به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ فضله شامل اطلاعات زیادی برای صاحب پرنده و شاخص خوبی برای سلامتی پرنده محسوب میشود. طبق تجربه، براحتی می‌توانید سلامتی پرنده خود را به وسیله زیر نظر گرفتن فضله آن ارزیابی کنید. شناخت به موقع تغییرات در فضله کمک میکند تا در اسرع وقت برای بهبود پرنده خانگی خود اقدام کنید. درصورت مشاهده اولین تغییرات در فضله یک مایع ضدعفونی‌کننده یا معجون کمک شایانی میکند و درخط مقدم دفاع در برابر بیماری است.
فضله غیرطبیعی پرنده
• افزایش حجم
• چرب
• تغییر در طیف رنگ سبز، هر رنگی بین خاکی و سبز زیتونی
• اغلب مرطوب
• بوی قابل استشمام
فضلهٔ آبکی (عواملی چون استرس، بیماری، غذاهای گوناگون) یا فضله‌ای که حامل دانه‌های حضم نشده است می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد.
فضله پرنده سالم
• کوچک با پوششی سفید
• گاهاً با پری کوچک همراه است
• رطوبتی در اطراف آن نیست
• بدون بو می‌باشد
در پرندگان جوان علائم بالینی می‌تواند شامل موارد زیر باشد: بال و پر زبر و خشن، کاهش دمای بدن، لرزش، خواب آلودگی، التهاب ملتحمه، تنگی نفس، لاغری، سینوزیت، مدفوع زرد مایل به سبز یا مایل به خاکستری، مدفوع آبکی.
در پرندگان بالغ ممکن است علائمی مانند: لرزش، بی‌حالی، پرهای ژولیده، کاهش وزن مداوم، اسهال سبز، سطح بالایی از اورات در مدفوع و گاهاً التهاب ملتحمه.
بیشتر بدانیم:
فضله مرغ‌ها چه چیزی درباره سلامتی آنها به ما می گویند؟
از ظاهر پرندگان به بیماری آنها پی ببریم
بیماری‌های متابولیک در طیور
سه مولفهٔ اکثر فضله‌ها
• قسمت ادرار کریستالی شکل به نام اوریک‌اسید بخش شفاف آبکی که گاهی اوقات ادرار و اوریک اسید ترکیب شده و مایعی ابری شکل تشکیل می‌دهند، اگر که این دو قسمت قابل تفویض نیست نگران نشوید.
• اورات (قسمت سفید رنگ گچی): افزایش اورات از دست دادن آب بدن یا بیماری‌های کلیوی (پرندگان مبتلا به کم آبی دارای پوست زبری اطراف چشمشان هستند. راه دیگری برای تشخیص این است که پوستشان را برای یک ثانیه بکشید. پوست خشک شده به جای بازگشت آنی به شکل خود برای چند ثانیه به همان حالت می‌ماند.)
• سبز: بیماری کبدی و یا بی‌اشتهایی
• زرد: بیماری کبدی و یا بی‌اشتهایی
• قهوه‌ای: مسمومیت سربی
• قرمز: خون ریزی داخلی (کمی در قسمت گوارشی) یا بیماری کلیه
• سیاه: خون مانده قدیمی
• قسمت غیر کریستالی اوره به نام ادرار (مایع شفاف). گاها هر دو نوع اوره با هم ترکیب و اوره سفیده ابری شکلی را تشکیل می‌دهند. تغییرات مهم شامل اندازه و رنگ می‌باشد. این بخش ظاهر سفید کچی است که غلظتی بین مایع و جامد (آبکی) دارد. (غلظت آن تقریبا با چسب مایع مقایسه شده، بدون حالت چسبندگی)
• ادرار (قسمت شفاف آبکی)
• سبز: بیماری کبدی
• زرد: بیماری کبدی
• قرمز: خونریزی داخلی (در قسمت گوارشی) یا بیماری کلیوی، مسمومیت سربی
• افزایش ادرار: نوشیدن زیاد، خوردن غذاهایی آب‌دار یا بیماری (اغلب باکتریایی)
• قسمت سوم به نام مدفوع از روده بزرگ آمده و شامل غذاهای هضم شده است و تنها قسمت جامد محسوب میشود. مدفوع می‌بایست جامد باشد، می‌تواند حلقه‌ای شکل باشد و یا اگر چند تکه شد جای نگرانی نیست. می‌تواند به صورت خطی راست، مخروطی، یا به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم شده باشد اما باید شکل لوله‌ای خود را حفظ نماید. رنگ بسته به نوع غذای مصرف شده متفاوت خواهد بود. پلت‌های قرمز و توت‌فرنگی دفع قرمز رنگ ایجاد میکند. (این به ادرار صدق نمی‌کند.) دانه‌ها و سبزیجات سبز، مدفوع سبز رنگی ایجاد میکند. (این نیز به ادرار صدق نمی‌کند). زغال اخته و تمشک مدفوع سیاه رنگی ایجاد می‌کنند.
• مدفوع (قسمت جامد لوله ای شکل)
• سیاه یا غیر مانند: خونریزی داخلی (در مسیر گوارشی) به طور بالقوه مصرف چیزی است که باعث آسیب داخلی شده است
• سبز نخودی: آسیب کبدی
• سفید یا خاکی مانند: پانکراس یا مشکلات گوارشی
• مدفوع آبکی زرد مایل به سبز یا مایل به خاکستری، یک احتمال وجود دارد: کلامیدیوفیلا پسی تاسی
• ناصاف و یا غذای هضم نشده: هضم ناقص، ژیاردیا، PDD
اسهال زمانی است که مواد دفعی شکل لوله‌ای خود را از دست می‌دهند و عواملی مانند نشانه استرس و یا بیماری باشد. همچنین از مواد غذایی خاص، یکی از چیزهایی که باید جستجو کرد خون در مدفوع می‌باشد. اگر مدفوع تازه و سیاه رنگ است و در رژیم غذایی پرنده نیز تمشک و زغال اخته وجود ندارد به احتمال زیاد شاخص خونریزی در سیستم گوارشی می‌باشد. وقتی که خون دستگاه گوارشی پایینی را رد میکند، مواد هضم‌کننده رنگ قرمز خون را به سیاه قیری رنگ تغییر می‌دهد. اگر شما شاهد مدفوع سیاه بودید، دلیل رنگ آن مربوط به غذایی که خورده شده نبود، در اولین فرصت پرنده خود را نزد دامپزشک ببرید. این مسئله بسیار مهم بوده و در صورت عدم رسیدگی به موقع موجب مرگ پرنده شما میشود. اگر صبر کنید تا پرنده شما ضعیف شود و حالت باد کرده به خود بگیرد، شانس درمانش نیز کمتر خواهد بود.
هرگونه تغییر در رنگ که مرتبط به رژیم غذایی نیست، باید توسط دامپزشک شما بررسی شود.
فراموش نکنید که در صورت احتمال بیماری، به دنبال کرم کدو یا کرم لوله‌ای در مدفوع باشید.
اسهال مایل به سبز، برای مثال، می‌تواند نشانه کلامیدیوفیلا پسی‌تاسی باشد که بیماری قابل انتقال به انسان است (به طور معمول به عنوان “تب طوطی” شناخته میشود)
استئاتوره وجود چربی اضافی در مدفوع است. ممکن است به دلیل چربی اضافی حالتی شناور داشته باشد، ظاهری چرب و بوی به خصوص بدی دارد.
مترجم و گردآورنده: محمد تقی کریمی
منبع: سایت vetmd