به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ نکروز (بافت مردگی) روده بسیار رایج، و اثر اقتصادی آن بسیار سنگین است. عامل پدید آمدن آن، پرشمار شدن باکتری کلستریدیوم پرفرانژه در دستگاه گوارش مرغ‌ها است که به‌وسیله پروتوزوآها (تک یاخته‌هایی) از خانواده ایمریا (انگل خونی) برانگیخته می‌شود و کوکسیدیوز پدید می‌آورد.
سپس زخم‌هایی که به‌وسیله کوکسیدیوز در دیواره روده ایجاد شده‌اند به نقطه مناسبی برای رشد و جای‌گیر شدن باکتری کلستریدیوم پرفرانژه تبدیل می‌شوند. (شکل 1)
کوکسیدیوز یکی از عوامل اصلی زمینه‌ساز نکروز روده است. هنگامی که توازن میکروفلور (جمعیت باکتریایی) دستگاه گوارش بهم می‌خورد، کوکسیدیاها چیره می‌شوند، و به ساختار سلولی دیواره روده آسیب می‌زنند. اینکار، سبب پابرجا شدن باکتری کلستریدیوم پرفرانژه می‌شود.
نکروز روده، در جوجه‌ها بیشتر در سن 2 تا 5 هفتگی گرفتاری ایجاد می‌کند. این گرفتاری، ناگهان به سبب ضعف ایمنی آشکار می‌شود و به سرعت تلفات گسترده‌ای به مرغداری می‌زند.
این بیماری در همه جای جهان حضور دارد و بازار صنعت تولید طیور هر ساله میلیون‌ها دلار برای مبارزه با آن هزینه می‌کند.
ابزارهای تازه و مدرن در زمینه‌های دانش زیست مولکولی، و ایمنی‌شناسی بکار گرفته شده‌اند تا به ویژگی‌های این بیماری‌زاها، و آسیبی که به صنعت طیور می‌زنند پی برده شود و راه‌های مؤثری برای کنترل آنها و پیشگیری از نکروز روده مرغ‌ها بیابند.
آسیب‌های کوکسیدیوز و نکروز روده به خوبی شناخته شده‌اند، و پژوهش‌های تازه نشان می‌دهند که هضم اسیدآمینه‌ها دچار تغییرات پی‌درپی می‌شوند که اهمیت کنترل این بیماری‌ها را می‌رساند.
برای کنترل این بیماری‌ها، گذشته از کار فیزیولوژیکی، مانند پاسخ ایمنی محافظتی، تغذیه، متابولیزم، و ازمیان بردن بیماری‌زاها، میکروبایوتای دستگاه گوارش می‌تواند با تغییرات فیزیولوژیکی انگل‌ها، به مقاومت در برابر کوکسیدیوزها کمک کند.
باکتری‌هایی که به‌طور طبیعی در روده زندگی می‌کنند به‌صورت مولکول‌های کمکی عمل می‌نمایند و به‌گونه غیرمستقیم سیستم ایمنی را فعال می‌سازند و به این وسیله به بدن کمک می‌کنند که از خودش در برابر پارازیت‌های عفونت‌زا محافظت کند.
یک پژوهش تازه به وسیله Huang در سال 9102 نشان می‌دهد که آلودگی با انگل ایمریا، به گونه‌ای چشمگیر شمار باکتری‌های بیماری‌زا را بالا می‌برد، و شمار لاکتوباسیلوس‌ها و رومینوکوکوس‌ها که باکتری‌های سودمند هستند را کم می‌کند.
باتوجه به اینکه عمر مرغ‌های گوشتی کوتاه است توجه به خطر بیماری‌های عفونی باید جدی‌تر گرفته شود و کارهای پیشگیری‌کننده با جدیت دنبال شوند. از آنجا که بیماری کوکسیدیوز به‌طور ناگهانی پیش می‌آید اگر کنترل نشود می‌تواند زیان سنگینی برای مرغداری به بار آورد.
پیشگیری از کوکسیدیوز و نکروز روده
امروزه، صنعت مرغداری راه‌های گوناگونی (مانند واکسیناسیون، و مواد ضد کوکسیدیوز برای افزودن به خوراک) را برای پیشگیری از بیماری نکروز روده، برگزیده است، هرچند که تأثیر مواد آنتی‌کوکسیدیال یونوفر روی تولید، پرسش برانگیز است و در برخی کشورها مصرف آنها با محدودیت روبرو است.
برای این است که برای پیشگیری، به مدیریت سخت‌گیرانه، تندرستی گله، و برنامه تغذیه‌ای درست، همراه با استفاده از مواد جانشین یونوفرها، که بتوانند به خوراک افزوده شوند تا تمامیت دستگاه گوارش را بهبود بخشند، و روی پاسخ ایمنی تأثیر مثبت بگذارند و به بدن مرغ‌ها کمک کنند که کارآمدانه جلو پرشمار شدن انگل‌های ایمریا را بگیرد، نیاز داریم.
میکروبایوتا (جمعیت میکروبی دستگاه گوارش) برای حفظ شرایط دلخواه مرغ‌ها و پاسخ مرغ‌ها به بیماری‌زاهای روده، بسیار اهمیت دارد. دریافتن این که باکتری‌های سودمند مقیم دستگاه گوارش چگونه به عفونت‌ها پاسخ می‌دهند می‌تواند دانش ما را نسبت به بیماری‌های عفونی گسترده‌تر کند.
یک آنالیز انجام شده روی میکروبایوتا نشان داده است که افزودن یک فرآورده پروبایوتیکی ترکیب جمعیت باکتریایی روده را تغییر داده است، و در 14 تا 21 روزگی، گونه قابل توجهی از باکتری‌ها، از جمله رومینوکوکوس و لاکتوباسیلوس در دستگاه گوارش مرغ‌های گوشتی پدیدار شده‌اند.
لاکتوباسیلوس‌ها، ضمن انجام کارهای دیگر، اسیدهای چرب کوتاه زنجیره‌ای و باکتریوسین‌هایی را که از رشد بیماری‌زاها می‌کاهند، را نیز تولید می‌کنند.
هر برنامه‌ای که برای پیشگیری از کوکسیدیوز داریم هرچه کارآمدتر باشد، سلامتی دستگاه گوارش، توازن میکروبایوتا، و پاسخ ایمنی مناسب‌تری برای پیشگیری از بیماری‌ها برقرار خواهد شد.
نوشته Liliana Borges و Melina Bonato بخش تحقیقات 9102 – R&D, ICC Brazil
منبع: نیکوتک