به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ Feline leukemia virus یا ویروس لوسمی گربه (نوعی سرطان خون) یا به اصطلاح ویروس سرطان خون گربه در سال 1964 در اسکاتلند شناخته شد این ویروس از خانواده رتروویروس هم خانواده عامل ایدز گربه‌ها و در ایران نیز شیوع دارد.
چگونگی انتقال FeLV یا لوسمی در گربه
ویروس از طریق تماس طولانی مدت و نزدیک به هم گربه آلوده از طریق بزاق؛ ادرار یا دیگر ترشحات بدن به دیگر گربه‌ها انتقال پیدا می‌کند بنابراین گربه‌هایی که از ظرف آب و غذا یا محل دفع مشترک استفاده می‌کنند، گربه‌هایی که زیاد هم دیگررا می‌لیسند و گربه‌های جنگجو بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
تماس یکبار و محدود گربه آلوده معمولا باعث انتقال بیماری به گربه سالم نمی‌شود. گربه‌های عقیم نشده که علاقه به گردش و ولگردی خارج از خانه دارند و همچنین خانه‌هایی که تعداد زیادی گربه با هم در یک محل نگهداری می‌شوند مستعدترین گروه‌ها برای ابتلا به Felv هستند.
ویروس می‌تواند از طریق جفت به جنین انتقال پیدا کرده که معمولا باعث سقط یا مرگ زود هنگام توله تازه متولد شده می‌شود. بعضی از توله‌ها جان سالم به درد می‌برند که رشد کرده اما در طول زندگی می‌توانند گاه و بیگاه مریض شوند.
ویروس لوسمی در بدن گربه چه می‌کند؟
این ویروس باعث ایجاد تومور در سلولهای خون می‌شود به همین علت اسمش را ویروس سرطان خون گذارده‌اند. اما این تنها یکی از اثراتی است که ویروس در بدن گربه ایجاد می‌کند. یکی از مهمترین اثرات این ویروس تضعیف ایمنی و کاهش سیستم دفاعی بدن است، همین باعث می‌شود گربه به عفونت‌های دیگر قارچی، انگلی، باکتریایی که اصطلاحاً به اینها عفونت‌های ثانویه می‌گویند، مبتلا شود.
بیشتر گربه‌های آلوده به این ویروس هیچ‌گونه علامتی دال بر بیمار بودن از خود نشان نمی‌دهند به این حالت اصطلاحاً می‌گویند ویروس در مرحله خفته یا خاموش قرار دارد. اما این حالت خفته بسته به هر گربه، از چند هفته تا چند سال طول می‌کشد و بعد به صورت آشکار در می‌آید. در این زمان علائم مهم بیماری معمولا به خاطر ضعف ایمنی، کم خونی و در آخر بدخیمی‌های خون پدیدار می‌شوند.
گربه‌های مبتلا می‌توانند دچار علایمی مثل از دست دان وزن، ضعف، تب، کم آبی، التهاب بینی همراه با ترشحات و گرفتگی، التهاب چشم، زخم در دهان، بزرگ شدن غدد لنفاوی، بیماری‌های مزمن تنفسی، آبسه‌های زیر پوستی عود کننده، اسهال و بداشتهایی و کم خونی شوند.
این ویروس با تخریب مغز استخوان و اختلال در تولید گلبول‌های قرمز باعث کم خونی شدید وبا اختلال در در گلبول‌های سفید موجب ضعیف شدن ایمنی بدن گربه می‌گردد.
ویروس felv وقتی داخل بدن شود با در دست گرفتن و کنترل روند تکثیر سلولها به تکثیر خود می‌پردازد. بدخیمی‌های حاصل از felvهفته‌ها تا سالها بعد از عفونت در غدد لنفاوی و مغز استخوان به صورت مخفی باقی مانده و پدیدار نمی‌شود. این بدخیمی‌ها حتی می‌توانند در ریه، کلیه، کبد و روده نیز ایجاد شوند.
گربه‌های آلوده که در مرحله خفته قرار دارند می‌توانند باعث انتقال بیماری به گربه سالم شوند.
چگونه بفهمیم که گربه‌مان به FeLV مبتلاست؟
تمام علایم عفونت با felv مبهم‌اند بنابراین وقتی یک یا چند تا از علایم ذکر شده بالارا در گربه دیدید می‌بایست از وضعیت ابتلای گربه به Felv آگاه شوید. برای تشخیص می‌توان از کیت‌های ایمنوکروماتوگرافی (همانند تست تشخیص حاملگی خانمها توسط ادرار) و اصلی‌ترین تست برای تشخیص Felv در ایران است.
