌توان مورد استفاده قرار داد و این امر موجب بهبود ضریب تبدیل و افزایش توده تخم‌مرغ (Egg Mass) می‌گردد (جدول ۲).

همچنین برخی محققان به اختلافات معنی‌داری در تولید تخم‌مرغ، اخذ غذا، وزن تخم‌مرغ و کیفیت پوسته با جیره‌های حاوی فول‌فت سویا (با انرژی متابولیسمی حقیقیTMEn) ) ۲۹۷۰ کیلوکالری در کیلوگرم، پروتئین خام 38/28درصد و عصاره اتری 17/78درصد) دست نیافتند (1991 ,.Wyatt et al).

در تحقیق ایشان سطوح صفر، 12/5، 17/5 و 22/5 درصد فول‌فت سویا به خوراک اضافه و به گروه‌های مرغ تخمگذار با سن ۶۲ و ۸۰ هفته برای مدت 16 هفته با تعداد ۱۲۸ مرغ در هر گروه (۸ تکرار به‌ازای هر جیره در هر سن) تغذیه شدند، در این گزارش نژاد مرغ‌ها بیان نشده است.

بهبود معنی داری (0/05>P) در ضریب تبدیل غذایی (از2/23 به 2/17) و افزایش درصد ( 2/37 به 3/83درصد) تخم‌مرغ‌های بزرگ (وزن ۱۱ تا ۷۰ گرم)، بدون هیچ‌گونه اختلاف در بین تیمارها در تولید تخم‌مرغ (81/4 و 81/7درصد) یا مصرف خوراک (۹۸ و ۹۷ گرم به ازای هر سر مرغ) توسط سویک (Swick) (۱۹۹۹) گزارش گردید که با استفاده از جیره‌هایی بر اساس نیازمندی‌های اسیدهای آمینه بوده و حاوی ۱۰ درصد فول‌فت سویای فرآوری شده به روش اکستروژن خشک، در مقایسه با جیره شاهد حاوی کنجاله سویا بودند.

در این مطالعه، دو آزمایش تغذیه‌ای تحت شرایط موجود در آسیا انجام گردید تا به ارزیابی عملکرد فول‌فت سویا در جیره مرغ تخمگذار با استفاده از پولت‌های ایزا قهوه‌ای (ISA Brown) و کامت طلایی (Golden Comet) بپردازد.

در این تحقیق، بهبود معنی‌داری در ضریب تبدیل غذایی و افزایش درصد تخم‌مرغ‌های بزرگ (66 الى ۷۰ گرم) با جیره حاوی ۱۰ درصد فول فت سویا نسبت به جیره حاوی کنجاله سویا به‌دست آمد. این آزمایشات به‌ترتیب به مدت ۳۰ و ۲۰ هفته به‌طول انجامید.

سویک پیشنهاد نمود هنگامی که از فول‌فت سویا در جیره استفاده می‌شود، جیره‌ها بر اساس احتیاجات اسیدهای آمینه قابل هضم تنظیم شوند، زیرا به این‌ترتیب استفاده از این محصول موجب ارزان‌تر شدن جیره می‌شود.

در آزمایشات انجام شده توسط کوچی (Koci) و همکاران (۱۹۹۷) کاربرد سطوح صفر، ۵ و ۱۱ درصد فول‌فت سویا مورد مطالعه قرار گرفت.

ایشان نتیجه‌گیری کردند که جیره حاوی ۱۱ درصد فول‌فت سویا به میزان معنی‌داری موجب افزایش تولید و وزن تخم‌مرغ، بدون هیچ تأثیر منفی بر روی کیفیت تخم‌مرغ از قبیل درصد زرده، سفیده و واحد هاو (Haugh Unit) می‌گردد.

کوچی و همکاران، افزایش معنی‌داری (0/05>P) در تولید تخم‌مرغ (به ترتیب 274/9، 279/4 و 282/8 تخم‌مرغ به‌ازای هر مرغ تخمگذار) طی یک دوره تخمگذاری ۳۲4 روزه با افزایش سطح فول‌فت سویا در جیره گزارش نمودند.

در مطالعه آنها وزن تخم‌مرغ‌ها، باتوجه به تیمارهای غذایی به ترتیب برابر با 60/3، 60/8 و 61/8 گرم و میزان مصرف خوراک به ترتیب برابر با 117/1، 121 و 122/9 گرم بود. در صورتی‌که ضریب تبدیل غذایی در بین تیمارها اختلافی نداشت و به‌ترتیب برابر 2/29، 2/31 و 2/29 بود.

نتیجه‌گیری

نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده دلالت بر افزایش تولید و بهبود ضریب تبدیل غذایی با استفاده از فول‌فت سویای اکسترود شده دارد که اهمیت فراوانی برای تولیدکنندگان تخم‌مرغ داشته و علاوه بر آن مشاهده گردید افزودن سطوح بالای فول‌فت سویا مورد استفاده در برخی از این تحقیقات، هیچ‌گونه آثار نامطلوبی بر عملکرد و کیفیت تخم‌مرغ نداشته است.

باید به این نکته توجه نمود که شای‌سوی فول‌فت سویای اکسترود شده به روش مرطوب) حاوی 9/5 الی 10/5 درصد اسید لینولئیک بوده که به این ترتیب می‌تواند نیازمندی بالای مرغ‌های تخمگذار به این اسید چرب ضروری را تأمین نماید.

اهمیت اسید لینولئیک در روغن فول‌فت سویا توسط محققین دیگر مورد اشاره قرار گرفته است (1990،March and MacMillan).

جیره‌های مرغ تخمگذار با مقادیر حاشیه‌ای کمتر از حد مورد نیاز اسید لینولئیک منجر به انباشته شدن چربی در کبد و کاهش معنی‌دار اندازه تخم‌مرغ می‌شود.

این نکته مورد بحث است که اسید لینولنیک جهت ساخت لیپوپروتئین‌هایی که به تخمدان منتقل می‌شوند، ضروری بوده و جهت تکامل تخمک‌ها استفاده قرار می‌گیرند.

بدون لحاظ نمودن سطوح کافی اسید لینوئیک در جیره به‌منظور اطمینان از حداکثر میزان ساخت لیپوپروتئین‌ها، رسیدن به وزن و اندازه مناسب تخم‌مرغ امکان‌پذیر نیست.

از: دکتر محمدرضا عابدینی

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ورامین پیشوا، مدیر علمی- فنی شرکت انرژی و پروتئین شایان

ایمیل: a b e d i n i @ e p s h a y a n . I r