به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اژدهای ریشدار یا «ریشو»، مارمولک‌هایی با اندازه متوسط و بومی استرالیا هستند که به عنوان حیوانات خانگی معروف هستند. در حالی که آنها معمولاً به عنوان حیوانات خانگی خوبی حتی برای صاحبان بدون تجربه شناخته می‌شوند، دارای نیازهای تغذیه‌ای و زیست محیطی نسبتا پیچیده‌ای هستند.
برای مراقبت از اژدهای ریشدار نیاز به تجهیزات خاص و مقدار مناسبی از زمان است. با این حال، آنها اجتماعی هستند، به راحتی اهلی شده و رسیدگی به آنان نیز آسان است و طیف وسیعی از رفتارهای جذاب را به نمایش می‌گذارند.
نام‌ها: اژدهای ریشدار، پاگونا ویتسپس (Pogona vitticeps)، اژدهای ریشدار مرکزی
اندازه: ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر
طول عمر: ۶-۱۰ سال به طور متوسط، اما تا ۲۰ سال نیز دیده شده است.
رفتار و خوی اژدهای ریشدار
اژدهای ریشدار بومی مناطق خشک و سنگی استرالیا بوده و به طور معمول برنزه یا قهوه‌ای است، اما گونه‌های چند رنگ نیز وجود دارند. نام آنها به دلیل ستون فقراتی است که گلو را در بر می‌گیرد.
این ستون فقرات معمولاً صاف است، اما اگر اژدها احساس تهدید کند، گلویش بزرگ می‌شود و ستون فقرات به حالت ایستاده قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد که اژدها ریش‌دارد. با این حال، در اسارت، اژدهای ریشدار معمولاً رام است و جلوه‌های تهاجمی آنها به ندرت توسط صاحبان دیده می‌شود.
تقریباً تمام اژدهاهای ریشدار در دسترس در آمریکا، در اسارت پرورش می‌یابند زیرا استرالیا دارای قوانین سختگیرانه‌ای علیه صادرات حیات وحش خود می‌باشد.
اژدهای ریشدار به راحتی در فروشگاه‌های حیوانات خانگی و نمایشگاه‌های خزندگان یافت می‌شوند (حتی در ایران)، بخشی از آن به این دلیل است که آنها به راحتی پرورش می‌یابند.
محل زندگی اژدهای ریشدار
برای یک اژدهای ریشدار بالغ، یک مخزن ۲۰۰ یا ۳۰۰ لیتری به همراه با یک پوشش حفاظی امن در بالا، ایده‌آل است. مخازن کوچک‌تر را می‌توان برای نوجوانان استفاده کرد، اما این مخازن به سرعت برای آنها کوچک می‌شوند؛ زیرا اندازه‌ی مخزنی که اژدهای ریشدار در آن زندگی می‌کند، تعیین کننده‌ی میزان بزرگ شدن آنها نیست (برخلاف باور عمومی).
برای نوجوانان، هرگونه پوشش کف سست از جمله شن باید اجتناب شود، زیرا ریسک بسیار بزرگی در خوردن آنها چه به طور تصادفی در هنگام غذا خوردن یا صرفاً به دلیل کنجکاوی وجود دارد و این امر می‌تواند منجر به انسداد روده شود.
حوله‌های کاغذی، کاغذ، و یا انواع فرش می‌تواند به جای شن و ماسه استفاده شود. فقط اطمینان یابید که هیچ تار و ریسمان سستی در فرش وجود ندارد.
برای بزرگسالان، شن و ماسه شسته شده می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، اگرچه کاغذ یا فرش نیز برای اکثریت محفظه مناسب است. از تراشه‌های چوب، چوب ذرت، پوسته گردو یا سایر بسترها استفاده نکنید که در صورت بلعیده شدن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کنند.
اگر از شن و ماسه استفاده شود، مدفوع می‌تواند با اسباب مخصوص برداشته شود و قفس را می‌توان چندین بار در سال تمیز و ضدعفونی کرد. شن و ماسه به اژدهای ریشدار اجازه می‌دهد تا در آن کاوش و حفاری کنند که از این امر لذت می‌برند.
