به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ یکی از مشکلات اصلی هر گاوداری مواجه با بیماری‌های شایع گاوهاست اما بدترین آن سخت‌زایی گاو است که در برخی مواقع ممکن است موجب مرگ گوساله یا گاو مادر گردد. افزایش سن گاو و مدیریت نامناسب تغذیه گاو در ماه‌های آخر آبستن باعث افزایش وزن جنین می‌شود و عواملی چون چون تنگی رحم و واژن باعث بیماری سخت‌زایی می‌شود که بهتر است نسبت به درمان سخت‌زایی گاو اقدام کنید.
بهتر است هنگام بیماری سخت‌زایی گاو با استفاده از جک زایمان گاو به بیرون آمدن گوساله کمک کنید و حتماً در ماه‌های آخر آبستن گاو تغذیه دام را مدیریت کنید تا بیش از حد نخورد و باعث افزایش وزن جنین نشود.
عواملی موثری که در سخت‌زایی دخالت دارند به شرح زیر می‌باشند:
- ژنتیک
- مدیریت تغذیه
- عوامل عفونی
- حمل و نقل دام‌های نزدیک به زایمان
- تنبلی رحم
- تنگی رحم و واژن
- عوامل هورمونی
- کمبود کلسیم
- گردش گوساله و عدم قرارگیری صحیح جنین در شکم مادر
- مرگ گوساله در شکم گاو
- تغذیه زیاد گاو در ماه های آخر و افزایش وزن جنین
- خلق حیوانات عجیب و غریب
- پیچ خوردگی رحم
- دو قلو بودن جنین
زایمان، یک مرحله بسیار مهم در سلامت گاو و گوساله است که ارتباط زیادی با سلامت دام در آینده خواهد داشت. به گونه‌ای که می‌تواند در بیشتر یا کمتر شدن عمر مفید اقتصادی دام موثر باشد. اجرای یک زایمان صحیح باعث می‌شود گوساله فشار کمتری را هنگام به دنیا آمدن متحمل شود. گاو مادر نیز به همین ترتیب فشار کمتری را تجربه می‌نماید. بنابراین هم گوساله دارای پتانسیل رشد بیشتری در آتیه خواهد شد و هم گاو مادر روند بهبودی بعد از زایش را سریع‌تر طی می‌کند. و این روند بهبود سریع به دام مادر کمک می‌کند تا در آینده با مشکلات رحمی و سیستم تولیدمثلی کمتری مواجه شود. در نتیجه گاو مادر بدون تاخیر، روند اقتصادی بهینه‌ای را در پیش خواهد گرفت.
تمامی مطالب فوق ما را مجاب می‌کند که به مقوله زایمان آسان، سخت‌زایی، چگونگی مواجهه با سخت‌زایی، عوامل بوجود آورنده سخت‌زایی و راه‌های پیشگیری از آن، توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
قبل از تعیین استراتژی درمان سخت‌زایی، می‌بایست تاریخچه دقیقی از وضعیت دام بدانیم.
مانند زمان تلقیح، سوابق زایش‌های قبلی، سوابق بیماری‌های دام، دارو‌های مصرفی دام، مدیریت تغذیه پیش از زایمان و... .
مرحله بعدی، انجام معاینات دقیق دام مورد نظر می‌باشد. این معاینات به دو دسته معاینات عمومی (درجه حرارت بدن دام، تعداد ضربان قلب، وضعیت ظاهری، وضعیت تنفس و...) و معاینات تخصصی مربوط به دستگاه تناسلی مادر و وضعیت جنین تقسیم می‌گردد.
پس لازم است که در مواجهه با سخت‌زایی، پارامتر‌های فوق را در نظر بگیریم.
درمان سخت‌زایی گاو
- اعمال مامایی در سخت‌زایی در حالت معمولاً ایستاده خیلی موفقیت‌آمیزتر می‌باشد در نتیجه اگر گاوی خوابیده است به هر وسیله‌ای مانند شوک دادن آنرا بلند می‌کنیم.
- قبل از انجام هر کاری ابتدا نسبت به تجویز زایلوکائین و اکسی‌تتراسیکلین اقدام کنید.
- واژن گاو مادر را بشویید. حتماً قبل از عمل توشه رکتال، می‌بایست از مواد لوبری کان مانند پارافین بعلاوه یک آنتی‌بیوتیک استفاده نمود.
- دو انگشت خود را وارد رحم گاو کنید و از زنده بودن گوساله مطمئن شوید. در هنگام توشه رکتال می‌بایست واژن و سرویکس را در مورد بروز هر مشکلی بررسی نمود و از زنده بودن جنین مطمئن شد. به این منظور می‌توان انگشت را وارد دهان جنین کرد و مک زدن جنین را احساس نمود و یا با وارد نمودن انگشت در داخل رکتوم، انقباضات آنرا احساس کرد و یا با فشار دادن بدن حیوان شاهد تکان خوردن آن بود.
- چرخاندن جنین حول محور طولی برای بیرون آوردن گوساله از واژن
- با استفاده از جک زایمان کمک کنید گوساله بیرون بیاید.
- در صورتی که جنین به صورت نامناسب داخل رحم قرار دارد و امکان زایمان از واژن نیست حتما آنرا سزارین کنید.
منابع: danaa-co و livesheep