به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مرغداران صنعتی امروزی می‌باید از اینکه آیا در خوراک مرغداری «مایکوتوکسین» وجود دارد یا نه آگاهی بیشتری داشته باشند. پیشرفت تکنولوژی برای پی بردن به وجود مایکوتوکسین‌ها، واقعیت تازه‌ای به روی مرغداران در این زمینه گشوده است. شناسایی بزرگترین خطر برای مرغداری‌ها، نیاز به این دارد که روند پدید آمدن مایکوتوکسین‌ها در کشتزار، سطح تراکم آنها در خوراک، و حساسیت مرغ‌های مزرعه به مایکوتوکسین‌ها را به‌خوبی دریابید.
هرچند که هنوز سطح بی‌زیان مایکوتوکسین‌ها در خوراک مشخص نیست، اما با این همه می‌دانیم که در جیره بیشتر مرغداری‌ها، مایکوتوکسین‌ها وجود دارند.
بنابر بررسی که در سال 2015 روی 8000 نمونه‌ای که از خوراک مرغ‌ها در 75 کشور برداشته شده است 84% از نمونه‌ها (گندم، ذرت، سویا) دست کم به یکی از مایکوتوکسین‌ها آلوده بوده‌اند.
در جدول(1) جزئیات تراکم آلودگی به مایکوتوکسین‌ها را که در نمونه‌های دان مرغی، ذرت، گندم و سویا دیده شده است می‌بینید.
جدول 1- مقدار اندازه‌گیری شده مایکوتوکسین‌ها در اقلام مختلف خوراک مرغ (برای مشاهده تصویر میزان مایکوتوکسین در خوراک مرغ کلیک کنید)
نمودار(1) نیز به شما نشان می‌دهد که در چند درصد از نمونه‌های آزمایش شده، یکی از 6 مایکوتوکسین عمده در خوراک آماده، گندم، سویا و ذرت وجود داشته‌اند.
نمودار1- نمایش‌دهنده درصد سموم قارچی (مایکوتوکسین‌ها) در نمونه‌های اقالم مختلف خوراک. (برای مشاهده نمودار درصد سموم قارچی (مایکوتوکسین) در خوراک مرغ کلیک کنید)
نقاط روی ستونها نشانگر مرز سطح مجاز سموم می‌باشند.
مقایسه حضور مایکوتوکسین‌ها، و سطح تراکم آنها، با حساسیت انواع نژادهای مرغ‌ها، تصویر دقیقی از خطر بزرگی که مایکوتوکسین‌ها برای مرغداری‌ها دارند را به دست می‌دهد.
نقاط سیاهی که روی هر یک از ستونها، در نمودار(1) می‌بینید نشانگر درصد نمونه‌هایی است که تراکم مایکوتوکسین‌ها در آن نمونه‌ها از مرز خطرآفرین بالاتر رفته است و برای نمونه از مرزی که مایکوتوکسین‌ها می‌توانند سلامتی و عملکرد مرغ را از بین ببرند بیشتر است.
جدول(2) جزئیات عوارض منفی بالا بودن این مایکوتوکسین‌ها در بدن مرغ‌ها را نشان می‌دهد.
جدول(2) عوارض ناشی از مقادیر بیش از اندازه میلیون در ذره (RRT) سموم قارچی در بدن مرغ (برای مشاهده تصویر عوارض ناشی از سموم قارچی در بدن مرغ در اندازه واقعی کلیک کنید)
بزرگترین خطرهای مایکوتوکسین‌ها
بنابر آخرین بررسی سالانه روی مایکوتوکسین‌ها در جیره‌ی مرغ‌ها، مایکوتوکسین‌هایی که بیشترین آسیب را به مرغداری‌ها در سرتاسر جهان می‌زنند در زیرآمده است
• دی‌اکسی‌نیوالنون (Deoxynivalenon)
• زیرالنون (Zearalenon)
• فومونیسین‌ها (fumonisins)
• آفلاتوکسین‌ها (Aflatoxins)
• تی2توکسین (T-2 Toxin)
• اوکراتوکسین Ochratoxin A ) A)
خطرناک بودن دی‌اکسی‌نیوالنون و زیرالنون استروژنیک جای شگفتی ندارد، اما سطح فومونیسین در ذرت نیز چشمگیر می‌باشد.
