به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کارهایی برای کاستن از سطح آمونیاک، از جمله مدیریت عملکرد دستگاه گوارش، می‌توان انجام داد که می‌توانند سلامتی، آسایش و عملکرد گله شما را بهبود ببخشند.
آمونیاک (NH3)، گازی قلیایی، بی‌رنگ (نادیدنی)، قابل حل شدن در آب، و خطرآفرین برای محیط زیست است. اگر آب یا خاک با آمونیاک آلوده شوند، می‌تواند مشکلاتی مانند اسیدی شدن و لجنی شدن خاک پیش بیاورد که به سیستم‌های گیاهی حساس آسیب می‌زند، تنوع زیستی را بهم می‌ریزد، و از کیفیت آب می‌کاهد.
در اتحادیه اروپا، بخش کشاورزی مسئول بیشترین بخش از تصاعد گاز آمونیاک است. مدیریت کود دامی (جمع‌آوری، انبار کردن و پخش در کشتزارها) پیرامون 3/5 (سه پنجم) از تصاعد گاز آمونیاک بخش کشاورزی را تشکیل می‌دهد، در حالی که 2/5 (دو پنجم) دیگر تصاعد این گاز، از خاک کشاورزی پدید می‌آید. (شکل 1)
شکل 1- کل تصاعد آمونیاک در اتحادیه اروپا (آمار سال 2013)
منبع: آژانس محیط زیست اروپایی
تصاعد آمونیاک در سالن‌های مرغداری
گاز آمونیاک در سالن‌های مرغداری، از خود مرغ‌ها پدید می‌آید. 80% نیتروژنی که در درون مرغ به مصرف نرسیده است به صورت اسید اوریک، 18% آن به صورت آمونیاک، و 5% آن به صورت اوره، همراه با فضله به بیرون تراوش می‌شود. هنگامی که گاز آمونیاک با رطوبت برخورد می‌کند، از خود واکنش نشان می‌دهد و محلول خورنده‌ای را تشکیل می‌دهد که به آن آمونیوم می‌گویند.
این محلول آمونیوم به مرغ‌ها آسیب می‌زند.
آمونیوم پوشش دیواره دستگاه تنفسی مرغ‌ها را تخریب می‌کند و سلول‌های پرزهای بافت پوششی دستگاه تنفسی را فلج و حتی نابود می‌سازد. در چنین وضعیتی، غشای سطح نای نمی‌تواند به‌وسیله پرزها پاکیزه شود و باکتری‌ها آنجا در تله می‌افتند، و هنگامی که این باکتری‌ها به ریه، یا کیسه‌های هوایی می‌رسند، عفونت پدید می‌آورند.
با درنظر گرفتن سلامتی انسان و مرغ‌ها، سطح مجاز تراکم آمونیاک در بسیاری از کشورها روی ppm 20-25 قرار داده شده است، اما در عمل، تراکم گاز آمونیاک در برخی از سالن‌های مرغداری‌ها به آسانی از سطح ppm 30-70 هم می‌گذرد.
اتحادیه اروپا تأکید می‌کند که تراکم آمونیاک در هر دوره 8 ساعته نمی‌باید از 20ppm ، و یا در هر دوره 10 دقیقه‌ای از ppm 35، در سیکل تولید طیور بالاتر باشد (CE/43/2007 Directive Council).
تأثیر آمونیاک روی سلامتی مرغ‌ها
تراکم بالای آمونیاک در سالن‌های مرغداری تأثیر منفی روی سلامتی و عملکرد مرغ‌ها می‌گذارد، هرچند که اندازه‌گیری این اثرات منفی آسان نیست.
اگر تهویه هوای سالن‌ها مناسب باشد، یا جیره متوازن به آنها خورانده شود، مرغ‌ها در برابر تراکم بالای آمونیاک قرار نخواهند گرفت.
پژوهش‌های تازه نشان می‌دهند که اگر مرغ‌ها در برابر تراکم بالای آمونیاک قرار گیرند، دچار تغییرات مولکولی می‌شوند. حضور تراکم بالای آمونیاک در هوا، حتی برای یک دوره زمانی کوتاه، مرغ را آزار می‌دهد. آمونیاک یک اکسیداتیو استرس‌آور است که ایجاد التهاب می‌کند. آزمایش‌های فارمی نشان داده‌اند که تراکم بالای آمونیاک می‌تواند اعمال اعضای داخلی مرغ‌ها را تغییر دهد، متابولیز انرژی را مختل کند، مرگ سلولی پدید بیاورد، و به موکوس دستگاه گوارش مرغ‌ها آسیب بزند.
پایین بودن نرخ رشد، و عملکرد مرغ‌های در حال رشد در محیطی که تراکم آمونیاک آن بالا است، به شدت با تأثیر آمونیاک بر سیستم ایمنی مرغ‌ها و بافت روده آنها، ارتباط مستقیم دارد.
همچنین، بالا بودن تراکم آمونیاک، به گونه‌ای منفی روی پیشرفت سیستم ایمنی جوجه‌ها، و نیز روی پرزهای روده و شکل موکوس دیواره روده اثر می‌گذارد.
بخش دوم این مقاله به 5 کار مهم برای کاستن از سطح آمونیاک در سالن‌های مرغداری پرداخته است.
کاستن از سطح آمونیاک در سالن‌های مرغداری (بخش دوم)