به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ به نقل از آی تی پی نیوز؛ آیا افزودن بتائین به جیره طیور، خطر بروز کبد چرب را کاهش می‌دهد؟ قبل از هر چیز باید گفت که بتائین Betaine یک ماده مغذی کاربردی در تغذیه طیور می‌باشد. پیش از این بتائین به صورت بتائین آنهیدروس، از چغندرقند استحصال می‌شد. اما در حال حاضر می‌توان آنرا به شکل بتائین هیدروکلراید نیز سنتز کرد. در ادامه مبحث بتائین چیست سوالات زیر را مطرح می‌کنیم :
ساختار شیمایی بتائین Betaine چگونه است؟
بتائین آنهیدروس به شکل تری‌متیل گلایسین می‌باشد. یعنی در ساختار آن سه گروه متیل یا CH3 و اسید آمینه گلایسین وجود دارد. حضور همین گروه‌های متیل است که به این ماده اهمیت ویژه‌ای داده است. از سوی دیگر چون در ساختار بتائین اسید آمینه گلایسن وجود دارد در نتیجه این مولکول ساختار دو قطبی دارد. یعنی هم دارای بار مثبت بوده و هم دارای بار منفی است. به چنین مولکول‌های زویترون zwitterion می‌گویند. zwitterion یک واژه آلمانی بوده و به معنای هردو می‌باشد. در شکل زیر می‌توانید بارهای مثبت و منفی و همچنین گروه‌های متیل (H3c) را مشاهده کنید.
بتائین در کدام مواد خوراکی یافت می‌شود؟
بتائین به مقدار زیادی در بی‌مهرگان دریایی و چغندرقند یافت می‌شود. همچنین گندم، محصولات جانبی گندم و یونجه حاوی بتائین می‌باشد. منبع خوراکی مرسوم برای بتائین چغندرقند و محصولات جانبی استحصال شده از آن مثل ملاس چغندرقند می‌باشد.
بتائین به چه صورتی به جیره حیوانات افزوده می‌شود؟
بتائین یک افزودنی خوراکی است. بتائین به صورت خالص نیز یافت می‌شود. اما به صورت بتائین آنهیدروس، بتائین مونو هیدارت و بتائین هیدروکلراید به حیره حیوانات افزوده می‌شود.
اهمیت گروه‌های متیل در بدن پرندگان چیست؟
متاسفانه پرندگان نمی‌تواند گروه‌های متیل را خودشان بسازند. بنابراین باید این گروه‌ها را از طریق منابع خوراکی تهیه کنند. متیونین، کولین و بتائین از جمله موادی هستند که توانایی متیل‌دهندگی را دارند.
به طور کلی بتائین در کدام بافت‌ها و واکنش‌های بیوشیمایی نقش بازی می‌کند؟
به طور کلی بتائین در بافت کبد، تکثیر سلولی، ساخت کارنیتین، متابولیسم هموسیستئین و متیونین نقش دارد.
مهمترین وظایف بتائین Betaine چیست؟
اگر خاطرتان باشد در سطور بالا گفتیم که این ماده با ارزش دارای سه گروه متیل می‌باشد. بنابراین یکی از مهمترین وظایف این ماده این است که میتواند گروه متیل خود را به سایر مواد آلی بدهد که به این عمل، شرکت کردن در واکنش‌های متیلاسیون می‌گویند. بنابراین بتائین در متابولیسم انرژی و پروتئین حیوانات و طیور نقش دارد. نقش مهم دیگر بتائین این است که در تنظیم فشار اسمزی درون سلولی نقش دارد. هر ماده‌ای که در متابولیسم انرژی و پروتین نقش داشته باشد میتواند در ضریب تبدیل نهایی گله نیر تاثیرگذار باشد. نکته جالب دیگر این است که بتائین دارای سه گروه متیل می‌باشد و فقط یکی از این گروه‌ها میتواند در واکنش‌های متیلاسیون شرکت کند و گروه‌های متیل دیگر آن (دوتای باقیمانده) در مسیر تبدیل بتائین به گلایسین اکسید می‌شوند.
طیور دقیقاً به چه مقدار بتائین نیاز دارند؟
جواب دادن به این سوال سخت است. همان طور که گفتیم یکی از وظایف مهم بتائین انتقال و دادن گروه‌های متیل به سایر مواد می‌باشد. نکته دیگر این است که علاوه بر بتائین، متیونین و کولین نیز از دهنده‌های مهم گروه‌های متیل هستند. در نتیجه مقدار مورد نیاز به بتائین تحت تاثیر مقدار متیونین و کولین جیره و همچین درجه تنش اسموتیک وارد شده به روده طیور و سایر بافت‌ها می‌باشد.
آیا مصرف بتائین در استرس‌های گرمایی منجر به بهبود فعالیت آنزیم‌های درون سلولی می‌شود؟
جواب این سوال مثبت می‌باشد. بتائین میتواند باعث افزایش ابقای آب در درون سلول‌ها شود. از سوی دیگر می‌دانیم که فعالیت تمامی آنزیم‌های درون سلولی در یک محیط آبی صورت می‌گیرد. در نتیجه استفاده از بتائین در جیره میتواند باعث افزایش ابقای آب درون سلولی و بهبود فعالیت آنزیم‌های درون سلولی شود. در استرس گرمایی (تنش حرارتی) افزودن بتائین به جیره میتواند منجر به بهبود تولید تخم‌مرغ و ضخامت پوسته تخم‌مرغ شود. ریو و همکاران (2002) گزارش کردند که استفاده از بتائین در جیره طیور گوشتی منجر به بهبود افزایش وزن آنها در شرایط استرس حرارتی شد. اما زولکیفی و همکاران (2004) نتایج آنها را مورد تایید قرار ندادند.
