به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مرغ معمولا بر حسب غریزه، به تخمگذاری در جای معینی عادت دارد؛ از این رو با توجه به این غریزه، در سالن مرغهای تخمگذار، باید به تعداد معینی لانه تخمگذاری نصب نمود. این امر سبب سهولت جمع آوری تخم مرغها شده و از شکستن و نیز کثیف شدن آنها جلوگیری می‌نماید.
لانه‌های تخمگذاری انواع مختلف داشته و ممکن است از جنس چوب، آهن و حتی پلاستیکی باشد. در ایران معمولا لانه‌های تخمگذاری از آهن (ورق) ساخته می‌شود، زیرا شستشو و ضد عفونی آن، آسان و دوام آن بیشتر است. همانطوری که گفته شد این لانه‌ها انواع مختلفی دارند که ذیلا هر یک به طور جداگانه توضیح داده می‌شوند:
الف) لانه‌های تخمگذاری انفرادی
معمولا مرغها به لانه‌های تخمگذاری انفرادی علاقه بیشتری دارند. ابعاد این لانه‌ها برای نژادهای سبک، عرض۳۰ سانتی متر، طول ۲۵ سانتی متر و ارتفاع ۲۵ سانتی متر بوده و برای مرغهای تخمگذار نژاد سنگین ابعاد مذکور به ترتیب ۳۷ و ۳۰ و ۳۰ سانتی متر می‌باشد. لانه‌های انفرادی مورد نیاز در کنار هم و در سر تا سر سالن قرار گرفته و ممکن است به صورت یک طبقه و یا دو طبقه ساخته شوند.
مدخل ورودی لانه به صورت سوراخ بزرگی در جلو قرار گرفته است تا مرغها بتوانند به راحتی وارد آن شوند. برای راحتی مرغها معمولا کف لانه را با مقداری تراشه نجاری فرش می‌کنند. معمولا برای هر ۴ یا ۵ مرغ تخمگذار، یک لانه تخمگذاری انفرادی در نظر گرفته می‌شود.
ب) لانه‌های تخمگذار دسته جمعی
در این لانه تخمگذاری به شکل جمعی انجام می‌گیرد و جنس این لانه ممکن است از چوب یا آهن سفید و یا پلاستیک باشد. طول و عرض و ارتفاع این لانه‌ها به ترتیب، ۱۸۰، ۶۰ و ۳۸ سانتی متر بوده و برای ۵۰ قطعه مرغ تخمگذار یک لانه دسته جمعی در نظر گرفته می‌شود. سقف آن با زاویه ۴۵ درجه شیب دار بوده و به وسیله لولا باز و بسته می‌شود. داخل لانه به وسیله دیواره‌های کوتاهی تقسیم بندی می‌شود تا مرغها حین تخمگذاری مزاحم یکدیگر نشوند. شایان ذکر است که مدخل ورود مرغها در قسمت جلو لانه قرار دارد.
ج) لانه‌های تخمگذاری اتوماتیک
این لانه در مرغداریهای بزرگ، همچنین در تشکیلاتی که تخم مرغ جوجه کشی تهیه می‌شود، متداول بوده و برای جمع آوری تخم مرغ احتیاج به کارگر نمی‌باشد. لانه‌های تخمگذاری به شکل انفرادی و سرتاسری قرار گرفته و ممکن است از یک ردیف به طور ساده و یا دو ردیف پشت به پشت تشکیل شده باشند.
کف لانه تخمگذاری، دارای شیب ملایمی‌از جلو به عقب است، بدین ترتیب وقتی که تخم مرغ گذاشته شد، به آهستگی غلتیده و به خارج از لانه به کانالی که نوار جمع آوری تخم مرغ در آن قرار گرفته است هدایت می‌شود. در این حالت به وسیله نوار نقاله به طور اتوماتیک به حرکت درآمده و تخم مرغها به انبار انتقال می‌یابد. هزینه این نوع لانه گران بوده و علاوه بر این، همیشه تعدادی از مرغها در روی بستر تخمگذاری می‌کنند و همان طوری
که گفته شد این سیستم فقط در مرغداریهای بزرگ مقرون به صرفه است.
د) لانه‌های انفرادی مرغ
این لانه‌های انفرادی بوده و هر کدام دارای درب تله ای هستند که با ورود مرغ به داخل لانه، درب بسته شده و مرغ باید پس از حبس شدن، به وسیله کارگران آزاد شود، لانه‌های تله ای برای رکوردگیری تعداد تخم مرغی که یک مرغ تولید می‌کند، استفاده می‌شود. در این سیستم هر مرغ شماره مشخصی دارد و این شماره بر روی تخم مرغی که آن می‌گذارد ثبت می‌شود تا مطالعات بعدی آسان گردد. برای هر سه قطعه مرغ یک لانه تله ای کافیست.
منبع: علوم و صنایع مرغداری ( www.iranpoultry.com )