به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آب، مهمترین ماده غذایی برای مرغ‌ها است. با این که ضرورت فراهم بودن آب کافی، و در دسترس بودن آسان آن برای مرغ‌ها به خوبی دانسته شده است، اما به تأثیر کیفیت آب در عملکرد مرغ‌ها، در بسیاری از مرغداری‌ها اهمیت به سزایی داده نمی‌شود. فراهم کردن آب پاکیزه و سالم، برای این که مرغ‌های گوشتی بهترین عملکرد را داشته باشند، بسیار اهمیت دارد.
با افزایش حساسیت جامعه درباره استفاده نکردن از آنتی‌بیوتیک‌ها در خوراک مرغ‌ها، کیفیت آب نوشیدنی مرغ‌ها نقش مهمتری در مرغداری‌ها یافته است.
در عملکرد مرغ‌های گوشتی، عوامل گوناگونی مانند وسایل، مدیریت، شرایط محیط سالن‌ها و نوع سالن‌ها مؤثر هستند، اما کیفیت آب که از همە اینها مهمتر است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
باکتری‌ها، قارچ‌ها، کپک‌ها، مواد معدنی، و افزودنی‌ها، روی منبع آب، درون لوله‌های آبرسانی و آبخوری‌ها اثر می‌گذارند و کارهای مدیریتی را که انجام آنها برای تضمین کیفیت آب و بهترین عملکرد مرغ‌ها ضروری است، پیچیده‌تر می‌سازند.
هر چند که وجود 1000 باکتری در یک میلی‌لیتر آب نوشیدنی مرغ‌ها استاندارد پذیرفته‌شده‌ای است، اما در آب ناپاکیزه برخی از مرغداری‌ها تا یک‌میلیون باکتری در هر میلی‌لیتر آب نوشیدنی مرغ‌ها نیز دیده شده است (1000 برابر آلودگی بیشتر).
ایده‌آل این است که در آب نوشیدنی، هیچ باکتری نباشد. وجود باکتری‌ها، اغلب نشانه آلودگی آب با مواد ارگانیک است. وجود باکتری‌های کولیفروم به ویژه در ارتباط با آلودگی آب با مدفوع مرغ‌ها است که همراه با آب آلوده وارد منبع آب زیرزمینی و یا آب‌هایی که روی زمین جاری هستند می‌شوند.
جدول 1 فهرست راه‌کارهای تأیید شده برای کیفیت آب نوشیدنی مرغ‌ها را نشان می‌دهد. کیفیت آب، روی مقدار آبی که مرغ‌های گوشتی می‌نوشند اثر منفی می‌گذارد.
.
برای مشاهده تصویر جدول بالا آب مرغداری و بهبود آن در اندازه واقعی کلیک کنید
pH ، سختی آب، و کل مواد حل‌نشده آب (TDS) همگی روی روند نوشیدن آب مرغ‌ها تأثیر می‌گذارند.
آب باpH 7 ، «خنثی» می‌باشد، اما pH بالاتر از 7 نشانه قلیایی بودن، و pH پایینتر از 7 نشانه اسیدی بودن آب است. آب با pH پایین، خوشمزه نیست، در حالی که آب با pH بالا می‌تواند سیستم آبرسانی را مسدود کند زیرا سطح مواد معدنی آن، به ویژه سطح کلسیم و منگنز آن بیش از اندازه است.
آبی که pH آن بیرون از حداکثر قابل قبول، در pH بالا، یا pH پایین باشد، می‌تواند اثر منفی روی عملکرد مرغ‌ها بگذارد. سطح سختی آب معمولاً برای مرغ‌ها زیان‌بار نیست، اما با انباشته شدن پس مانده‌ها در آب، میزان رسوب آن در سیستم آبرسانی در ارتباط است. منبع رسوبات در آب، کلسیم و منیزیم هستند. هنگامی که pH آب بالاتر از 7 است و یکی از این دو مواد معدنی در آب حضور دارند (بیش از 60 واحد در میلیون) احتمال ایجاد رسوب سخت در سیستم آبرسانی سالن‌ها پیش می‌آید، و می‌باید این رسوب‌ها را با یک ماده پاک‌کننده اسیدی که برای زدودن رسوبات نیپل‌های آبخوری‌ها تولید شده است از میان برد.