اژدهاهای ریشدار دوست دارند کمی از سطح زمین بالاتر باشند. انتخاب سنگ‌های درشت، کنده‌های نیمه شده و شاخه‌ها می‌تواند وسیله‌ای باشد که آنها بتوانند به واسطه‌ی آن به سمت بالا بروند، به ویژه در بخشی از مخزن که به عنوان یک منطقه آفتاب‌گیری استفاده می‌شود. همچنین باید یک مخفیگاه (یا دو عدد، هر کدام در هر انتهای شیب درجه حرارت) برای اژدهای ریشدار خود داشته باشید تا بتوانند به داخل آن فرار کنند.
بیشتر بدانیم:
تغذیه و نگهداری خزندگان
لوازم زندگی ایگوانا
گرما و روشنایی
قرار گرفتن در معرض اشعه UVA و UVB با استفاده از یک نور ویژه طراحی شده برای خزندگان برای اژدهای ریشدار خانگی بسیار مهم است. لامپ‌های فلورسنت ویژه را می‌توان در فروشگاه‌های حیوانات خانگی یافت که این اشعه‌های نامرئی را تولید می‌کنند. اژدهای ریشدار شما باید بتواند در عرض ۳۰ سانتی‌متر از این چراغ ها استفاده کند تا از UV منتشر شده سود ببرد، که البته بسته به نوع و مارک لامپ است.
لامپ‌های بخار جیوه هر دو UVA / UVB و گرما را فراهم می‌کنند و می‌توانند برای هر دو نوع UV و همچنین به عنوان یک لامپ حمام آفتاب‌گیری استفاده شوند. مهم است که چراغ‌های تولیدکننده UV از طریق توری سقف به جای شیشه هدایت شوند تا اشعه های UV بتوانند به مارمولک‌ها برسند (شیشه اشعه‌های UV را فیلتر می‌کند)، اما هنوز هم از نزدیک شدن زیادی آنها به لامپ ها محافظت می‌کند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید (نه از طریق پنجره) نیز می‌تواند سودمند باشد. اگر زمان در فضای باز فراهم شود، سایه و پناهگاه باید در دسترس باشند تا اژدهای ریشدار بتواند تنظیم دما کند. هرگز حیوان خانگی خود را در فضای باز داخل یک مخزن شیشه‌ای قرار ندهید چون به سرعت در زیر نور خورشید بیش از حد گرم می شود.
درجه حرارت مناسب در مخزن در حالی که در داخل خانه‌اید نیز بسیار مهم است. همانطور که در مورد خزندگان دیگر نیز صادق است، باید یک شیب درجه حرارت برای اژدهای ریشدار و همچنین یک نقطه حمام آفتاب‌گیری ارائه شود. شیب باید از ۲۶ تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد در طرف سرد، تا دمای حدود ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد در طرف حمام آفتاب گیری باشد. دمای شبانه می‌تواند به حدود ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد برسد.
گرما را می توان از طریق یک لامپ رشته‌ای یا بخاری سرامیکی یا لامپ بخار جیوه در یک درپوش بازتابنده گنبدی ارائه کرد. ممکن است شما نیاز به آزمایش با ولتاژ و فاصله از قفس برای ارائه درجه حرارت مناسب پیدا کنید.
از دماسنج‌ها در قفس برای نظارت بر درجه حرارت در نقطه حمام آفتاب گیری، و همچنین به عنوان پایان گرادیان حرارتی استفاده کنید. هرگز بر تخمین‌ها تکیه نکنید. در صورت لزوم، یک بخاری زیر مخزن می‌تواند برای تکمیل گرما، به ویژه در شب، اگر دمای اتاق بسیار کم است، استفاده شود. باید یک چرخه نور و تاریکی ثابت (۱۲ تا ۱۴ ساعت نور) ارائه شود. قرار دادن چراغ‌های سفید در یک تایمر بهترین راه برای اطمینان از یک چرخه سازگار است.
