به گزارش «سرویس آموزشی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ فنل و ترکیبات فنلی اولین بار در سال 1860 توسط لیستر برای ضدعفونی جراحی به کار رفت. این ترکیبات اثر خود را با انعقاد پروتئین باکتری‌ها و تخریب فشار سلولی اعمال می‌کنند. کروزل از این دسته است و اثر باکتریسیدی آن بیش از فنل است این ترکیبات بر حسب غلظت باکتریواستاتیک یا باکتریوساید هستند.
اسپورها و ویروس‌ها نسبت به این ترکیبات بیشتر از فرم‌های دژتاتیو مقاوم هستند. بعضی‌ها روی قارچ‌ها خیلی موثرند. اثر آنها در PH قلیایی و مود آلی کم شده و همین‌طور حرارت پائین و وجود صابون ضدعفونی خوبی برای اشیا هستند.
کروزول ازمشتقات فنل بوده وبا نام کروزول یا متیل فنل شناخته می‌شود و دارای فرمول CH3-C4H4-OH می باشد. کروزول یک میکروب‌کش قوی‌تر از فنول بوده ولی حلالیت آن در آب کمتر است و به نسبت 2 درصد در آب حل می‌شود. تحت نام‌های لیزال، لیزول و غیره در تجارت به فروش می‌رسد و امولیسینه کردن آن قدرت نفوذش را کاهش می‌دهد، در صورتی‌که در محیط کاربرد آن موادآلی وجود داشته باشد از سودمندی آن کاسته می‌شود. فرم امولوسیون صابون آن برای سطوح روغنی موثر و به شکل محلول 50% صابون و کروزول که از حل کردن کروزول به نسبت 50% در آب صابون (حاصل روغن تخم کتان و سود یا پتاس قلیایی) به دست می‌آید و برای گندزدایی لوازم جراحی و خانه و مدفوع به کار می‌رود و کروزول به نسبت 5درصد برای گندزدایی مدفوع و خلط سینه بیماران مسلول به کار برده می‌شود. جسد بیمار مشکوک به بیماری‌های واگیردار در پارچه آغشته به محلول 2% کروزول باید پیچانده شود.
لیزول نیز یک ماده ضدعفونی‌کننده است و دارای ماده سمی کروزول است که در تماس با پوست باعث سوختگی می‌گردد. هرگاه کروزول با یک ماده نفتی و صابون مخلوط شود کروئولین حاصل می‌گردد. جهت گندزدایی مستراح‌ها در منازل آلوده و بیمارستان‌ها بایستی از کرئولین 5% استفاده نمود. از این ماده می‌توان برای ضدعفونی مستراح‌ها، مدفوع، قی، کف حمام‌ها و مجاری فاضلاب استفاده کرد. از دیگر ترکیبات فنلی می‌توان به استروک، کرزول، لیزول، دتول اشاره نمود.
بخش‌های مختلف این مقاله با برچسب «مجموعه آموزشی ضدعفونی‌کننده‌ها، گندزداها» قابل دسترسی است.