به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ منشأ گاو نژاد گوشتی-شیری سمینتال-فلکویه (Fleckvieh-Simmental) دره «سیمن» در کشور سوئیس بوده و به همه کشورهای مجاور گسترش یافته است. دلیل پرورش گاو سمینتال به صرفه بودن در شرایط اقتصادی می‌باشد و با دادن کمترین علوفه و مواد کنسانتره بیشترین شیر و گوشت را به شما می‌دهد.
حدود نیمی از گاوهای کشور سوئیس از این نژادند و یکی از مشهورترین نژادها در اروپا می‌باشد. این نژاد در فرانسه به نام «Pie Rouge» و در آلمان بنام «Fleckvieh» نامیده می‌شود. تخمین زده می‌شود که هم‌اکنون بیش از ۴۱میلیون رأس از این نژاد در سراسر دنیا موجود باشد.
خصوصیات ظاهری نژاد گوشتی-شیری سمینتال-فلکویه
این گاو به رنگ صورتی و سفید و با لکه‌های قرمز وجود دارد و در کشورهای مختلف به اسم هایی متفاوت می‌شناسند. در کشور فرانسه به نام گاو مونت بیلیارد در کشور آلمان هم به نام Fleckvieh می‌شناسند. به طور کلی این گاو دارای دست و پنجه قوی می‌باشد و در عین حال لگنی پهن دارد و پستان‌های آن بهترین فرم استاندارد هر گاو را شامل می‌شود.
شاخ‌هایی با اندازه متوسط دارد. این نژاد دارای دست‌های جلویی قدرتمند و ماهیچه‌های موثر در پاهای عقبی است که تعادل و سلامت حیوان را حتی در دوران اوج شیرواری حفظ می‌کند. تناسب بدن هنگام ایستادن و یا هنگام حرکت هماهنگ است. دست‌ها و پاهای محکم و سالم از ویژگی‌های این نژاد بوده و کپلی پهن با اندکی شیب دارند.
اتصالات پستان‌ها محکم است و افتادگی پستان‌ها حتی پس از چند دوره شیرواری بالاتر از سطح زانوی عقب قرار دارد. گاوهای فلکویه ماده بالغ به قد ۱۴۰ تا ۱۵۰ و نر بالغ ۱۶۵-۱۵۰ سانتی‌متر و دور سینه ۲۱۰ تا ۲۴۰ سانتی‌متر می‌رسند. وزن گاو نر بالغ حدود ۱۱۷۹-۱۰۴۳ کیلوگرم و وزن ماده بالغ حدود ۶۵۸-۸۱۶ کیلوگرم است.
عملکرد شیردهی
باتوجه به نوع مدیریت، شرایط محیطی و میزان تغذیه، امکان تولید ۷ تن شیر با چربی ۲/۴ درصد و پروتئین ۷/۳ درصد در این نژاد وجود دارد و این امکان تا ۱۰ تن در هر دوره شیرواری نیز قابل انجام است. میزان شیر تولیدی سالیانه تا شیرواری پنجم سیر صعودی دارد. یکی از ویژگی‌های این نژاد قرارداشتن در رتبه‌های بالا از جهت سلامت پستان‌ها با متوسط شمارش سلول‌های سوماتیک کمتر از ۱۸۰۰۰۰ در تمام دوره‌های شیرواری است.
تولید گوشت
گوساله‌های نر به دلیل داشتن سرعت رشد بالا برای پرواربندی مناسب هستند و برای دامداران شیری یک منبع درآمد کمکی بسیار مهم فراهم می‌سازند. بر اساس شرایط متمرکز پرواربندی، گوساله‌های نر جوان افزایش وزن بیش از ۱۳۰۰ گرم در روز با سن ذبح ۱۶ تا ۱۸ ماه را دارا هستند. وزن کشتار بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم و نسبت لاشه به وزن زنده بین ۵۷ تا ۶۰ درصد می‌باشد. ۸۵ تا ۹۰درصد از لاشه گوساله‌های نر از نوع رتبه‌بندی E و U اتحادیه اروپایی است که در بازار متقاضی زیادی دارد (چربی متوسط و ماربلینگ بالا)
در دهه‌های اخیر، گاوهای سمینتال در سرزمین‌های تولیدکننده سنتی گوشت چون شمال اروپا، شمال و جنوب آمریکا، نیوزلند و استرالیا جهت اصلاح نژاد راه گشودند، به گونه‌ای که توانستند در مقابل گاوهای بومی برتری‌های چشمگیری از خود نشان دهد.
