به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ بوقلمون در ابتدا بوسیله قوم آزتک در مکزیک اهلی شد. در قرن پانزده میلادی و همزمان با حمله‌ی اسپانیایی‌ها به اقوام آزتک آنها تعدادی بوقلمون را از مکزیک به اروپا بردند بدین ترتیب بوقلمون در اروپا رایج گردید.
در ایران در ابتدا ارمنی‌های اصفهان که برای تجارت به ونیز می‌رفتند تعدادی بوقلمون را از آنجا به عنوان هدیه برای شاه ایران آوردند. مدتی بعد تعدادی بوقلمون در میان ارمنی‌ها جلفا توزیع گردید که احتملا اجداد بوقلمون بومی ایران نیز می‌باشند.
امروزه سه واریته از بوقلمون‌ها از نظر تجارتی در دنیا اهمیت دارند که عبارتند از: Bronze، White Holland، Beltswille Small White
هرچند پرورش بوقلمون‌های بومی از دیرباز در روستاهای ایران مرسوم بوده است ولی پرورش بوقلمون گوشتی به شکل صنعتی در سال 1356 و با هدف تولید جوجه یک روزه بوقلمون در منطقه‌ی زیاران آغاز گردید. اما بدنبال وقوع جنگ تحمیلی و تحریم‌های اقتصادی این پروژه تعطیل شد تا اینکه در سال 1378 فعالیت آن مجدداً آغاز شد. تولید گوشت بوقلمون به شکل صنعتی در ایران در سال1384 حدود 1800 تن بوده و پیش‌بینی می‌شود که درسال 1386 به 2500 تن برسد.
تاکنون برای پرورش 454000 قطعه بوقلمون، پروانه تأسیس و برای 174200 قطعه نیز پروانه بهره‌برداری صادر گردیده است. کشتار بوقلمون هم‌اکنون در برخی از کشتارگاه‌های موجود انجام می‌گیرد و طرح راه‌اندازی کشتارگاه تخصصی بوقلمون نیز در دست مطالعه است.
ارزش تغذیه‌ای گوشت بوقلمون
گوشت بوقلمون در مقایسه با سایر فرآوردهای پروتئینی دامی مانند گوشت گوساله، گوسفند و مرغ دارای چربی و کلسترول کمتر و در عین حال غنی از مواد پروتئینی، ویتامین و مواد معدنی می‌باشد، گوشت بوقلمون واجد دو نوع گوشت سفید 70درصد و گوشت قرمز 30درصد می‌باشد. بیشترین میزان چربی در پوست این حیوان قرار گرفته و مقدار کمی نیز در گوشت قرمز آن جای دارد. رشته‌های عضلانی گوشت بوقلمون در مقایسه با سایر منابع گوشتی با سهولت بیشتری هضم می‌شوند و در نتیجه برای افراد مبتلا به ناراحتی‌های گوارشی بسیار مناسب می‌باشد.
جدول 1- مقایسه گوشت بوقلمون و سایر منابع پروتئینی حیوانی (به ازای هر سه انس)
|
نوع فرآورده |
انرژی
(کالری) |
چربی
(گرم) |
چربی‌های غیراشباع (گرم) |
پروتئین
(گرم) |
کلسترول
(میلی‌گرم) |
|
گوشت سینه بوقلمون |
115 |
0/6 |
0/2 |
26 |
67 |
|
گوشت سینه مرغ |
120 |
1/5 |
0/5 |
24 |
70 |
|
گوشت بره |
153 |
5/7 |
2 |
24 |
74 |
|
گوشت گوساله |
180 |
8/5 |
3/2 |
24 |
70 |
اصول پرورش بوقلمون
به منظور افزایش راندمان گله، حفظ سلامت پرندگان امری ضروری است. حفاظت از سلامت گله به سه عامل بستگی دارد.
1- رعایت بیوسکیوریتی
2- واکسیناسیون
3- درمان
بیوسکیوریتی
بیوسکیوریتی عبارت است از تنظیم و اجرای برنامه‌های بهداشتی به منظور حفاظت از سلامت گله در برابر عوامل بیماری‌زا که این امر از طریق ممانعت از ورود بیماری‌ها به داخل گله و ریشه‌کنی یا کنترل بیماری‌های موجود صورت می‌پذیرد.
