به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ در صنعت تولید گوشت طیور، گوشت اردک حدود ۱/۷ درصد تولید را به خود اختصاص داده است که عمدتا در آسیای شرقی (چین تایوان و ویتنام) تولید می‌شود. به غیر از گوشت، محصولات دیگری هم از اردک مانند تخم‌های خوراکی، کبد چرب، کرک و پر به دست می‌آید که از نظر اقتصادی مهم می‌باشند.
عمدتا دو جنس Muscovy duck و هیبرید حاصل از آنها پرورش داده می‌شود. نتایج حاصل از تلاقی اردک نر مسکویی با اردک ماده معمولی یک هیبرید غیربارور است. در طی ۳۰ سال گذشته تولید اردک آمیخته گسترش یافته است و این امر در تایوان و فرانسه که از تکنیک تلقیح مصنوعی استفاده می‌گردد، بسیار متداول شده است.
تولید مثل
صفات تولید مثلی مانند تولید تخم‌های خوراکی و تولید گوشت حیوانی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در مورد اول علاوه بر تعداد تخم‌های تولید شده سایر صفات باید از لحاظ کیفیت و ماندگاری اندازه‌گیری شوند و در مورد دوم عمدتا تمایل به تولید تخم‌هایی است که قابلیت تولید یک موجود زنده را داشته باشند.
بنابراین صفت تعداد تخم‌های قابل جوجه کشی و تولید جوجه اردک مورد توجه می‌باشد. در تحقیقات اخیر برخی پارامترهای ژنتیکی صفات مربوط به تولید تخم و تولید جوجه اردک در لاین‌های مختلف اردک معمولی برآورد شده است. ولی در اردک مسکویی مطالعه بر روی این صفات کمتر صورت گرفته است و در حال حاضر برخی از مقالات که صفات تولید مثلی را مرور کرده‌اند در دسترس می‌باشد.
برای دوری از برخی مشکلات آماری ناشی از محدوده پراکندگی داده‌ها، از تبدیل داده‌ها استفاده می‌شود. در تولید جوجه اردک صفات انتخاب شده برای عمل بهگزینی در برخی موارد بصورت نسبت (درصد) می‌باشد که می‌توان به باروری، جوجه درآوری و Eclosability اشاره کرد. در این صفات اغلب تبدیل Arcsin صورت می‌پذیرد و علاوه بر آن تیمارهای دیگری هم برای افزایش راندمان بهگزینی پیشنهاد شده است.
در مرغ تخمگذار دوره فعال تخمگذاری همراه با تعداد کل تخم‌های گذاشته شده جهت اصلاح نژاد بر اساس تعداد تخم مقایسه شده‌اند و به نظر می‌رسد که دوره فعال تخمگذاری نسبت به تعداد تخم‌ها وراثت‌پذیری بالایی دارد. تعیین ژنتیکی دوره فعال تخمگذاری در غاز توسط Stasko و همکاران مورد بررسی قرار گرفته است که اخیرا در دو سویه دیگری از غاز همین تحقیق صورت گرفته است. در این تحقیق دوره فعال تخمگذاری نسبت به تعداد تخم‌ها وراثت‌پذیری کمتری نشان داده است. در مورد اردک تاکنون هیچ مطالعه‌ای در زمینه دوره فعال تخمگذاری انجام نشده است.
اخیرا در مرغ‌های تخمگذار Eclosability به عنوان یک صفت توصیفی قابل مشاهده مورد مطالعه قرار گرفته است. در زمانی که جوجه‌ها از تخم بیرون آمدند عدد یک و در موقعی که جوجه‌ای از تخم حاصل نشده باشد عدد صفر در نظر گرفته می‌شود و این امر اجازه می‌دهد که برخی مشکلات تئوری از طریق نسبت حل شود ولی با وجود این پیشرفت‌های بیشتری برای بدست آوردن برآوردهای واقعی مورد نیاز است که این روش می‌تواند در پرورش اردک بکار گرفته شود تا از این طریق برخی برآوردهای ژنتیکی در لاین‌های تخمگذار ساده‌تر گردد.