مزایای گاو سمینتال
دلایل زیادی مبنی بر برتری گاو سمینتال وجود دارد که از جمله آن می‌توان موارد زیر را برشمرد:
• عملکرد مناسب حتی در شرایط تنش گرمایی
• مدت بهره‌دهی طولانی‌تر
• قابلیت سازگار شدن با شرایط محیطی مختلف
• دو منظوره بودن (شیر و گوشت)
• گوشت بیشتر در زمان حذف جنس ماده
• مقاومت در برابر بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های گوارشی
• باروری بالای اسپرم و گیرایی بالای جنس ماده
• چربی و پروتئین شیر بیشتر
• مقاومت در برابر اسیدوز
• رشد سم بسیار پایین و مقاومت زیاد بافت سم گاو
• عدم تعریف جابجایی شیردان در این نژاد
• گوساله‌دهی بالاتر
• سلامت بیشتر پستان‌ها
• نژادی آرام و قانع
• عدم سخت‌زایی
زمان ورود گاو سمینتال در ایران
به دلیل اینکه نژاد گاو سمینتال بهترین نژاد گاو برای اطلاح نژادی است اولین بار در سال 1330 گاوهای نژاد دو منظور سمینال یعنی فلک فیه و مونت بیلیارد وارد ایران شد که برای دو رگ‌گیری و تلقیح مصنوعی با گاوهای شیری-گوشتی انجام شد.
اصلاح نژاد گاو
گاو سمینتال آلمان در جمعیت جهانی گاو سمینتال نقش پیشرویی دارد. در بسیاری از کشورها اصلاح نژاد گاو سیمنتال بر مبنای روش‌های کشور آلمان بنا شده و در عمل تمام مناطق اصلاح نژاد گاو سیمنتال در دنیا از ژن‌های این گاو جهت رسیدن به پیشرفت‌های ژنتیکی استفاده کرده‌اند.
در دهه‌های اخیر، مناطق جدیدی جهت اصلاح نژاد گاو سمینتال در سرزمین‌های تولیدکننده سنتی گوشت چون شمال اروپا، شمال و جنوب آمریکا، نیوزلند و استرالیا راه گشودند، بگونه‌ای گاو سمینتال توانسته در مقابل گاوهای بومی برتری‌های چشمگیری از خود نشان داده است.
گاو سمینتال برای اصلاح نژاد نیز کاملاً مناسب است. بدین صورت که گاوهای ماده با نژاد خالص از نظر تولید شیر با گاوهای نر سمینتال آمیزش داده شده و یا با اسپرم این گاوها تلقیح مصنوعی می‌شوند. امکان بهبود نژادهای بومی در مناطق گرمسیر و کویری با یک برنامه‌ریزی سیستماتیک اصلاحی ابعاد جدیدی می‌یابد. به خصوص در مناطق گرم- مرطوب، جایی که شرایط طبیعی در نگهداری نژاد خالص Taurus bos محدودیت ایجاد کرده است، می‌توان توسط اصلاح نژاد با نژاد indicus bos با افزایش چشمگیری در توانایی‌های دامی دست یافت. اصلاح نژاد با گاو سمینتال در مقایسه با دیگر نژادهای اصلاحی Taurus bos از آن جهت مناسب است که نه تنها در توانایی تولید شیر بلکه در عین حال در توانایی تولید گوشت ارجحیت دارد.
در راستای معرفی تلقیح مصنوعی که در منطقه اصلاح نژاد گاو سمینتال به سرعت گسترش پیدا کرد، فصل تعیین‌کننده جدیدی در تاریخ اصلاح نژاد در دهه 60 آغاز شد: اصلاح نژاد به روش تلقیح مصنوعی در حد وسیع، بر پایه علم ژنتیک و بکارگیری روش‌های مدرن دستاوردهای ژنتیکی، همچنین بکارگیری اطلاعات مدرن ارزش‌های اصلاحی.
نتایج موفقیت‌آمیز بدست آمده در دهه‌های اخیر نتیجه به‌کار گیری مستمر برنامه‌های اصلاح نژاد گاو سمینتال می‌باشد که اثرات مثبت و موفق آن در جمعیت بزرگ گاو سمینتال دیده می‌شود.
از اسپرم چه گاو نری برای اصلاح نژاد باید استفاده شود؟
قاعدتاً استفاده از گاو نر سمینتال برای اصلاح نژاد مجدد به سمت هلشتاین قابل بررسی خواهد بود. به هر حال در هیچ صورتی از اصلاح نژاد نباید از اسپرم گاو نر آمیخته (دورگه) استفاده کرد، زیرا در اغلب موارد ممکن است منجر به شکاف‌های نژادی ناخواسته و نامناسب شود.
منابع: رادین دام - دامینا (شبکه دامپروری ایران) – گوسفند زنده