به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ دمای بالای محیط، آسایش مرغ‌ها را بهم می‌زند، و آنها را دچار استرس می‌کند.
مرغ‌ها برای سر کردن با دمای بالاتر از سطح تحمل خود واکنش‌های رفتاری و متابولیکی نشان می‌دهند. اما این واکنش‌ها و تدابیر مدیریتی نمی‌توانند کاملاً از پس تأثیر منفی استرس‌ها برنمی‌آیند. پیامد استرس گرمایی، کاهش تولید و بیماری و گاهی تلفات گسترده است.
چه هنگام مرغ‌ها دچار استرس گرمایی می‌شوند؟
مرغ‌ها هنگامی دچار استرس گرمایی می‌شوند که ایجاد تعادل میان دمایی که درون بدن آنها تولید می‌شود و میزان دمایی که از بدنشان به محیط بیرون منتقل می‌کند برایشان دشوار شود.
مرغ‌ها در شرایط عادی، دمای درونی بدنشان را با یک نرخ کنترل شده دفع می‌کنند تا دمای درون بدن آنها در سطحی که برای ادامه حیات و فعالیت‌های متابولیکی آنها لازم است ثابت بماند. این دما نزدیک به 41درجه سانتی‌گراد است. اگر دمای بدن مرغ 4 درجه افزایش یابد، مرغ می‌میرد.
دمای محیطی مناسب برای جوجه‌های یک روزه، پیرامون 31 تا 35 درجه سانتی‌گراد برای مرغ‌های گوشتی در 9-7 هفتگی پیرامون 32 درجه سانتی‌گراد برای مرغ‌های تخمگذار 21 درجه سانتی‌گراد است.
نمودار منطقه دمای آسایش مرغ‌ها
در منطقه دمای آسایش، مرغ‌ها نیاز به تغییر رفتار و تغییر متابولیک بدن را ندارند. پس انرژی هدر نمی‌دهند.
چکیده نکات مهم درباره استرس گرمایی را در زیر می‌آوریم:
- توجه به رفتار مرغ‌ها:
سرپرست سالن مرغداری باید رفتار مرغ‌ها را زیر نظر داشته باشد و علائم استرس را تشخیص دهد.
گرمای بدن مرغ از کجا می‌آید؟
فعالیت‌های متابولیکی (سوخت و ساز)، ایجاد گرما می‌کنند:
- برای حفظ اعمال حیاتی بدن
- برای رشد
- برای تولید تخم‌مرغ
تولید گرما به چه چیزهایی وابسته است؟
- وزن مرغ
- نژاد
- سطح تولید
- مقدار خوراکی که روزانه می‌خورند
- کیفیت مواد خوراکی
- تا اندازه‌ای هم در اثر فعالیت و گردش در سالن (کمتر از 1%)
پیامدهای به تندی دم زدن در مرغ‌ها
• دفع گرما همراه با رطوبت از دستگاه تنفسی
• مصرف انرژی برای فعالیت دم زدن سریع. این به شرطی مؤثر خواهد بود که مقدار دفع گرما با دم زدن از مقدار گرمایی که در اثر افزایش فعالیت دم زدن پدید می‌آید بیشتر باشد.
• سرعت دم زدن برای دفع گرما می‌تواند تا 10برابر دم زدن مرغ در حال استراحت بالا برود.
• دم زدن تند، مرغ را خسته می‌کند و از توان او برای مقابله با گرمای درازمدت می‌کاهد.
• هوای مرطوب از دفع گرما می‌کاهد.
• بالا رفتن شمار دم زدن سبب دفع دی‌اکسیدکربن، و بالا رفتن Ph پلاسمای خون می‌شود. پتاسیم و فسفات خون کاهش می‌یابد، کلرید و سدیم بالا می‌رود.
• درصد تولید تخم‌مرغ (تخم‌گذارها)، و رشد (گوشتی‌ها) کاهش می‌یابد.