این تستها با چند قطره خون کار می‌کنند و نتیجه را در عرض چند دقیقه در اختیار دامپزشک قرار می‌دهند. اگر دو خط نوار کیت قرمز شد نشان‌دهنده مثبت بودن آزمایش است و نشان می‌دهد که گربه به ویروس آلوده شده اما اگر یک خط قرمز بر روی نوار روشن شود منفی بودن آزمایش تفسیر می‌شود.
اگر نتیجه تست گربه‌ای منفی بود یعنی اینکه 99درصد به Felv مبتلا نیست، اگر تست مثبت بود می‌بایست تست توسط آزمایشات پیچیده‌تر دیگر در آزمایشگاه‌های دامپزشکی تایید گردد؛ چراکه تست مثبت کاذب می‌تواند در مرحله اول ایجاد شود. بنابراین اگر نتیجه تست اول مثبت بود، اما نتیجه تست آزمایشگاهی منفی اعلام شد می‌بایست فرض به عدم ابتلا گربه به Felv گذاشته شود.
برای تفسیر نتایج آزمایش می‌بایست فاکتورهای زیادی را مد نظر قرار داد مثلا اگر گربه تازه آلوده شده باشد به خاطر اینکه تعداد ویروسها از حد تشخیص تستها کم‌تر اند، می‌تواند تست منفی در بیایید. بنابراین اگر گربه علایم بیماری از خود نشان داد اما نتیجه آزمایش اولیه در کلینیک منفی بود می‌بایست چند ماه بعد دوباره اقدام به تست از گربه شود.
در تفسیر نتیجه آزمایش می‌بایست به سبک زندگی گربه نیز توجه خاصی شود. گربه‌های که به خارج از خانه دسترسی دارند و به گردش و ولگردی می‌پردازند بیشتر در معرض این بیماری هستند و تست مثبت اولیه در این گربه‌ها معمولا دلالت بر مبتلا بودن به Felv می‌باشد. بنابراین در این موارد احتیاجی به تست دوباره یا ارسال نمونه به آزمایشگاه دامپزشکی برای تایید نیست.
راه‌های پیشگیری از FeLV کدامند؟
چون بیماری درمان قطعی ندارد بنابراین روشهای پیشگیری بسیار مهمتراند. از روشهای پیشگیری می‌توان به واکسینه نمودن گربه‌های در معرض خطر در برابر Felv (که واکسنش در ایران موجود نیست)، عقیم نمودن گربه، عدم اجازه دسترسی گربه به محیط خارج از خانه اشاره کرد.
واکسن feLV را نباید به گربه‌های مبتلا تزریق نمود چرا که این کار بی‌فایده است. اگر گربه شما به Felv مبتلاست همیشه می‌بایست مراقبش باشید وبا بروز کوچکترین نشانه‌های بیماری به دامپزشک مراجعه نمایید. گربه مبتلا را در خانه نگاه دارید و اجازه گردش و پرسه زدن در بیرون خانه را به او ندهید. گربه‌های مبتلا می‌بایست حداقل هر 6 ماه یکبار توسط دامپزشک معاینه شوند تا در صورت وجود مشکل، زود هنگام کشف و کنترل گردند.
اگر نمی‌توانید گربه مبتلا را از بقیه گربه‌ها جدا کنید می‌بایست گربه آلوده را تحت واکسیناسیون (پن لوکوپنی، کلسی ویروس و...) و برنامه ضد انگلی معمول ومرتب قرار داد، همچنین دیگر گربه‌های خانه را در برابر Felv واکسینه نمایید.
در خانه‌هایی که چند گربه نگهداری می‌شود می‌بایست گربه مبتلا به felvرا از دیگر گربه‌ها جدا نمود همچنین ظرف خاک، ظرف آب وغذا، محل خواب گربه آلوده را نیز از دیگر گربه‌ها جدا نمود. اگر یکی از گربه‌های شما تستfelv ای‌اش مثبت شد می‌بایست از تمام گربه‌های دیگر که با او زندگی می‌کنند آزمایش گرفته شود و آنهایی که مبتلا نیستند را در برابر بیماری واکسینه نمود.
به هرحال توصیه می‌شود تمام گربه‌هایی که برای گردش و پرسه زنی به خارج از خانه می‌روند را در برابر felv واکسینه کرد.
گربه‌های جوان، بسیار حساس‌تر و مستعدتر از بالغین نسبت به آلوده شدن با felv بوده؛ بنابراین به واکسیناسیون گربه‌های جوان توجه بیشتری می‌بایست شود. اصولا گربه‌های که تنها زندگی می‌کنند و کاملا در خانه محدود هستند احتیاج به واکسیناسیون در برابر felv ندارند.
