به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ عقیم کردن سگهای نر تحت عنوان اخته ارکید کتومی (orchidectomy) و کستریشن (castration) نیز خوانده شده و طی آن هر دو بیضه از محل آنها در کیسه بیضه خارج می‌شود. انجام این عمل جراحی از نظر کنترل تکثیر سگ‌ها و جلوگیری از افزایش سگهای ولگرد موثر خواهد بود. ولی درخواست برای این عمل بیشتر برای رهایی صاحب حیوان از رفتارهای ناهنجار مربوط به میل جنسی، خشونت رفتاری و ولگردی سگهای نر در جست و جوی سگ ماده صورت می‌گیرد.
انجام رفتار جفت‌گیری روی پا یا بدن افراد خانه، علامت‌گذاری در جای جای محل زندگی، سرکشی و بروز رفتارهای خشن در زمان محرومیت از جفت‌گیری؛ ازجمله مشکلاتی است که صاحبان سگهای نر را به فکر عقیم کردن آنها می‌اندازد.
عمل اخته در سنین بالا به میزان کمتری از رفتارهای ناهنجار و خشونت‌آمیز می‌کاهد. زیرا در این سنین این گونه رفتار‌ها جزء عادات رفتاری حیوان شده و وابستگی چندانی به ترشح هورمون تستسترون ندارد.
در برخی از منابع عنوان شده است که اخته کردن سگ نر آموزش‌پذیری او را افزایش می‌دهد. این امر به دلیل تمرکز بیشتر حیوان در انجام برنامه‌های آموزشی بوده و از پرسه زدن او و آشفتگی برای یافتن جفت جلوگیری به عمل می‌آورد. تنها عارضه عنوان شده برای این عمل بالا رفتن استعداد چاقی است که آن هم با برنامه ریزی صحیح در رژیم غذایی قابل پیشگیری خواهد بود.
عوارض جانبی این عمل نسبت به جراحی‌های دیگر کمتر بوده و با درصد بسیار بالایی از موفقیت همراه است. خونریزی بعد از عمل و جمع شدن ترشحات درون کیسه بیضه و تورم آن از عوارض احتمالی بعد ار عمل می‌باشد.
اخته کردن سگ نر منافع زیادی دارد، یکی از بزرگترین نگرانی‌ها غده پروستات است که تحت تاثیر هورمون تستوسترون در طول زندگی حیوان به تدریج بزرگتر می‌شود و با افزایش سن ناراحتی سگ بیشتر می‌شود و گاهی آنقدر بزرگ می‌شود که در روند طبیعی تخلیه مدفوع اختلال ایجاد می‌کند و حتی گاهی تحت نفوذ هورمون تستوسترون شاهد عفونت پروستات نیز هستیم .
با اخته کردن به طرز چشمگیری پروستات کوچکتر شده و به این ترتیب هم از التهاب و عفونت پروستات و هم از سرطان خوش‌خیم آن که با افزایش سن به آن مبتلا می‌شود پیشگیری می‌شود.
یکی دیگر از منافع اخته کردن پیشگیری از انواع فتق‌ها و تومور‌هایی است که اطراف بیضه‌ها و زیر مقعد بوجود می‌آیند و باعث ترشحات زیاد اطراف غشای بیضه شده که با اخته کردن تقریباً ازبین می‌روند.
چه تغییرات رفتاری پس از عقیم کردن سگ بوجود می‌آید؟
تنها تغییراتی که در اثر اخته کردن بوجود می‌آیند تغییراتی است که وابسته به هورمون‌های آندروژنیک یا هورمون‌های جنس نر می‌باشد و به این ترتیب رفتارهایی نظیر بازیگوشی و ارتباطات اجتماعی سگ به هیچ‌وجه تغییر نخواهد کرد.