روند نوشیدن روزانه آب یک نشانگر مهم در عملکرد گله است. بسیاری وقتها مرغداران می‌پرسند که «اگر مصرف روزانه آب گله یکسان بماند و افزون نشود آیا من باید نگران شوم؟» برای پاسخ دادن به این پرسش، مصرف روزانه آب 12 گله مرغ گوشتی در یک مرغداری تجزیه و تحلیل شد (جدول 2). برای اینکه مصرف واقعی آب به دست آید مرغ‌های تلف شده هر روز از گله‌ها جمع‌آوری می‌شدند، و مصرف هر گله با توجه به تعداد مرغ‌های زنده هر روز اندازه‌گیری می‌شد.
برای مشاهده تصویر جدول بالا میانگین مصرف روزانه آب برای 12 گله مرغ گوشتی، در یک مرغداری (بخش تحقیقات - دانشگاه می سی سی پی آمریکا) کلیک کنید
روی هم رفته، مقدار مصرف روزانه آب، همواره افزایش می‌یافت، اما روزهایی هم بود که مصرف آب یا به اندازه روز پیش بود، و یا از روز پیش کمتر نیز می‌شد. بنابراین، مرغداران نمی‌باید بیش از اندازه نگران این موضوع باشند زیرا گاهی مصرف آب اندکی از روزهای دیگر کمتر می‌شود، اما اگر کاهش مصرف آب بیش از یک روز ادامه یابد، می‌باید دنبال علت آن بگردید. روند مصرف آب از روز جوجه‌ریزی، تا پایان دوره، می‌باید آرام آرام افزایش یابد و گاه شاید اندکی کاهش یابد یا بدون افزایش بماند.
اگر کاهش مصرف آب بیش از یک روز باشد، کارهای زیر را بررسی کنید:
•ارتفاع خط آبرسانی (زیاد بالا، یا زیاد پایین است)
• گیر افتادن هوا درون لوله‌ها
• فشار آب در خط آبرسانی با سن مرغ‌ها نمی‌خواند
• فیلترهای آب یا آبخوری‌ها بسته شده‌اند
• تغییر شدید در شدت نور سالن
• تغییرات در نور روز
• تغییرات خوراک یا کهنه بودن خوراک
• بهبود وضع آب / افزودنی‌ها
• مرغ‌های بیمار، کمبود آبخوری‌ها نسبت به تعداد مرغ‌ها
کیفیت آب می‌تواند با تغییر فصل، بسته به این که منبع آب در کجا قرار گرفته باشد، تغییر کند. افزون بر این، گرم بودن هوای درون سالن‌ها می‌تواند سبب پرشمار شدن سریع میکروارگانیزم‌های درون سیستم آبرسانی شود. این، به تشکیل «بایوفیلم»، درون لوله‌ها و رگلاتورها می‌انجامد.
بیشتر بدانیم:
کیفیت آب آشامیدنی طیور
کیفیت آب آشامیدنی برای دام و طیور
بایوفیلم: ترکیبی است از انواع گوناگون باکتری‌ها و دیگر میکروارگانیزم‌های درون آب که با یکدیگر درون لایه فیلم مانند چسبنده‌ای در داخل لوله‌های آب، رگلاتورها و نیپل‌های آبخوری‌ها به سر می‌برند.
کلرین و اسیدی فایرها نمی‌توانند به آسانی «بایوفیلم» را از جایی که به آنجا چسبیده است جدا کنند زیرا بایوفیلم خودش را با تراوش موکوس ضخیمی که نفوذ در آن به آسانی ممکن نیست محافظت می‌کند.
