به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ روده جانوران وظیفه جذب مواد مغذی، و نیز به عنوان یک مانع فیزیکی، وظیفه جلوگیری از ورود پاتوژن‌ها (بیماری‌زاها) و سموم که سبب بیماری می‌شوند را به درون بدن بر عهده دارد.
نیازهای پرورش طیور خود را بیابید.
این مانع فیزیکی اگر آسیب ببیند، نشت‌پذیری روده افزایش می‌یابد که پیامد آن، ورود باکتری‌ها، توکسین‌ها (سموم)، و آنتی‌ژن‌های خوراک به درون بدن از سرتاسر بافت‌های پوششی است که سبب التهاب، بدی جذب و اسهال می‌شود و می‌تواند به بیماری سیستمیک بیانجامد.
از هنگامی که مصرف آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیری‌کننده در مرغداری‌ها ممنوع شده است، یافتن راه‌کارهای جانشین برای حفظ تمامیت مانع فیزیکی روده اهمیت ویژه‌ای یافته است تا بتوان سلامت و تمامیت سلول‌های بافت پوششی را حفظ کرد و از ورود باکتری‌های بیماری‌زا به درون بدن جلوگیری نمود.
چندین افزودنی به خوراک، مانند پروبایوتیک‌ها، پری‌بایوتیک‌ها، پلی‌ساکاریدها، آنزیم‌ها، و عوامل بهبود‌دهنده بافت پوششی به کار برده شده‌اند و نشان داده شده است که برخی از آنها می‌توانند کار مانع فیزیکی روده را سامان‌دهی و تقویت کنند.
ساختمان بافت پوششی (دیواره محافظتی) روده اپیتلیوم یا بافت پوششی روده، بافتی است که از سلول‌های چند ضلعی به‌هم چسبیده‌ای تشکیل شده است که سطوح داخلی و خارجی بدن، مانند پوست، دیواره رگ‌ها و حفره‌های کوچک را می‌پوشاند. این بافت پوششی، نخستین خط دفاعی در برابر ورود سموم و باکتری‌های بیماری‌زا را تشکیل می‌دهد.
بیشتر سلول‌های بافت پوششی روده (اپیتلیال) سلول‌های جذب‌کننده هستند (بیش از 80% آنها) اما سلول‌های دیگری نیز در بافت پوششی حضور دارند، مانند سلول‌های ترشحی که تراوش‌کننده موکوس می‌باشند.
بافت پوششی، در همان حال که به مواد مغذی اجازه ورود به درون بدن را می‌دهد، یک مانع فیزیکی در برابر ورود مولکول‌هایی است که می‌توانند عفونت و التهاب در بدن میزبان ایجاد کنند، مولکول‌هایی مانند باکتری‌های بیماری‌زا، سموم، و آنتی‌ژن‌ها (عوامل غیرخودی). اگر تمامیت بافت پوششی برقرار نباشد، این عوامل آسیب‌زننده از درون روده به درون بافت‌های لایه موکوسی نفوذ می‌کنند و از آنجا خود را به جریان خون می‌رسانند.
مواد مغذی از دو مسیر از بافت پوششی گذر می‌کنند:
از درون سلول‌های قابل اتساع، و از فضای میان سلول‌های بافت پوششی.
سلول‌های بافت پوششی به وسیله گذرگاه‌های میان سلولی به یکدیگر فشرده و چسبیده هستند، که راه دادن به مواد غذایی را سامان می‌دهند و برای حفظ تمامیت مانع فیزیکی روده اهمیت بسیار دارند.
سلول‌های قابل اتساع، به شیوه گزینشی به موادی مانند قندها، اسید آمینه‌ها، پپتیدها، اسیدهای چرب، مواد معدنی، ویتامین‌ها اجازه می‌دهد که از این مسیر وارد بدن شوند، اما به بیماری‌زاها و سموم اجازه ورود نمی‌دهند. این تا هنگامی است که این سلول ها آسیب ندیده باشند.
