به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اگر می‌خواهید جفت خرگوش شما تولیدمثل کنند یا صرفا تمایل دارید درمورد این موضوع اطلاعاتی داشته باشید، توجه کنید که تولیدمثل این حیوان پیچیده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. در واقع، در حالی که خرگوشها به راحتی تولیدمثل می‌کنند، تولد خرگوش‌های جوان و اجازه رشد آنها داستان دیگری است. یک اتفاق کوچک می‌تواند زوج را پریشان کند و مادر می‌تواند بچه‌های خود را رها کند یا حتی آنها را بکشد. بیایید به موضوع تولیدمثل خرگوش بپردازیم.
خرگوشها چه زمانی می‌توانند تولیدمثل کنند؟
یک جفت خرگوش از لحظه‌ای که به بلوغ جنسی رسیدند می‌توانند تولیدمثل کنند. در نر بلوغ جنسی از 6 تا 7 ماهگی حاصل می‌شود. در ماده، بسته به نژاد فقط 4 تا 6 ماه زمان لازم است. نژادهای خرگوش کوچک زودتر از نژادهای با اندازه بزرگتر به بلوغ جنسی می‌رسند. با این وجود توصیه می‌شود برای زاد و ولد خرگوش تا سن 8 ماهگی صبر کنید.
به محض اینکه نر به بلوغ جنسی رسید، بیضه‌های او از حفره شکمی به سمت کیسه بیضه پایین می‌آید سپس کاملاً قابل مشاهده می‌شود. به این ترتیب می‌توانید به راحتی یک نر را از یک ماده تشخیص دهید.
اگرچه نرها قادر به تولیدمثل در طول سال هستند، اما باید منتظر رسیدن دوره‌‌ی باروری ماده‌ها بمانند. فصل تولیدمثل قوی برای این گونه از دی یا بهمن آغاز می‌شود و در تیر یا مرداد به پایان می‌رسد. در این دوره، ماده در چرخه‌های پنج تا ده روزه با وقفه‌های دو تا سه روزه تحریک‌پذیر است. بنابراین تقریباً هر دو هفته یک بار، خرگوش ماده بی‌قرار می‌شود، تهاجمی‌تر می‌شود و کمر خود را قوس می‌دهد و آماده لقاح می‌گردد.
لازم به ذکر است که ماده‌ها به طور متوسط تا سن 4 سالگی بارور هستند درحالی که نرها تا 5 یا 6 سالگی قادر به تولیدمثل هستند.
جفتگیری و بارداری چگونه انجام می‌شود؟
برای زاد و ولد یک جفت خرگوش، بهتر است ماده در قفس نر قرار گیرد نه برعکس. اگر شرایط مساعد باشد، عملیات بسیار سریع خواهد بود. این عمل فقط چند ثانیه طول می‌کشد و پس از آن خرگوش با صدای بلندی به پهلو می‌افتد که کاملا طبیعی است. خرگوش ماده پریود نمی‌شود، این جفتگیریست که باعث تخمک‌گذاری می‌شود.
بارداری در خرگوشها بین 28 تا 34 روز طول می‌کشد. از 15 روزگی، بارداری ماده با لمس شکم به وضوح قابل مشاهده و قابل درک است. این لمس برای اطمینان از اینکه خرگوش واقعا باردار است مفید خواهد بود.
گاهی پیش می‌آید که تخمک‌گذاری باعث لقاح نمی‌شود، بلکه باعث تورم شکم و افزایش شیر می‌گردد. سپس ماده‌ها لانه خود را برای بچه‌هایی که فکر می‌کنند در انتظارشان هستند آماده می‌کنند. در این حالت خرگوش با خوردن پشم خود ممکن است دچار یبوست شود.
خرگوش باردار کم کم با کندن موهای سطح شکم لانه‌ای برای زایمان آماده می‌کند. رفتار او حدود 10 روز قبل از زایمان تغییر می‌کند. مراقب باشید، زیرا هیجان گاهی باعث می‌شود که غذا خوردن را فراموش کند.
زایمان در خرگوشها چگونه انجام می‌شود؟
زایمان معمولا در آخر شب، هنگام سحر انجام می‌شود و بین 30 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. خرگوش ماده که باید مدت‌ها قبل از تولد از نر جدا شده باشد، تنهاست و تمام این روند را مدیریت می‌کند. برای هر بچه حدود 10 دقیقه را درنظر داشته باشید، یک ماده می‌تواند به طور متوسط دو تا چهار بچه در خرگوش کوتوله و تا شش یا ده در بزرگ‌ترین خرگوش به دنیا بیاورد.
خرگوشها کور، با گوش‌های بسته و بدن بدون مو به دنیا می‌آیند. وزن آنها بین 20 تا 40 گرم است. مادر بند ناف را با دندان‌های خود قطع می‌کند و جفت را قبل از تمیز کردن هر یک از بچه‌هایش با لیسیدن آنها می‌بلعد.
اگرچه توجه خرگوش ماده در بدو تولد مهم باشد، اما این پیوند به سرعت محو می‌شود و بچه‌ها پس از دو تا سه هفته لانه را ترک می‌کنند. او خیلی زود بچه‌ها را در لانه رها می‌کند و فقط چندبار در روز برمی‌گردد. پس از حدود شش هفتگی خرگوشها کاملا از شیر گرفته می‌شوند. می‌توانند غذای جامد بخورند و پشم پوستشان را می‌پوشاند، در حالت ایده‌آل در هفته هشتم که تغذیه به خوبی انجام شده است می‌توان آنها را پذیرفت.
لازم به ذکر است که کانیبالیسم نیز در خرگوش‌های اهلی وجود دارد. این اتفاق ممکن است رخ دهد که خرگوش، نوزادی را که به تازگی به دنیا آورده است می‌بلعد.
دلایل متعددی می‌تواند این رفتار را توضیح دهد، مانند استرس قابل توجهی که او را مجبور به کشتن بچه کوچکش می‌کند، محیطی که او برای بستر خود ناامن می‌داند، نزدیکی خرگوش‌های دیگر که باعث ترس او از حمله به خرگوش‌هایش می‌شود یا حتی تصادفا وقتی بند ناف را قطع می‌کند. پس هوشیار باشید، زیرا این نوع رفتار چندان غیرمعمول نیست.
به همین ترتیب، در هفته اول به بچه خرگوشها نزدیک نشوید، مگر اینکه مادر آنها را رها کند. در واقع، بوی شما می‌تواند خرگوش را آزار دهد و باعث شود که بستر خود را رها کند یا بچه‌اش را ببلعد.