به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در ادامه گفتگویی با دکتر David Swayne دررابطه با آنفلوانزای پرندگان را می‌خوانید.
پرسش: کارهای اساسی برای پیشگیری از آنفلانزای طیور چه‌ها هستند؟
پاسخ: در شرایطی که بیشتر مرغداری‌ها دارند، بهترین کار، بهتر ساختن بایوسکیوریتی در مرغداری است که هر روز به اجرا گذاشته شود.
این کار را باید به گونه‌ای انجام دهید که به صورت یک عادت همیشگی و روزانه درآید، مانند این که شمار بازدیدکنندگان از مرغداری بسیار اندک باشد. هرکس برای بازدید کارکنان یا دستگاه‌ها به مرغداری می‌آید می‌باید استانداردهای بایوسکیوریتی را با وسواس رعایت کند، مانند این که هیچکس بدون پوشیدن لباس نو و پاکیزه مخصوص، پا به درون مرغداری نگذارد و روکش کفش بپوشد و هنگام بیرون رفتن، آن لباس را از تن به در آورد و کفشهایش را ضدعفونی کند. دوش گرفتن در مرغداری، یک گام اضافی در رعایت بایوسکیوریتی است.
وسایل و دستگاه‌هایی که به مرغداری می‌آیند نیز یک مسأله است. وسایل نقلیه و یا دستگاه‌هایی مانند لودر و تراکتور که از مزرعه‌ای به مزرعه دیگر می‌روند و برخی از آنها مواد بستر را جا به جا می‌کنند، می‌توانند آلودگی‌های دیگر بجز آنفلانزا را هم با خود بیاورند.
وسایل نقلیه سرویس‌دهندگان و کسانی که برای کار برق و لوله‌کشی و مانند اینها، به مرغداری می‌آیند می‌باید مانند دیگر بازدیدکنندگان، کارهای بایوسکیوریتی را با دقت انجام دهند. هرچند می‌بینیم که کسانی که با وسیله نقلیه خود به مرغداری وارد می‌شوند، تایرهای کامیون یا اتومبیل خود را در ورودی مرغداری می‌شویند، اما آنها می‌باید کفشهایشان را نیز به خوبی ضدعفونی کنند و علاوه بر چرخ‌ها، زیر وسیله نقلیه خود را نیز ضدعفونی کنند.
تهیه فهرستی از کارهای بایوسکیوریتی که به نظر مدیریت مرغداری می‌باید به انجام آنها اولویت داده شود می‌تواند به بهبود بایوسکیوریتی کمک کند.
به درستی، هرچه بایوسکیوریتی بهتر انجام گیرد، بهتر می‌توان از ورود ویروس‌ها به درون مرغداری جلوگیری کرد، چه این ویروس آنفلانزای حاد باشد و چه ویروس آنفلانزای با بیماری‌زایی پایین که ممکن است به وسیله پرندگان مهاجر و یا از دیگر مرغداری‌ها آمده باشد.
پرسش: اگر بیماری شایع شده باشد بهترین راه مهار آن چیست؟
پاسخ: اینکه چگونه کار نظارت را به انجام رساند و آن را ادامه داد مسایل پیچیده‌تری را دربردارد.
دانستن اینکه چگونه می‌توان انجام یک روند یکپارچه گسترده را به خوبی مدیریت کرد اهمیت بسیار دارد.
برای نمونه، در زمینه خوراک مرغ‌ها، آگاهی از اینکه مواد گوناگون جیره از کجا تهیه و چگونه به درون مرغداری آورده می‌شوند که خطر آلودگی به ویروس بیماری را در بر نداشته باشند، مهم است. این که پرسنل سرویس‌دهندگان به مرغداری، کاری را که بر عهده آنان است چگونه انجام می‌دهند و چه هنگام به مرغداری می‌آیند و چه هنگام نمی‌آیند، اهمیت دارد.
پرسش: آیا آسان‌گیری در انجام کارهای ضروری برای پیشگیری، به این سبب که موارد درگیری با آنفلانزا بسیار اندک و با فاصله زمانی طولانی بوده است، یک چالش جدی به شمار نمی‌رود؟
پاسخ: به طور کلی، می‌باید یک فرهنگ بسیار قوی برای بایوسکیوریتی در مرغداری پدید بیاید تا عوامل بیماری‌زا را از مرغداری دور نگه دارد. اگر ما نگران ویروس حاد آنفلانزای طیور هستیم، که البته در آمریکا ریشه‌کن شده است و با گذر زمان این ویروس‌ها و آسیب ویرانگر آنها را به دست فراموشی سپرده‌ایم و شاید فراموش کرده باشیم که چگونه این ویروس‌ها سبب می‌شوند که مرغداری را تعطیل کنیم. این طبیعت انسان است که در انجام کارهای بایوسکیوریتی سختگیری را کنار بگذارد، آنگاه است که آسیب‌پذیر می‌شود.
اینکه چگونه همواره سطح بالای بایوسکیوریتی را، نه تنها برای پیشگیری از ورود ویروس حاد آنفلانزای طیور، بلکه برای ورود همه بیماری‌زاهایی که می‌توانند تأثیر منفی درازمدت روی کار ما بگذارند، در مرغداری حفظ کنیم یک مسأله مهم است. برای نمونه، برونشیت عفونی یکی از این بیماری‌ها است و همان اصول بایوسکیوریتی می‌باید برای دور نگه داشتن عامل این بیماری عفونی از مرغداری به اجرا گذاشته شود.