غذا و آب برای اژدهای ریشدار
در حیات وحش، اژدهای ریشدار همه‌چیزخوار هستند و مخلوطی از شکارهای بدون مهره و مهره‌دار مانند حشرات و حیوانات کوچک‌تر و همچنین مواد گیاهی را می‌خورند. در اسارت، آنها باید با ترکیبی از حشرات، اغلب جیرجیرک، کشت شده و سبزیجات تغذیه شوند.
آب باید در یک ظرف کم عمق برای اژدهای ریشدار فراهم باشد. شما همچنین می‌توانید با اسپری به اژدهای ریشدار آب بیفشانید، اما نباید محیط مرطوب یا نمناک ایجاد کنید چرا که اژدهای ریشدار از یک محیط خشک است. اگر اژدهای ریشدار شما از غوطه‌ور شدن در آب لذت می‌برد، می‌توانید یک ظرف بزرگ‌تر را برای آن قرار دهید تا گاهی اوقات به درون آن برود.
اژدهای ریشدار مستعد به هم فشردگی سیستم گوارش هستند و اسکلت خارجی کیتینی حشره می‌تواند این مشکل را ایجاد کند. این امر به خصوص در مورد حشرات تردی مثل کرم‌های خوراکی درست است، بنابراین بهتر است این غذاها در مقادیر محدود، مخصوصاً در مورد اژدهای ریشدار جوان، داده شوند.
جیرجیرک‌هایی که به اژدهای ریشدار می‌دهید نیز نباید بیش از حد بزرگ باشند، مخصوصاً برای اژدهای ریشدار نوزاد. هرگز مواد غذایی بزرگ‌تر از فاصله بین چشم‌های اژدهای ریشدار را به او ندهید.
هنگامی که اژدهای ریشدار بالغ می‌شود، می‌توانید طیف گسترده‌تری از حشرات مانند موم کرم‌ها، کرم ابریشم، کرم روغنی، کرم‌های قرمز، کرم‌های خاکی، کرم‌های خوراکی تازه پوست انداخته و سوپرکرم‌ها را با همراهی سبزیجات به آنها ارائه دهید.
حشرات باید قبل از تغذیه، شکم پر باشند و به مقدار کمی با مکمل کلسیم و ویتامین D (بدون فسفر)، برای جلوگیری از بیماری متابولیک استخوان، در هر بار تغذیه آغشته باشند. با مولتی ویتامین کامل بیشتر از یک بار در هفته آغشته نکنید. از حشرات گرفته شده در طبیعت، به خصوص کرم شب‌تاب اجتناب کنید.
اژدهای ریشدار، علاوه بر حشرات باید با مخلوطی از میوه‌ها و سبزیجات تغذیه شوند. این مواد را می‌توان خرد کرده و با هم مخلوط نمود تا یک سالاد درست شود که می‌توان آن را در یک کاسه کوچک قرار داد.
مشکلات بهداشتی متداول اژدهای ریشدار
یکی از جدی‌ترین بیماری‌هایی که روی اژدهای ریشدار تاثیر می‌گذارد، بیماری استخوانی متابولیکی است. این بیماری نتیجه نسبت نامتوازن کلسیم به فسفر است. بیماری مذکور می‌تواند منجر به نرم شدن استخوان ها شده، و باعث می‌شود که بیشتر مستعد به شکستگی شوند.
همانند دیگر خزندگان، اژدهای ریشدار مستعد پذیرش عفونت‌های تنفسی هستند که نشانه‌هایی نظیر خس‌خس سینه یا مخاط بیش از حد اطراف سوراخ‌های بینی و دهان از علائم آن هستند.
انتخاب اژدهای ریش‌دارتان
همانند اکثر حیوانات خاص، ایده خوبی است که به دنبال حیوانات در اسارت به دنیا آمده از یک پرورش‌دهنده معتبر باشید. هنگامی که مارمولک‌ها از حیات وحش گرفته می‌شوند، هیچ راهی برای شناخت بیماری‌هایی که ممکن است با خود حمل کنند وجود ندارد. این لزوما به معنای خطر برای صاحب حیوان نیست، اما یک حیوان خانگی بیمار بسیار پر هزینه است و از انسانیت به دور است که حیوان وحشی بیمار را به اسارت درآوریم.
منبع: سایت petha