تغییرات رفتاری سگهای عقیم شده شامل موارد زیر خواهد بود:
• کاهش پرسه زدن‌ها وزوزه کشیدن‌های بی‌دلیل به میزان 90%
• کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز با سایر سگهای نر به میزان 60%
• کاهش علامت‌گذاری و ادرارکردن در محل‌های مختلف به میزان 50%
• کاهش انجام حرکات جفت‌گیری و سوار شدن بر اشیا به میزان 70%
جراحی اخته کردن سگ چگونه است و عواقب آن چیست؟
در این جراحی بیهوشی عمیق نیست و با یک شکاف کوچک در جلوی پوست بیضه‌ها هر دو بیضه خارج شده و جراحی تمام می‌شود.
پوست بیضه که به آن اسکروتوم می‌گویند اغلب در چند روز اول پس از جراحی متورم و کبود می‌شود و گاهی صاحب حیوان به وجود بیضه در آن شک می‌کند! اگر حیوان در زمان جراحی نابالغ باشد تورم اسکروتوم سریع‌تر ازبین رفته و برجستگی در آینده دیده نمی‌شود ولی اگر حیوان بالغ جراحی شود یک اسکروتوم خالی تا مدت‌ها باقی می‌ماند.
بعضی از سگ‌ها پس از جراحی تمایل به لیسیدن موضع برش داده شده دارند که این حرکت می‌تواند موجب باز شدن شکاف گردد و راه حل آن بستن گردنبند مخصوص الیزابت می‌باشد.
بهترین زمان برای عقیم نمودن سگ چه سنی است؟
از توله دو ماهه به بعد در هر سنی می‌توان سگ را جراحی کرد از حدود سن دو ماهگی بیضه‌ها از محوطه شکمی به درون اسکروتوم مهاجرت کرده و امکان جراحی را فراهم می‌کنند.
سگ‌هایی که در سنین قبل از شش ماهگی عقیم می‌شوند به طرز قابل توجهی از سگ‌هایی که بعد از بلوغ عقیم می‌شوند کوچکتر می‌مانند به این دلیل که هورمون تستوسترون در روند رشد استخوان‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند وبا حذف تستوسترون در حین بلوغ، رشد استخوان‌ها زود تر متوقف می‌شود.
زمان طبیعی ومناسب برای جراحی سن شش ماهگی است.
آیا سگ پس از جراحی دارای افزایش وزن خواهد شد؟
سطح فعالیت‌ها و اشتهای حیوان پس از عقیم‌سازی هیچ فرقی نخواهد کرد، به این ترتیب افزایش وزن و عدم تحرک پس از جراحی جایگاه علمی ندارد.
آیا سگ نر پس از عقیم شدن به جنس ماده علاقه نشان می‌دهد؟
علاقه به سگ ماده کاهش خواهد یافت ولی اگر در اطراف سگ ماده آماده جفت‌گیری باشد سگ نر نیز تحریک خواهد شد.
رفتار سوار شدن بر سگ ماده ریشه در قوی و غالب بودن سگ نر دارد بنابراین حتی سگهای نر عقیم شده نیز در شرایط مختلف می‌توانند این رفتار را از خود نشان دهند و این دال بر تحریک جنسی آنها نیست.
اگر بیضه‌ها به کیسه اسکروتوم وارد نشوند چه پیش خواهد آمد؟
بیضه‌های نهفته مستعد تبدیل شدن به تومور هستند و همچنین امکان پیچ‌خوردگی یا تابیده شدن روی محور بند بیضه وجود دارد که می‌تواند باعث ایجاد التهابات خطرناکی در محوطه شود.
به این دلیل اخته کردن در حیواناتی که دارای بیضه نهفته هستند شدیدا توصیه می‌شود.
مراحل جراحی این سگ‌ها بسیار پیچیده‌تر از یک عقیم کردن سگ معمولی است. بیضه پنهان می‌تواند زیر پوست بوده و یا جایی در مسیر پایین آمدن گیر کرده باشد و یا حتی در داخل محوطه بطنی باشد و برای پیدا کردن آن بایستی جستجو را آغاز کرد بنابر این برای یافتن آن یک شکاف برای هر بیضه نیاز می‌باشد .
منابع: کانال آموزش آنلاین دامپزشکی ـ بر گرفته از منبع Gary C.W. England - و سایت بیمارستان دامپزشکی پایتخت