به نظر می‌رسد که ژن موثر بر جوجه درآوری در تولید اردک آمیخته بر روی کروموزوم‌های جنسی قرار گرفته باشد. نسبت نرها به ماده‌ها در یک گله تولیدمثلی موقعی که ۶۰ درصد را نرها و ۴۰ درصد را ماده‌ها تشکیل می‌دهند، نامتعادل است و این عدم تعادل در زمانی که میزان جوجه‌کشی پایین است، بیشتر محسوس می‌باشد. بنابراین هنگامی که جنین در شروع جوجه‌کشی در نظر گرفته شود نسبت فوق‌الذکر در نرها و ماده‌ها وجود دارد و تعداد جنین‌های ماده که تنها دارای یک کروموزوم Z می‌باشند، کمتر است.
روش دیگر برای بهبود افزایش تعداد جوجه اردکها بهگزینی بر اساس دوره باروری می‌باشد. در پرندگان پس از تلقیح، ماده‌ها به مدت چند روز تخم‌های بارور تولید می‌کنند و در اردک آخرین تخم بارور گذاشته شده در حدود یک هفته پس از تلقیح می‌باشد اما برای کسب میزان باروری بالا باید در هر دو بار تلقیح صورت پذیرد. افزایش در طول دوره باروری می‌تواند تعداد تلقیح در هفته را کاهش دهد که در مورد تولید اردک‌های آمیخته بسیار موثر می‌باشد. یک تحقیق موفق درمورد طول دوره باروری در تایوان صورت گرفت.
به این صورت که پس از هشت نسل انتخاب حداکثر مدت باروری در لاین‌های انتخاب شده در مقایسه با لاین‌های شاهد ۸۷/۲ روز افزایش پیدا کرد. حداکثر مقدار وراثت‌پذیری مربوط به طول دوره باروری ۰/۲۰ تا ۰/۳۰ برآورد شده است. در تحقیقی دیگر این محققین دریافتند که طول دوره باروری در نژادهای خالص و آمیخته احتمالا تحت تاثیر ژن‌های اردک ماده معمولی می‌باشد که با هر دو صفت، پیوستگی بالایی را نشان می‌دهد.
رشد، بازده خوراک و کیفیت گوشت
به منظور تولید گوشت، لاین‌های اردک پکنی و مسکویی در راستای بهبود عملکرد صفات رشد، بازده خوراک و ترکیب لاشه مورد بهگزینی واقع شده‌اند. این صفات دارای وراثت‌پذیری متوسطی هستند به همین دلیل بهگزینی برای این صفات، در هر دو لاین اردک پکنی و مسکویی موفقیت‌آمیز خواهد بود.
تعیین ژنتیکی عملکرد تولیدی اردک آمیخته کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است و از این اردک فقط برای تولید گوشت استفاده شده است. تحقیقات نشان داده است که لاین اردک پکنی سنگین وزن جوجه اردک‌های آمیخته سنگین‌تری را تولید می‌کند. با آنالیز دورگ گیری فاکتوریل نشان داده شده که عملکرد رشد در اردک‌های آمیخته توسط اثرات مادری و افزایشی تعیین می‌گردد.
بازده خوراک در لاین پکنی ممکن است که به نتاج حاصل از تلاقی این اردکها (اردک‌های آمیخته) انتقال یابد. اردک‌های آمیخته‌ای که از تلاقی اردک نژاد پکنی با راندمان غذایی بالاتر تولید می‌شوند نسبت به اردک‌های آمیخته حاصل از تلاقی اردک نژاد پکنی با راندمان غذایی پایین‌تر دارای بازده غذایی بهتری هستند.
همبستگی ژنتیکی بین وزن بدن اردک نژاد پکنی در ۶ هفتگی و وزن بدن اردک نژاد آمیخته در همان سن تقریبا یکسان است بنابراین برای بهبود وزن بدن اردک آمیخته می‌توان از اردک پکنی استفاده کرد. مطالعات مشابهی بر روی لاین‌های مسکویی برای بدست آوردن روش‌های کارآمدتر در بهبود عملکرد اردک آمیخته صورت گرفته است.
مانند حیوانات عمده تولیدکننده گوشت، نتایج انتخاب برای رشد و بازده خوراک بر روی کیفیت گوشت و لاشه در اردک مورد مطالعه قرار گرفته است. برای مثال نشان داده شده است که در اردک‌های مسکویی انتخاب برای افزایش تولید گوشت و یا کاهش چربی لاشه مقدار چربی در گوشت سینه را کاهش می‌دهد ولی باعث رنگ‌پذیری گوشت سینه می گردد.