شواهد علمی تازه در توجه به اثرات تحت درمانگاهی فومونیسین‌ها نشان می‌دهند که دستگاه گوارش مرغ‌ها به آلودگی فومونیسین بسیار حساس است.
گوناگونی گستره آلودگی فرآورده‌های کشاورزی به مایکوتوکسین‌ها، حتی در سطح بسیار اندک، سبب می‌شود که اثرات منفی مختلف روی طیور بگذارند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در 53% نمونه فرآورده‌های کشاورزی، دست کم 2 گونه مایکوتوکسین وجود دارد. حضور چندین مایکوتوکسین در یک فرآورده سبب می‌شود که مایکوتوکسین‌ها روی یکدیگر اثر سینرژیستی بگذارند و تأثیر توکسین‌ها روی مرغ‌هایی که از جیره‌های آلوده به چند مایکوتوکسین می‌خورند شدیدتر شود.
هنگامی که مرغ‌هایی که جیره آنها به مایکوتوکسین‌ها آلوده‌اند نیز در معرض پاتوژن‌ها هم قرار بگیرند وضعیت می‌تواند از این هم بدتر شود.
توکسین‌بایندرها به تنهایی کافی نیستند
توکسین‌بایندرهایی که در بازار هستند به تنهایی نمی‌توانند خطری را که مایکوتوکسین‌ها متوجه صنعت مرغداری در سطح جهان می‌کنند، برطرف کنند.
یک بررسی تازه در پژوهش‌های علمی نشان داده است که توکسین‌بایندرها به تنهایی، روی توکسین‌های قابل جذب، مانند آفلاتوکسین و ارگوت آلکالوئیدها اثر می‌گذارند، اما یک بررسی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد که توکسین‌بایندرها به تنهایی نمی‌توانند توکسین‌های T-2، DON، زیرالنون و فومیسین‌ها را کارآمدانه مهار کنند.
پیشرفته‌ترین روش علمی برای کنترل مایکوتوکسین‌ها biotransformation (تغییر شکلی که توسط یک سیستم زنده انجام شده باشد) است که با به کار بردن مکمل‌های خوراکی مبتکرانه، می‌توانند هر مایکوتوکسینی را جداگانه هدف قرار دهند، و آنها را به گونه‌ای برگشت‌ناپذیر خنثی سازند.
رویکرد چندگانه بر مایکوتوکسین‌های موجود در خوراک طیور
از آنجا که سطح بی‌زیان قطعی برای مایکوتوکسین‌ها وجود ندارد، می‌باید مجموعه‌ای از استراتژی‌های متفاوتی را برای هدف قرار دادن هر مایکوتوکسین که در خوراک وجود دارد به کار برد.
بنابراین ضروری است که یک استراتژی چند ابزاری برای مقابله با طیف گسترده مایکوتوکسین‌ها که در خوراک طیور وجود دارند به کار برده شود.
با توجه به انواع افزودنی‌های خوراک، مرغداران می‌توانند کارآیی این فرآورده‌ها را در مقابله با زیان‌های مایکوتوکسین‌ها در خوراک مرغ‌ها برآورد کنند و استراتژی چند ابزاری را بکار برند.
باکتری‌های پروبایوتیک «پروتکسین» با توانایی اتصال به سموم قارچی و باکتریایی، از ورود این سموم به درون جریان خون و آسیب به ارگان‌هایی مانند کلیه و کبد و... پیشگیری می‌نمایند.
برگرفته از نوشته Dr Simone Schaumberger کارشناس بخش مبارزه با مایکوتوکسین International poultry production
منبع: نیکوتک