آیا لوسمی گربه FeLV درمان دارد؟
این بیماری درمان قطعی ندارد و همچنین هیچ دارویی نیز وجود ندارد که باعث پاک شدن بدن از این ویروس شود. به همین خاطر درمان می‌بایست معطوف به کنترل عفونت‌های ثانویه یا بیماری‌های همزمان دیگر شود. راه دیگر کنترل بیماری، افزایش توان دفاعی بدن توسط بعضی از داروهاست. درمانهای حمایتی با هدف جلوگیری از کم آب شدن به همراه تغذیه مناسب و باکیفیت از دیگر راه‌های کنترل این ویروس در گربه آلوده است.
به گربه‌های کم خون می‌بایست خون انتقال داد. همچنین گربه‌های مبتلا به بدخیمی می‌بایست تحت شیمی درمانی قرار بگیرند. با تمام این اوصاف احتمال برگشت مجدد علایم وجود دارد و هیچ‌کدام از این درمانها باعث خلاص شدن گربه از شر این ویروس نمی‌شود.
برای از بین بردن ویروس در محیط خانه می‌توانید از وایتکس رقیق شده (یک قسمت وایتکس با 30 برابرش آب) استفاده شود. این ویروس در خارج از بدن بسیار حساس و شکننده بوده و نمی‌تواند بیش از چندین روز در محیط دوام بیاورد. بهتر است هر چند وقت یکبار ظرف خاک؛ آب؛ وغذای گربه‌ها کاملا شسته شوند.
بیشتر بدانیم: ده بیماری شایع در گربه‌ها
توکسوپلاسموز (toxoplasmosis)
کارهایی که می‌بایست در رابطه با لوسمی در گربه انجام گیرد:
1-با انجام آزمایش سالانه بعد از 6 ماهگی گربه؛ نسبت به آلودگی گربه‌تان به این ویروس آگاه شوید. مخصوصا اگر چند گربه در خانه نگه می‌دارید یا گربه‌تان برای گردش ازخانه بیرون می‌رود.
2- گربه آلوده به felv را در تمام وقتها در خانه و جدا از دیگر گربه نگاه دارید.
3- مبتلا بودن گربه به felv به این معنا نیست که او در حال زجر کشیدن است، بعضی از گربه‌ها با وجود آلودگی به این ویروس می‌توانند تا چندین سال بدون هیچ علایمی (نوع خفته) به خوبی به زندگی خود ادامه دهند با این حال بعضی نیز علایم بیماری را از خود نشان می‌دهند.
4- گربه‌های مبتلا به felv حداقل 2 بار در سال می‌بایست توسط دامپزشک معاینه شوند.
5- داروهای تجویز شده توسط دامپزشک می‌بایست به درستی و سر وقت به گربه تجویز شوند.
6- در صورت مشاهده هرگونه علایم بیماری در گربه‌های آلوده، سریعا به دامپزشکان مراجعه نمایید.
کارهایی که در رابطه با لوسمی گربه نمی‌بایست انجام گیرد:
1- هیچگاه گربه‌ای را که از وضعیت آلودگی آن به felv آگاه نیستید وارد گربه‌های خود نکنید. اگر می‌خواهید گربه جدیدی به خانه بیاورید، ابتدا از او آزمایش felv بگیرید تا از وضعیتش آلودگی‌اش آگاه شوید.
2- هرگز تصور نکنید اگر گربه‌تان در برابر felv واکسینه شد احتمال ابتلا به این بیماری از بین می‌رود؛ هیچ واکسنی صد در صد در برابر این بیماری عمل نمی‌کند.
3- به گربه آلوده اجازه گردش و پرسه زدن در خارج از خانه را ندهید.
4- به گربه مبتلا هیچگاه گوشت خام ندهید این عمل می‌تواند ریسک مبتلا شدن به توکسوپلاسموز را در گربه افزایش دهد.
5- به افرادی که تحت شیمی درمانی یا مبتلا به ایدز هستند توصیه می‌کنیم از نگهداری گربه مبتلا به felv خوداری نمایند.
توصیه‌های دیگر درمورد گربه
هرگاه در گربه آلوده به FeLVعلایمی مثل ضعف، سستی، کاهش اشتها، بر آمادگی زیر پوست، اسهال، استفراغ و یا هرگونه اختلالات رفتاری مشاهده کردید، سریعا به دامپزشکان مراجعه نمایید.
منبع: کتاب بیماری‌ها و مشکلات مهم سگ و گربه به زبان ساده، جلد اول: امیررضا عامری نایینی، دامپزشک، کلینیک دامپزشکی آران