پرسش: خطرناکترین سویه آنفلانزای طیور کدام است؟
پاسخ: ما بسیار نگران ویروس آنفلانزای حاد (HPAI)هستیم که 2 زیر سویه، بیماری‌زایی بسیار شدید دارند. این دو سویه H5 و H7 هستند. البته باید بدانیم که همین H5 و H7 چندین سویه غیر حاد نیز دارند.
از سال 2005، دستورالعملی که از سوی سازمان جهانی بهداشت جانوران تهیه و در همه کشورها پذیرفته شده، این است که همه سویه‌های بیماری‌زای غیرحاد H5 و H7 نیز باید گزارش شوند. با این کار، هر کشوری مقررات ویژه خود را برای ریشه‌کنی این ویروس‌ها تنظیم می‌کند تا پیش از این که این سویه‌های غیرحاد، جهش کنند و به ویروس حاد تبدیل شوند، از کشور پاکسازی گردند. این یک گام مثبت به جلو است که می‌تواند از بروز بسیاری موارد غیرحاد این بیماری پیشگیری کند.
بیشتر سویه‌های بیماری‌زای آنفلانزای طیور H5 و H7 نیستند و ما با انواع سویه‌های بیماری‌زای ویروس‌های غیرحاد مانندH1 ها، H2ها، H3ها، ... تا H16 روبرو هستیم که بیشتر به اقتصاد مرغداری آسیب می‌زنند و به این بستگی دارد که مرغداری شما در کدام منطقه از جهان وجود دارد. برای نمونه H9N2 رایج‌ترین ویروس غیرحاد آنفلانزای طیور است که بیشتر در آسیا، هند، خاورمیانه، آفریقای شمالی و حتی در برخی کشورهای جنوبی اروپا رایج است.
ویروس غیرحاد H9N2 آسیب سنگین اقتصادی به مرغداری‌ها می‌زند، هرچند که الزامی به گزارش آن نیست و در بیشتر کشورها کاری برای ریشه‌کنی آن انجام نمی‌گیرد و تنها می‌کوشند با واکسیناسیون آن را کنترل کنند.
پرسش: در زمینه پیشرفت واکسن‌ها، راه آینده را چگونه می‌بینید؟
پاسخ: در کشورهایی که آنفلانزای طیور در آنجاها شیوع دارد، که بیشتر آنها کشورهای در حال توسعه هستند، واکسیناسیون به عنوان مهمترین ابزار کنترل به کار می‌رود. گسترده‌ترین واکسن، برای جلوگیری از H9N2 به کار می‌رود، اما در برخی مناطق، مانند مکزیک و آمریکای لاتین، بیش از 20 سال است که واکسن H5N2 به کار برده می‌شود که در بسیاری از کشورهای آسیایی و مصر نیز از آن استفاده می‌شود.
آنچه که ما، در 10 سال گذشته شاهد آن بوده‌ایم این است که هر کجا که از واکسیناسیون به عنوان ابزار کنترل آنفلانزای طیور استفاده می‌شود، همواره ویروس‌هایی پدیدار می‌شوند که در برابر آن سویه از واکسن مقاوم هستند و ویروس رایج به صورت هدفی در می‌آید که متحرک است و ما هرگز احساس خوشحالی نکرده‌ایم که «به‌به، این همان واکسن عالی است که می‌تواند برای همیشه کارآمد باقی بماند«.
آنچه ما اکنون می‌بینیم این است که پس از بکار بردن یک واکسن برای چند سال، مرغداری‌ها با پدید آمدن سویه‌های مقاوم در برابر آن واکسن، روبرو می‌شوند و می‌باید واکسن را به روز کنند تا در برابر سویه پدید آمده کارساز باشد.
این موضوع نخستین بار برای واکسن حاد H5 در کشورهایی مانند اندونزی دیده شد که یک برنامه واکسیناسیون گسترده را انجام می‌داد. در چین چندین بار سویه واکسن خود را تغییر داده‌اند.
نیاز برای تغییر دادن سویه واکسن، به غیر از سویه‌های حاد، به سویه‌های غیر حاد H9N2 نیز رسیده است و در بسیاری از کشورها ناچار شده‌اند سویه واکسن تازه‌ای از H9 به کار ببرند که با سویه‌ای که شیوع یافته است هماورد باشد و بتوان آن را برای کنترل بیماری به کار برد.
• توانایی تحریک طبیعی سیستم ایمنی مرغ‌ها در برابر بیماری‌ها
• برای افزایش تولید ترکیبات و سلول‌های ضد ویروس سیستم ایمنی بدن
• افزایش اثر واکسن
• برقراری توازن میکروفلور دستگاه گوارش و تندرستی بیشتر مرغ
3 تا 5 روز 250 گرم "پروتکسین" را در 1000 لیتر آب نوشیدنی جوجه‌ها بیافزایید.
منبع: نیکوتک
دکتر David Swayne: مدیر آزمایشگاه پژوهشهای طیور در مرکز پژوهشهای ملی طیور_ وزارت کشاورزی ایاالت متحده آمریکا 7102