نیاز به کلسیم در دوره زایش

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ با شروع شیردهی تغییرات متابولیسم کلسیم روی می‌دهد که نقش بسیار مهمی در بروز تب شیر تحت بالینی دارد. غلظت کلسیم خون در یک گاو بالغ حدود 8.5 تا 10 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باید باشد. مایع داخل مجرای استخوان می‌تواند حدود 6 تا 15 گرم کلسیم داشته باشد.

اندازه این مخزن کلسیم به شرایط اسید- باز حیوان بستگی دارد که در زمان اسیدوز بزرگ‌تر و در زمان آلکالوز کوچک‌تر می‌شود، هدف اصلی که حفظ کلسیم طبیعی خون است حاصل می‌شود.

برداشت (موبیلیزاسیون) کلسیم از استخوان، باکمک هورمون پاراتیروئید (PTH) تنظیم می‌گردد، که در زمان کاهش کلسیم خون تولید می‌شود. باز جذب کلسیم در لوله‌های کلیوی نیز به‌وسیله PTH افزایش پیدا می‌کند.

هورمون دیگری با عنوان 1/25 دی‌هیدروکسی ویتامین D وجود دارد که جهت تحریک روده در جذب کارآمد کلسیم از خوراک، لازم می‌باشد. این هورمون درون کلیه در پاسخ به افزایش PTH خون، از ویتامین D تولید می‌گردد، در لوله‌های کلیوی نیز به‌وسیله PH افزایش می‌یابد. با این‌حال کل مقدار کلسیمی که می‌تواند بازیافت گردد معمولاً کم است، بطوری‌که احتمال دارد خروج کلسیم به شیر از 50 گرم در روز تجاوز کند.

قبل از زایش، احتیاجات روزانه کلسیم حدود 30 گرم در روز است که 15 گرم از این مقدار با مدفوع و ادرار دفع شده و 15 گرم دیگر صرف رشد جنین خواهد شد. نیاز گاو به این میزان از کلسیم، تنها با افزایش جذب کلسیم از شکمبه یا روده و افزایش متابولیسم بافت‌ها مخصوصاً بافت استخوانی تامین می‌شود چراکه ذخایر کلسیم در گردش خون بسیار محدود هستند.

بیشتر بدانیم:
فلج زایمان گاو یا تب شیر (Milk fever) کاهش کلسیم خون
صد قانون کاربردی در تغذیه گاوهای شیری
هیپوکلسمی (hypocalcemia) در گاوها پس از زایش

احتیاجات کلسیم در دوره پس از زایش

اسکلت استخوانی دارای 98 درصد از کل کلسیم بدن را می‌سازد و ذخایر کلسیم بدن تحت کنترل شدید هموستاتیکی قرار دارد. در یک گاو با وزن 600 کیلوگرم چیزی حدود 3 گرم کلسیم در پلاسما و فقط 8 تا 9 گرم در قسمت‌های خارج از استخوان وجود دارد.

در هنگام زایمان، نیاز به کلسیم افزایش شدیدی خواهد داشت، جهت تولید آغوز (2 تا 3 گرم در لیتر) و شیر (1.22 تا 1.45 گرم در لیتر)، جهت تامین این مقادیر از کلسیم باید میزان کلسیم بدن به 2 تا 4 برابر افزایش یابد. احتیاجات کلسیم دام در این زمان از جابجایی ذخایر کلسیم و افزایش نرخ جذب کلسیم خوراک به‌دست می‌آید. بدن دارای سیستم بسیار دقیقی از هموستازی برای نگهداری غلظت کلسیم در یک دامنه مشخص است.

پیش از اینکه بحران هیپوکلسمیک رخ دهد، گاوها قادرند تنها 50 درصد ذخایر کلسیم خون را از دست بدهند. بخشی از کنترل فیزیولوژیکی هموستازی کلسیم توسط کلسیتونین که در پاسخ به کاهش سطح کلسیم ترشح می‌گردد، انجام می‌شود.

هورمون پاراتیروئید جهت پاسخ به کاهش سطح کلسیم خون از غده‌های پاراتیروئید ترشح می‌شود. هنگامی که کلسیم به دستگاه گوارش کاهش یابد، ترشح هورمون پاراتیروئید افزایش یافته که موجب تحریک تولید شکل فعال ویتامین D3 و افزایش جذب کلسیم بیشتر از روده خواهد شد.

هورمون پاراتیروئید نقش بسزایی در متابولیسم ویتامین D دارد، ویتامین D3 ازطریق ویژگی شبه هورمونی استروئیدی نقش بسیار مهمی در نگهداری هموستازی کلسیم خون ایفا می‌کند.

مقاله کامل را مطالعه فرمایید: دوره انتقال گاوهای شیری