انتظار می‌رود که این نتایج برای کیفیت نواحی چرب‌دار گوشت نامطلوب باشد. وقتی که حیواناتی را از یک لاین انتخاب شده با حیوانات شاهد مقایسه می‌کنیم ملاحظه می‌گردد که قطر فیبرهای ماهیچه‌ای افزایش می‌یابد و pH تا حدودی کاهش یافته و مقدار پروتئین بدون تاثیر بر میزان چربی افزایش پیدا می کند. بنابراین به نظر می‌رسد که انتخاب اردک‌های مسکویی برای رشد تولید گوشت و چربی‌دار بودن لاشه بدون تاثیر معنی‌داری بر خصوصیات ماهیچه‌ای امکان پذیر است.
رفتار و تامین آسایش
در پرورش اردک و سایر حیوانات گوشتی بهبود آسایش حیوان اهمیت بسیاری دارد. در این مورد چندین مطالعه برای توصیف رفتار اردک تحت سیستم‌های مختلف پرورشی و تعیین میزان تاثیر عوامل استرس‌زا انجام گرفته است. در کشور فرانسه مطالعات زیادی بر روی سطح تولید اردک نژاد آمیخته و تغذیه بیش از اندازه آن انجام گرفته است و به عنوان اولین قدم نشان داده شده است که عادت دادن این حیوان رفتار آن را تغییر می‌دهد.
مطالعات برای فهم تعیین ژنتیکی رفتار اردک آمیخته با مقایسه اردک‌های آمیخته با حیواناتی مانند لاین اردک‌های پکنی و مسکویی انجام شده است. در مرحله دوم هیچ نوع مدرکی مبنی بر اینکه تغذیه اجباری یک عامل استرسی حاد و مزمن در اردک‌های آمیخته باشد تحت شرایط آزمایشگاهی این محققان به دست نیامد ولی با وجود این جنبه‌های عصبی و فیزیولوژیکی حاصل از تغذیه اجباری تحت مطالعه است تا کنون هیچ علائم محسوسی در تغذیه اجباری اردک‌های آمیخته مشاهده نشده است.
اختلالات پا عمدتا تولید گوشت در طیور را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در اثر دردی که حیوان تحمل می‌کند، میزان تولید گوشت
کاهش می‌یابد. در اردک‌های مسکویی تعیین ژنتیکی مستعد بودن برای اختلالات پا دارای وراثت‌پذیری ۰/۳ تا ۰/۲۵ می‌باشد و همبستگی مستعد بودن به اختلالات پا با صفات رشد و تولید گوشت به ترتیب ۰/۰۵ و ۰/۷۵ درصد برآورد شده است که انتخاب بر علیه اختلالات پا باید در جهت افزایش آسایش حیوان صورت پذیرد.
ژنتیک مولکولی
در سال‌های اخیر ژنوم اردک تا حدودی مورد مطالعه قرار گرفته است در حالی که در ژنوم مرغ پیشرفت‌های بسیاری حاصل شده و چندین مکان ژنی برای صفات کمی (Quanti tative trait loci) در جمعیت‌های مرغ پیدا شده است. برای بهره‌برداری از نتایج بدست آمده در ژنوم مرغ، مطالعات مقایسه‌ای ژنومی برای گسترش تطابق ژنوم مرغ و سایر ماکیان نظیر اردک انجام شده است.
نشان داده شده است که کاریوتیپ ماکیان از یک گونه به گونه دیگر بسیار ثابت می‌باشد. بنابراین برای یافتن مکان‌های ژنی صفات کمی و حتی ژن‌های موثر بر صفات تولیدی بهتر است که نواحی محدودی از ژنوم اردک بر اساس اطلاعات حاصل از ژنوم مرغ با بکارگیری تعداد زیادی از مارکرهای مولکولی مورد کاوش قرار گیرد.
نشانگرهای مولکولی مورد استفاده در ژنوم اردک گسترش پیدا کرده‌اند و برخی از مارکرهای ریزماهواره برای تعیین تنوع ژنتیکی بین لاین‌های اردک اهلی و جمعیت‌های اردک وحشی بکار گرفته شده است و در این میان تحقیقی هم بر روی طول دوره باروری با استفاده از نشانگرهای AFLP صورت گرفته است.
برای مطالعه مکان‌های ژنی موثر بر صفات کمی (QTL) تعداد زیادی از نشانگرهای مولکولی مورد نیاز است با این حال استفاده از نشانگرهای مولکولی در صنعت پرورش اردک در کشورهایی نظیر فرانسه به سرعت در حال پیشرفت می‌باشد.