برای تامین اصول بیوسکیوریتی این موارد باید مدنظر قرار گیرند:
- ایجاد مزرعه پرورشی در منطقه‌ای کم تراکم از لحاظ واحدهای پرورش بوقلمون
- رعایت ضوابط دامپزشکی در حفظ فاصله مزرعه از سایر مزارع و یا جاده‌ها
- محصور نمودن کامل مزارع پرورشی به منظور جلوگیری از ترددهای غیرمجاز
- احداث سالن‌های پرورش استاندارد، به گونه‌ای که از ورود پرندگان و جوندگان از طریق پنجره‌ها، درها و کف سالن به داخل سالن جلوگیری گردد.
- بایستی از رشد علف‌های هرز و گیاهان در اطراف سالن‌ها به شعاع 15 مترجلوگیری شود.
- قرنطینه و کنترل ورود و خروج افراد به داخل فارم
- ایجاد حمام و تهیه لباس کار و چکمه به طوری‌که تمام افرادی که قصد ورود به سالن را دارند دوش گرفته و لباس کار بپوشند.
- رعایت اصول تمام پر-تمام خالی (all in- all out) سالن‌ها
- ایجاد حوضچه ضدعفونی در محل درب ورودی مزرعه و ورودی هر سالن.
- پاکسازی کامل و ضدعفونی سالن‌ها در انتهای هر دوره پرورش که به روش ذیل صورت می‌پذیرد:
ابتدا تمام تجهیزات غیر ثابت سالن نظیر آبخوری‌ها و دانخوری‌ها از سالن خارج می‌شوند.
سپس کود و بستر از سالن خارج می‌گردد. مرحله بعد شستشوی کامل سالن و تجهیزات با آب و یک شوینده اختصاصی قوی مثل Biosolve می‌باشد.
درگام بعدی ابتدا توسط شعله‌افکن تمام کف و دیوارها شعله داده می‌شود وسپس سالن با محلول ضدعفونی کننده مثل virkon-s یا فرمالین ضدعفونی می‌شود.
در آخرین مرحله پس از پهن کردن بستر و نصب تجهیزات ضدعفونی شده با فرمالین و پرمنگنات گاز‌دهی انجام می‌شود و یا با محلول virkon-s مه‌پاشی صورت می‌گیرد.
لازم به ذکراست که محلول محلول ویرکن–اس حتی در حین پرورش و در حضور پرندگان با رقت 1 به 200 به صورت اسپری روی سر پرندگان می‌توان سود جست.
جدول2- استاندارد آب آشامیدنی موردنیاز بوقلمون
|
اجزا و عناصر موجود در آب |
حداکثر میزان قابل قبول |
مجموع عوامل باکتریایی
کلی‌فرم
PH
سختی آب
نیترات
نیتریت
سدیم
کلراید |
100 باکتری در میلی‌لیتر
50 باکتری درمیلی‌لیتر
6/5 تا 7/5
180
ppm25
ppm4
ppm50
ppm25 |
واکسیناسیون بوقلمون
ضلع دیگر مثلث حفاظت گله واکسیناسیون می‌باشد. واکسیناسیون در بوقلمون به روش‌های آشامیدنی، قطره چشمی، تزریق و اسپی صورت می‌گیرد.
در صورتی که واکسن به روش آشامیدنی مصرف گردد چند نکته را باید مدنظر قرار داد.
- رعایت زنجیره سرد در انتقال واکسن
- محرومیت از مصرف آب جوجه‌ها به مدت 2 تا 4 ساعت قبل از مصرف واکسن
- استفاده از آب بدون کلر 48 ساعت قبل و 24 ساعت بعد از واکسیناسیون
- افزودن شیرخشک مخصوص واکسن به میزان 1 کیلوگرم شیرخشک در 400 لیتر آب
تنظیم برنامه واکسیناسیون باید توسط دامپزشک گله انجام شود. یک برنامه متداول واکسیناسیون به شرح ذیل است:
یک روزگی، واکسن برونشیت H12 بصورت اسپری
یازده روزگی، واکسن نیوکاسل B1 بصورت قطره چشمی
پانزده روزگی، واکسن گامبورو بصورت آشامیدنی یا قطره چشمی
بیست‌و دو روزگی، واکسن نیوکاسل بصورت تزریقی
بیست و دو روزگی، واکسن نیوکاسل سویه لاسوتا بصورت قطره چشمی یا آشامیدنی
متعاقباً بایستی براساس آزمایشات سرمی، ادامه برنامه واکسیناسیون را طراحی کرد.