نتایج پژوهش‌ها در مورد تاثیر بتائین در طیور چگونه بوده است؟
نتایج پژوهش‌ها در مورد تاثیر بتائین در طیور متفاوت بوده است. افزودن بتائین به جیره طیور و سایر حیوانات تک معده‌ای ممکن است که بر روی کارایی و بازده طیور و همچنین کیفیت لاشه تاثیرگذار باشد. در برخی از پژوهش‌ها افزودن بتائین به جیره طیور منجر به بهبود افزایش وزن و ضریب تبدیل طیور شده است. هرچند که در برخی از پژوهش‌ها بتائین تاثیر مثبتی را از خود بر جای نگذاشته است. افزودن بتائین به جیره طیور ممکن است منجر به کاهش چربی شکمی و افزایش وزن عضله سینه طیور شود.
چگونه افزودن بتائین به جیره طیور منجر به بهبود کیفیت لاشه می‌شود؟ آیا افزودن بتائین به جیره طیور میتواند برای مصرف کننده نهایی (انسان) مفید باشد؟
بتائین از دو طریق میتواند منجر به کاهش چربی لاشه و تولید گوشت لخم (گوشت کم چرب) شود و تولید گوشت کم چرب برای مصرف‌کننده نهایی بسیار ارزشمند است: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که متعاقب افزودن بتائین به جیره طیور، فعالیت آنزیم‌هایی که در تولید چربی نقش دارند (لیپوژنیک) کاهش می‌یابد. از سوی دیگر بتائین یک ماده متیل‌دهنده می‌شود. با حضور این ماده اسید آمینه مهمی مثل متیونین کمتر فعالیت متیل‌دهندگی را از خود نشان می‌دهد و در نتیجه این اسید آمینه ارزشمند صرف ساختن پروتیین و عضلات می‌شود.
آیا افزرودن بتائین به جیره طیور میتواند خطر بروز کبد چرب در پرندگان را کاهش بدهد؟
بلی، افزودن بتائین به جیره طیور میتواند خطر بروز کبد چرب را کاهش بدهد. همان طور که می‌دانید بتائین توانایی این را دارد که گروه‌های متیل خود را در واکنش‌های بیوشیمایی به اشتراک بگذارد. بنابراین بتائین میتواند متیل مورد نیاز برای سنتز لستین را فراهم کند. لستین در تسهیل نقل و انتقال چربی‌ها نقش دارد. از سوی دیگر افزودن بتائین به جیره طیور میتواند دسترسی پرنده به کولین را افزایش بدهد. چراکه با حضور بتائین، مقدار کمتری از کولین در واکنش‌های متیل دهندگی شرکت می‌کنند و درنتیجه بخشی از کولین صرف ساخت VLDL که یک نوع لیپوپروتین است می‌شود. لیپوپروتین مزبور در خارج کردن چربی‌ها از کبد نقش بسیار مهمی داشته و تولید مقدار مناسبی از VLDL خطر بروز کبد چرب را می‌کاهد. از سوی دیگر بتائین میتواند منجر بهبود ساخت کارنیتین و کراتین در کبد و عضلات شود. کارنیتین ماده‌ای است که در انتقال اسیدهای چرب بلند زنجیر به درون میتوکندری‌ها نقش دارد. با انتقال اسیدهای چرب بلند زنجیر به درون میتوکندری‌ها خطر بروز کبد چرب نیز کاهش می‌یابد. چراکه اسیدهای چرب در میتوکندری سوخته و تبدیل به انرژی می‌شوند. از سوی دیگر بتائین میتواند منجر به افزایش فعالیت آنزیم لیپاز شود که یک عامل کمکی دیگر در جلوگیری از بروز کبد چرب می‌باشد.
آیا استفاده از بتائین در طیور مبتلا به کوکسیدیوز میتواند مفید باشد؟
بلی، بتائین ممکن است به صورت مستقیم و غیرمستقیم منجر به بهبود بازده حیوانات مبتلا به کوکسیدیوز شود. بتائین به صورت غیرمستقیم از ساختمان و عملکرد روده آسیب دیده (بوسیله ایمریاها) حمایت می‌کند. همچنین بتائین به صورت مستقیم میتواند رشد انگل‌های ایمریا (عامل کوکسیدیوز) را مهار کند.
سلول‌های بدن چگونه بتائین مورد نیاز خود را تامین می‌کنند؟
دو منبع برای تامین بتائین درون سلولی وجود دارد که شامل بتائین موجود در جیره و دیگری سنتز بتائین از طریق کولین کلراید می‌باشد.
محل جذب بتائین کجاست؟
بتائین از طریق دوازدهه (دئودنوم) جذب می‌شود. مطالعات بر روی انسان نشان می‌دهد که این ماده به سرعت از روده جذب می‌شود به طوری که 1 تا 2 ساعت پس از مصرف بتائین، مقدار این ماده آلی در سرم انسان به حداکثر مقدار خود می‌رسد. نکته جالب توجه این است که بیش از سه چهارم بتائین مصرف شده میتواند در درون سلول‌های روده باقی بمانند.
بتائین Betaine چگونه از بدن دفع می‌شود؟
این ماده از بدن دفع نمی‌شود بلکه در مسیرهای متابولیسی مصرف شده و بدین طریق از بدن زدوده می‌شود.