به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ برای موفقیت در امر پرورش گاو شیری، پرورش‌دهنده بایستی بر اجرای تمامی جنبه‌های مدیریتی تسلط یابد. از آنجایی‌که تصمیمات اتخاذ شده در این دوره اثرات زیادی بر تولید شیر و سلامتی دام در دوره شیردهی بعدی دارد، پس در این دوره تغذیه و مدیریت دام به‌نحو صحیح اهمیت دارد.
برنامه مدیریت گاو خشک بایستی در جهت دستیابی به اهداف ذیل طراحی شود:
تغذیه صحیح گوساله در حال رشد، نگه داشتن وضعیت بدنی در شرایط مناسب، آماده‌سازی غده پستان برای دوره شیردهی، آماده نمودن دستگاه گوارش برای دوره شیردهی بعدی، وبه حداقل رساندن بیماری‌های گوارشی متابولیکی و عفونی در دام.
این مطلب در ذهن سپرده شود که در هنگام تنظیم اهداف برای گاو شیری خشک استفاده از یک روش تنها برای تمامی گاوهای شیری مناسب نیست. بایستی مدیران با استفاده از مهارت و تجربه به‌نحو مناسبی برنامه کلی را تنظیم نمایند.
در هنگام تهیه و تنظیم برنامه‌های مدیریتی مربوط به گاو خشک بایستی عواملی ازقبیل تولید شیر در گذشته، وضعیت بدنی دام در دوره خشکی، تاریخچه سلامتی دام در گذشته و سن دام را درنظر گرفت.
اهداف دوره خشکی در دام
هدف از دوره خشکی ایجاد فرصتی برای پستان جهت تولید مجدد بافت ترشحی و امکان بهبودی دستگاه گوارش از تنش‌های ناشی از مصرف مصرف مقادیر زیادی از خوراک می‌باشد. تحقیقات، درستی اهمیت دوره خشکی را که شامل استفاده از دو مرحله یکسان می‌باشد را نشان داد.
اولین مرحله از دوره خشکی پیوستگی تولید شیر در طی اولین دوره شیردهی می‌باشد. گاوهایی که به‌طور پیوسته دوشیده شدند تولید شیر آنها در اوج تولید شیر در دومین و سومین دوره شیردهی با تولید شیر در اوج تولید در اولین دوره شیردهی یکسان بود.
گاوهایی که در دوره خشكی آنها ۶۰ روز است ازلحاظ تولید در اوج تولید شیردهی در دومین دوره شیردهی در حدود 4/5 کیلو بیشتر تولید کردند. ۷۵ درصد از گاوها بطور مداوم و متوسط دوشیده شدند، همانطوری‌که آنها در دومین دوره شیردهی مقدار شیر بیشتری تولید نمودند و ۶۲ درصد از گاوها که تولید بیشتری داشتند آنهایی بودند که یک دوره خشكی ۶۰ روزه داشتند.
در پایان سومین دوره شیردهی تمامی گاوها برای مدت ۶۰ روز خشک شدند. آن دسته از گاوها که بدون سپری نمودن دوره خشکی شیر تولید می‌کردند بهبود بافت و تولید آنها در طی دوره شیردهی چهارم نسبت به آنهایی که در بین هر دوره به مدت ۶ روز خشک می‌شدند شیر بیشتری تولید نمودند.
طول دوره خشکی
هدف از دوره خشکی بدست آوردن توازن بین سود ناشی از تولید نفع ناشی از به درازا کشیدن دوره شیردهی بدون هیچ‌گونه کاهش در تولید و سوددهی در دوره شیردهی می‌باشد و اینها نتایج روزهای کم دوره خشکی می‌باشد.
طول مطلوب دوره خشكی از یک گام به گاو دیگر متفاوت است. توصیه کلی درمورد طول دوره خشکی ۴۵ تا ۶۰ روز می‌باشد، که این مدت با بیشترین تولید همراه است. چنانچه طول دوره خشکی از ۴۵ روز کمتر و یا بیشتر باشد این حالت موجب کاهش در دوره شیردهی بعدی می‌شود.
کمی طول دوره خشکی امکان بهبود مناسب پستان را بوجود نمی‌آورد و زیادی طول دوره خشکی منجر به چاقی گاوهای خشک می‌شود. نتیجه کلی در هردو حالت کاهش تولید شیر در دوره شیردهی می‌باشد.
در هنگامی‌که طول دوره خشکی کمتر از ۴۵ یا بیشتر از ۶۰ روز باشد خسارت اقتصادی در تولید به ازای هر گاو ۳ دلار می‌باشد. هدف عملی از دوره خشكی این است که به احتمال ۷۰ تا ۸۰ درصد طول دوره خشکی را به ۴۰ تا ۷۰ درصد برساند.
توصیه‌های مربوط به مدیریت گاو خشک را می‌توان تحت عنوان ذیل خلاصه نمود.
1. رکورد دقیقی از تلقیحات و زایش‌ها ثبت شود.
۲. برای دستیابی به وضعیت بدنی مناسب در دوره خشکی گاوها در اواخر دوره شیردهی به خوبی تغذیه شوند.
٣. خشک نمودن گاو برای یک دوره ۴۵ تا ۶۰ روزه.
۴. فراهم نمودن مقدار کافی از علوفه و غلات جهت اطمینان از وضعیت بدنی مناسب دام در زمان زایمان.
۵. فراهم نمودن مواد معدنی و ویتامینی برای تغذیه مناسب گاو
۶. خوراندن غلات به میزان 2/7 تا 5/4 کیلوگرم به مدت ۱۴ تا ۲۱ روز قبل از زایمان جهت تطابق دستگاه گوارش دام برای دوره شیردهی.
7. به ذهن سپرده شود که دوره خشکی شامل انتهای یک دوره شیردهی و ابتدای دوره شیردهی بعدی می‌باشد.
جهت دستیابی دام به حد اکثر مصرف خوراک، سلامتی و افزایش کارآیی تولیدمثلی و حد مطلوب تولید شیر در دوره بعدی توجهات دقیق به تغذیه مناسب و مدیریت حائز اهمیت است.
نوشته: مهندس مهدی پاک طینت (کارشناس علوم دامی)