به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ در این مطلب 13 نکته درباره مسمومیت گربه‌ها با استامینوفن با استفاده از کتاب The Feline Patient تقدیم میشود.
1- صاحبان گربه‌ها عمدتاً با ناآگاهی از اثر سوء و برای تسکین درد به این حیوان استامینوفن می‌دهند غافل از آنکه حتی دوز 10mg/kg که برای یک گربه حدود 4 کیلویی از یک قرص استامینوفن 325mg هم کمتر است می‌تواند کشنده باشد.
2- در بدن گربه‌ها به دلیل عدم توانایی متابولیزه‌کردن استامینوفن، ترکیب سمی(NAPQ1) شکل می‌گیرد که با افزایش این ماده، هموگلوبین به مت‌هموگلوبین تبدیل و در نتیجه روند اکسیژ‌ن‌رسانی به بافت‌ها مختل میشود.
3- علائم اولیه مسمومیت با استامینوفن شامل بی‌اشتهایی، استفراغ و ریزش بزاق است. سیانوزه‌شدن مخاطات (معمولاً طی 24 ساعت پس از بلع دارو) نشانه شروع مت‌هموگلوبینمی خواهد بود. سپس به دلیلی که هنوز کامل روشن نیست ادم صورت و دست‌ها اتفاق می‌افتد. به تدریج به دلیل آنمی همولیتیک در عرض چند ساعت تا حتی چند روز (48 ساعت) مخاطات رنگ‌پریده شده و گاهی هم به زردی می‌گراید.
4- سابقه مصرف استامینوفن در کنار علائم بالینی بالا و تاکیکاردی، افسردگی و ضعف راه تشخیص را هموار می‌سازد.
5- درCBC، آنمی همولیتیک همراه با مشاهده Heinz bodies در دیواره گلبول‌های قرمز دیده میشود. اگر گربه زنده بماند چند روز پس از مسمومیت، رتیکولوسیت‌ها را هم می‌توان دید. آنزیم‌های کبدی هم ممکن است خفیف تا شدید افزایش یابند. بیلی‌روبین سرم هم گاهی افزایش می‌یابد. در U/A، ادرار قهوه‌ای یا شکلاتی رنگ بخاطر مت‌هموگلوبین یا هماتوری می‌تواند دیده شود.
6- چون در 5درصد گربه‌های سالم هم ممکن است Heniz bodies دیده شود باید به این نکته در تشخیص توجه شود. از سویی مت‌هموگلوبینمی معمولاً به مرگ حیوان منجر میشود و این زمانی است که بیش از 20 تا 30درصد هموگلوبین به مت‌هموگلوبین تبدیل شده باشد.
7- با توجه به جذب سریع استامینوفن از دستگاه گوارش، اگر بیش از یک تا دو ساعت از بلع نگذشته باشد می‌تواند با ایجاد استفراغ توسط apomorphin و یا xylazine سم‌زدایی نمود. استفاده از زغال فعال به دلیل احتمال پنومونی استنشاقی محل تأمل است.
8- آنتی‌دت اصلی در مسمومیت با استامینوفن، Acetylcysteine است. دوز خوراکی یا IV دارو با 130-140mg/kg شروع و با 70mg/kg هر 6 ساعت در پنج تا هفت نوبت ادامه می‌یابد. البته اگر بیش از 8 ساعت از بلع استامینوفن گذشته باشد اثر درمان آنچنان زیاد نخواهد بود.
9- در کنار داروی اصلی، Cimetidine با دوز 5mg/kg هر 8 ساعت بصورت وریدی به مدت 48 ساعت، به دلیل جلوگیری از تشکیل متابولیت‌های سمی ناشی از استامینوفن مفید است.
10- تجویز ویتامین C هم در کنار داروهای فوق در خنثی کردن مت‌هموگلوبین با دوز 30mg/kg هر 6 ساعت بصورت وریدی تا رفع اثر مت‌هموگلوبینمی مؤثر است. دوز خوراکی آن هم 125mg/kg هر 6 ساعت در 6 نوبت است.
11- کورتون‌ها در درمان مسمومیت با استامینوفن، جایگاهی ندارند.
12- اکسیژن‌تراپی به دلیل عدم توانایی پیوند مت‌هموگلوبین با اکسیژن محل تأمل است و حتی می‌تواند به استرس بیمار دامن بزند.
13- اگر درمان موفقیت‌آمیز باشد اثر آن طی 48 ساعت ظاهر می‌گردد.
نویسنده: «دکتر محمد لطفی‌زاده» در "کلینیک گربه‌ها"