بهترین راهکارها برای کاهش تولید گاز در شکمبه در هوای گرم

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ شکمبه یکی از اجزای اصلی دستگاه گوارش نشخوارکنندگان است که در آن تخمیر میکروبی صورت می‌گیرد. نتیجه این فرآیند، تولید اسیدهای چرب فرار و گازهایی مانند متان، دی‌اکسید کربن و نیتروژن است. در هوای گرم، تغییراتی در رفتار خوراک‌گیری، مصرف آب و فعالیت میکروبی شکمبه رخ می‌دهد که ممکن است باعث افزایش تولید گاز یا اختلال در خروج طبیعی آن شود. بنابراین، مدیریت مناسب تغذیه و محیط در این شرایط حیاتی است.

علل افزایش گاز شکمبه در هوای گرم

راهکارهای مؤثر برای کاهش تولید گاز شکمبه در روزهای گرم

۱. تنظیم جیره غذایی

افزایش میزان علوفه باکیفیت و کاهش کنسانتره‌های پرنشاسته: علوفه موجب افزایش حرکات شکمبه و کاهش تخمیر سریع می‌شود.

افزودن فیبر مؤثر (eNDF): وجود فیبر مؤثر به تحریک آروغ‌زنی و خروج گاز کمک می‌کند.

استفاده از مکمل‌های کاهش‌دهنده کف مانند روغن‌های گیاهی، پروبیوتیک‌ها یا دیفومرها (ضدکف).

۲. مدیریت خوراک‌دهی در ساعات خنک

تغذیه عمده دام در صبح زود و شب‌ها باعث افزایش مصرف خوراک و کاهش بار گرمایی حین هضم می‌شود.

پرهیز از خوراک‌دهی در ساعات اوج گرما برای جلوگیری از تجمع گاز ناشی از استرس گرمایی.

۳. افزودن مکمل‌های ضد نفخ

استفاده از پودرهای ضد نفخ گیاهی مانند رازیانه، زیره، نعناع خشک یا پودر زنجبیل در جیره

افزودن یونوفورها مانند موننسین در گاوهای شیری با نظر دامپزشک جهت کاهش تولید متان

۴. تأمین آب با دمای مناسب

آب نه خیلی سرد و نه خیلی گرم: آب با دمای معتدل به حفظ عملکرد میکروبی شکمبه کمک می‌کند.

تأمین آب خنک در سایه و اجتناب از نوشاندن آب سرد بلافاصله پس از غذا

۵. تهویه و کاهش استرس گرمایی

نصب پنکه، مه‌پاش و سایه‌بان در محل نگهداری دام

استفاده از مواد خنک‌کننده محیطی مانند سقف‌های سفید، دیوارهای منعکس‌کننده نور و عایق‌های حرارتی

۶. استفاده از پروبیوتیک‌ها و مخمرها

استفاده از پروبیوتیک‌های حاوی باکتری‌های مفید شکمبه‌ای برای حفظ تعادل میکروبی

مخمرهای زنده (مثل Saccharomyces cerevisiae) باعث بهبود تخمیر و کاهش تولید گاز می‌شوند.

نتیجه‌گیری

در هوای گرم، مدیریت تغذیه و محیط به‌صورت هم‌زمان نقش مهمی در کاهش تولید گاز شکمبه دارد. تغییرات هوشمندانه در جیره غذایی، زمان خوراک‌دهی، استفاده از افزودنی‌های خاص و بهینه‌سازی شرایط محیطی می‌تواند از بروز نفخ و مشکلات ناشی از گاز جلوگیری کند. بهره‌گیری از دانش دامپزشک یا متخصص تغذیه دام در طراحی جیره‌ای مناسب فصل گرما، سرمایه‌گذاری مؤثری در سلامت و بهره‌وری دام است.