بیشتر بدانیم:
تغذیه مرغ‌های گوشتی در استرس گرمایی
نکاتی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی در مرغداری‌ها
اهمیت تراکم در مرغداری
رطوبت در سالن مرغداری
تأثیر تراکم در هوای گرم
اگر تراکم مرغ‌ها در سالن نسبت به ظرفیت تهویه هوا بالا باشد دمای محیط می‌تواند تا سطح خطرناکی در سالن بالا برود، زیرا دمای برخاسته از فعالیت بیشتر متابولیکی، به گرمای سالن افزوده می‌شود. انتقال گرمای تابشی از مرغی به مرغ دیگر نیز در تراکم بالا، بیشتر است، و رطوبت در فاصله میان جسم مرغ‌ها در تله می‌افتد و ساکن می‌شود. تلاش مرغ‌ها برای دفع گرما، اگر تراکم بالا باشد تا 40% کاهش می‌یابد.
آیا برای کاهش از استرس گرمایی، گله را خلوت کنیم؟
«میانکش» کردن مرغ‌ها، یک روش معمولی برای کاستن از تراکم و بهبود وزن مرغ‌ها برای بازار است، اما استرسی که از گرفتن مرغ‌ها به مرغ‌های باقی‌مانده وارد می‌شود بسیار بالا است. اگر خلوت کردن سالن پیش از آغاز گرما باشد، به مرغ‌های باقی‌مانده در سالن فرصت داده می‌شود تا از زیر بار استرس در بیایند. اما این کار در هوای گرم استرس آنها را بالا می‌برد.
سالن‌ها را چگونه از گرمای بالا حفظ کنیم؟
کارهای کلیدی:
• ایزولاسیون مناسب سقف و دیوارها
• طراحی سالن
• موقعیت جغرافیایی سالن
• سیستم تهویه کارآمد
در یک روز داغ، دمای پشت بام سالن می‌تواند تا 60 درجه سانتی‌گراد بالا برود.
- این اندازه گرما می‌تواند از سقف سالن به درون سالن منتقل شود.
- سیستم تهویه، و طراحی ساختمان سالن‌ها می‌باید مکمل یکدیگر باشند تا از انتقال گرمای بیرون به درون سالن کاسته شود.
سودمندی‌های سرعت بالای هوا روی مرغ‌ها
جریان سریع هوا برای کاهش استرس گرمایی بسیار سودمند است.
• بکوشید دما و رطوبت هوایی که از دستگاه تهویه می‌آید به دما و رطوبت هوای بیرون سالن نزدیک باشد.
• عوامل دیگر ایجاد استرس گرمایی:
- هوایی که از سیستم تهویه از بیرون به داخل می‌آید.
- دمایی که از سقف و دیوار به هوای سالن منتقل می‌شود.
- بستر مرطوب به گرمای سالن می‌افزاید.
- لامپ‌های روشنایی، و موتور دستگاه‌ها کمتر از 1% به گرمای سالن می‌افزایند.
گرما چگونه دفع می‌شود؟
• در شرایط معمولی، دمای بدن مرغ از سه راه دفع می‌شود:
1- دفع انرژی درون بدن به محیط پیرامون (Radiation) به شرط اینکه دمای سالن پایین‌تر از دمای بدن مرغ باشد.
2- حرکت هوای گرم پیرامون بدن مرغ رو به بالا و دفع گرما (Convection) به شرط اینکه جریان هوا با سرعت کافی برای جا به‌جایی هوا فراهم باشد.
3- انتقال دمای بدن به سطوح خنک‌تری که جسم مرغ با آنها (Conduction) در تماس است، مانند نشستن مرغ‌ها روی بستری که خنک‌تر باشد. هرچند که دمای بستر بسیار زود به دمای بدن مرغ نزدیک می‌شود.
• در گرمای هوا:
مرغ‌ها می‌کوشند توازن دمای بدنشان با محیط بیرون را با تغییرات زیر برقرار سازند:
- به جاهای خلوت سالن می‌روند.
- به سوی سطوح خنک‌تر و یا جایی که هوای خنک می‌وزد روانه می‌شوند.
- بال‌هایشان را باز می‌کنند تا بخش‌های زیر بال که پر ندارند با هوا تماس بگیرند.
- تندتر دم می‌زنند تا گرما را با نفس گرم و مرطوب دفع کنند.
- کمتر حرکت می‌کنند تا از ایجاد گرمای حرکتی بکاهند.
- آب بیشتر می‌نوشند.
- گرما را با جریان خون بیشتر به سطوح بدن (پوست) می‌فرستند تا دفع شود.
استرس گرمایی در مرغداری‌ها (بخش دوم)
منبع: نیکوتک
برگرفته از سایت وزارت کشاورزی انگلستان