خلاصه شرایط بیمه بوقلمون گوشتی جوجه یک‌روزه از مبادی تولید در سال زراعی 86-85
مورد بیمه: جوجه‌های یک‌روزه بوقلمون گوشتی
محدوده پوشش بیمه‌ای: سالن‌هایی از مزارع مختلف بوقلمون گوشتی پروانه‌دار که مورد بیمه در آن نگهداری می‌شود و در تملک و یا اختیار بیمه‌گذار می‌باشد.
خطرات تحت پوشش: خسارت‌های ناشی از سوانح طبیعی و حوادث قهری مثل سیل، طوفان، صاعقه، زلزله، آتش‌سوزی غیرعمدی، بارش برف سنگین، آنتریت هموراژیک، آنفلوانزا، نیوکاسل، مایکوپلاسموز و حذف کانون‌های آلوده به تشخیص سازمان دامپزشکی
استثنائات: تلفات در حد متعارف که میزان آن به‌طور سالیانه بر اساس مصوبات بیمه‌گر مشخص می‌شود، سرقت، اختلاف محلی، توقیف و مصادره، شورش و بلوا، جنگ و تلفات حین حمل‌ونقل
مدت قرارداد بیمه: ازیک روزگی تا پایان 18 هفتگی
تبصره: سن یک‌روزگی جوجه براساس تاریخچه مندرج در گواهی بهداشت منظور می‌گردد.
مبلغ حق بیمه: براساس جدول زیر می‌باشد (سال زراعی 85-86):
از یک‌روزگی
تا پایان 18 هفتگی |
کل حق بیمه (ریال) |
سهم دولت (ریال) |
سهم بیمه‌گذار (ریال) |
|
6500 |
3900 |
2600 |
مبلغ غرامت: غرامت بر اساس جداول مصوب توسط بیمه‌گر محاسبه می‌گردد.
جدول محاسبه غرامت هفتگی بوقلمون گوشتی در مقابل تلفات در سال زراعی 85-86 ارقام به قطعه – ریال.
|
هفته |
درصد تلفات
متعارف |
غرامت بوقلمون
در پایان هفته |
هفته |
درصد تلفات
متعارف |
غرامت بوقلمون
درپایان هفته |
|
1 |
1/5 |
18582 |
10 |
0/4 |
44076 |
|
2 |
0/6 |
19368 |
11 |
0/42 |
49080 |
|
3 |
0/4 |
20550 |
12 |
0/46 |
544684 |
|
4 |
0/42 |
22266 |
13 |
0/54 |
54792 |
|
5 |
0/4 |
24420 |
14 |
0/58 |
60612 |
|
6 |
0/4 |
27192 |
15 |
0/6 |
66768 |
|
7 |
0/46 |
30576 |
16 |
0/62 |
73272 |
|
8 |
0/36 |
34512 |
17 |
0/68 |
79692 |
|
9 |
0/4 |
39510 |
18 |
0/76 |
91398 |
غرامت جوجه یک‌روزه: 18000 ریال جدول محاسبه غرامت هفتگی بوقلمون گوشتی در مقابل حذف کانون بیماری در سال زراعی 85-86 ارقام به قطعه – ریال
|
هفته |
غرامت بوقلمون
درپایان هفته |
هفته |
غرامت بوقلمون
در پایان هفته |
|
1 |
30970 |
10 |
73460 |
|
2 |
32280 |
11 |
81800 |
|
3 |
34250 |
12 |
91140 |
|
4 |
37110 |
13 |
91320 |
|
5 |
40700 |
14 |
101020 |
|
6 |
45320 |
15 |
111280 |
|
7 |
50960 |
16 |
122120 |
|
8 |
57520 |
17 |
132820 |
|
9 |
65850 |
18 |
152330 |
غرامت جوجه یک‌روزه: 30000 ریال
توضیح : - در هنگام حذف کانون بیماری، تعداد بوقلمون گوشتی زنده معدوم شده ملاک عمل بوده و غرامت براساس روز معدوم‌سازی محاسبه می‌شود.
درحذف کانون تلفات مجاز مورد محاسبه واقع نمی‌شود.
منبع: فصلنامه پیام دامپزشکی _ دکترکیانوش ژیانی اصغرزاده: کارشناس بانک کشاورزی استان خراسان رضوی