برای مبارزه با این وضع، بسیاری از مرغداران، ضدعفونی‌کننده‌ها و مواد اسیدی‌کننده را برای حفظ کیفیت آب نوشیدنی مرغ‌ها به کار می‌برند. ضدعفونی کردن و اسیدی کردن، دو رویکرد بسیار متفاوت هستند که به عنوان بخشی از فعالیت مرغداری در برنامه بهبود کیفیت آب، به خوبی به کار برده می‌شوند، اما موادی که از آنها استفاده می‌شود هرگز نباید با هم آمیخته شوند زیرا اگر با هم آمیخته شوند به یکدیگر واکنش نشان می‌دهند و گاز خطرناکی پدید می‌آورند.
شاید مواد کلره بیش از دیگر ضدعفونی‌کننده‌ها در مرغداری‌ها به کار برده می‌شوند، اما مواد دیگری نیز هستند که به خوبی کار می‌کنند، مانند پراکسید هیدروژن، دی‌اکسیدکلر و اوزون. اسیدی‌فایرها برای نگهداری pH آب زیر 7 و برای بهتر کار کردن مواد ضدعفونی‌کننده و پیشگیری از رشد باکتری‌ها به کار برده می‌شوند.
سطح میکروب‌های موجود در آب، مقدار مواد معدنی، و ظرفیت بافرینگ آب عواملی هستند که در انتخاب اسیدی‌فایر، و ضدعفونی‌کننده‌ای که باید در مرغداری به کار برده شوند می‌باید در نظر گرفته شوند.
به کیفیت آب نوشیدنی مرغ‌ها، بیشتر وقتها دیر توجه می‌شود در حالی که تأمین آب پاکیزه و مطمئن، تأثیر بسیار بزرگی روی عملکرد گله می‌گذارد. نگهداری کیفیت آب نیاز به رسیدگی مرتب دارد، نه اینکه هنگامی به این فکر بیافتیم که عملکرد مرغ‌ها دلخواه نباشد.
اگر شما با ضعف عملکرد گله روبرو هستید و دیگر عوامل احتمالی را رسیدگی کرده‌اید، نمونه آب نوشیدنی گله را برای تعیین مقدار باکتری‌ها و سطح مواد معدنی، به آزمایشگاه بفرستید، زیرا آلوده‌کننده‌های آب می‌توانند سبب ضعف عملکرد گله باشند.
بالا بودن سطح کل مواد حل نشده در آب، بزرگترین آسیب‌ها را به تولید مرغداری می‌زند.
نمک‌های کلسیم، سدیم و منیزیوم از مواد اصلی هستند که در آب می‌مانند. جدول 3، راهنمای پیشنهاد شده از سوی انجمن پژوهش ملی آمریکا است و نشان‌دهنده سطح مناسب تراکم مواد در مرغداری‌ها است. گذشته از این مواد، آب بسیاری از چاه‌ها سطح بالایی از آهن دارد که می‌تواند رشد برخی از باکتری‌ها را سرعت ببخشد.
(total dissolved solids - TDS) (برای دیدن تصویر جدول بالا راهنمای سطح کل مناسب مواد جامد غیرمحلول آب برای مرغداری‌ها کلیک کنید)
منبع جدول: انجمن ملی تحقیقات، سال 1974، مواد مغذی و مسموم کننده در آب برای دام و طیور، آکادمی ملی علوم، واشنگتن DC
آهن محلول در آب که سبب گرفتگی فیلترها و لوله‌های آبرسانی می‌شود و با باکتری آهن متفاوت است و نباید آنها را با هم اشتباه کرد. باکتری آهن بیماری ایجاد نمی‌کند اما می‌تواند دردسر بزرگی برای مرغداری باشد زیرا یک لایه نازک قرمز- قهوه‌ای در درون لوله‌ها پدید می‌آورد که روی کار لوله‌ها اثر می‌گذارد و آبخوری‌ها را بند می‌آورد.
نوشته از برگرفته استادان دانشگاه ایالتی میسی سی پی:
Dr.Wel Zhai, Jessica Wells, Dr.Tom Tabfer
منبع: نیکوتک