گذرگاه‌های به‌هم چسبیده دیواره روده یک مانع ثابت و تغییرناپذیر نیستند، بلکه ساختار پویا و دینامیکی دارند که با توجه به محرک‌های بیرونی، مانند پسماندهای خوراک، پاتوژن‌ها، و باکتری‌های بومی، مدل ساختار خود را تغییر می‌دهند، و با این شیوه از ورود مواد و بیماری‌زاهایی که التهاب‌آفرین هستند جلوگیری می‌کنند، اما اجازه ورود به مواد مغذی را می‌دهند.
چه هنگام روده نشت‌پذیر می‌شود؟
نشت‌پذیری روده هنگامی پدید می‌آید که مولکول‌های درشت، (با وزن ملکولی بیش از Da150 معمولاً مولکول‌هایی که گذر آنها از دیواره روده و ورود آنها به درون جریان خون ممنوع است)، امکان گذر از دیواره روده را به دست می‌آورند. این امکان هنگامی فراهم می شود که لایه موکوسی دیواره روده آسیب می‌بیند و چسبیده بودن سلول‌های دیواره ازبین می‌رود و میان آنها فاصله می‌افتد.
گذر مولکول‌های درشت، به ویژه باکتری‌های بیماری‌زا از دیواره روده – لایه موکوسی آسیب‌دیده – برای انسان، دام، و طیور، خطرآفرین است.
از عواملی که می‌توانند به لایه موکوسی دیواره روده آسیب بزنند و آن را «نشت‌پذیر» کنند استرس گرمایی است.
استرس گرمایی نه تنها به توازن جمعیت باکتریایی روده آسیب می‌زند و آن را به سود بیماری‌زاها تغییر می‌دهد، بلکه نشت‌پذیری میان سلول‌های بخش ژئوژنوم روده در مرغ‌های گوشتی را افزایش می‌دهد. باز شدن بیش از اندازه این گذرگاه‌ها به بیماری‌زاها فرصت می‌دهد که خود را به درون جریان خون برسانند.
بیشتر بدانیم:
بیماری نکروز روده در مرغ‌ها
روش نوین تغذیه‌ای برای پیشگیری از آشفتگی‌های روده در مرغداری‌های صنعتی
تغذیه مرغ‌های گوشتی در استرس گرمایی
تأثیر مکمل معدنی Zn (روی)، پروبایوتیک‌ها، پری‌بایوتیک‌ها و آنزیم‌ها
در آزمایش‌های انجام شده نشان داده شده است افزودن روی به خوراک می‌تواند از آسیب‌های سالمونلا تیفوموریوم در روده بکاهد و همچنین آمیزه‌ای از باکتری‌های پروبایوتیکی لاکتوباسیلوس پلانتاروم، باسیلوس سابتیلوس و باسیلوس لیشیفورمیس توانسته استمانع فیزیکی روده آسیب‌دیده در اثر استرس گرمایی را استحکام بخشد.
Song و همکاران، در گزارش خود در سال 2013 اشاره کرده‌اند که افزودن الیگوساکاریدهای به دست آمده از سلولز گیاهی توانسته است بلندی ویلی‌های روده نسبت به عمق کریپت‌ها را بالا ببرد، و نشت‌پذیری میان سلولی بخش ژئوژنوم روده را نیز ترمیم بخشد.
درگیری با بیماری‌زاهایی مانند کلستریدیوم پرفرانژه، ضمن افزایش زخم‌های روده سبب افزایش نشت‌پذیری میان سلولی و بالا رفتن اندوتوکسین پلاسمای مرغ‌ها می‌شود. افزودن مجموعه‌ای از آنزیم‌ها توانسته است آسیب‌هایی را که کلستریدیوم پرفرانژه به دیواره روده زده‌اند ترمیم و عارضه نشت‌پذیری را کمتر کند.
پیش از اینکه جوجه‌ها دچار نشت‌پذیری روده شوند، به یاری آنها بشتابید:
«پروتکسین»، پروبایوتیک ساخت انگلستان با ترکیب سودمند و طبیعی از میکروارگانیزم‌های زنده به تندرستی دیواره روده کمک کرده تا مکانیزم دفاعی دیواره روده فعال شود و عملیات جذب روده‌ای آسیب نبیند.
منبع: نیکوتک
Zhang B and Liu, Guo. Y کالج علوم دامی و تکنولوژی دانشگاه کشاورزی پکن چین
سایت zootecnica internet.onal