به گزارش «سرویس دام،طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ جهت مدیریت صحیح گله های شتر مرغ که از اهمیت حیاتی در این صنعت برخوردار است بایستی به نکات ذیل توجه نمود :
- حداکثر حصارکشی مطلوب جهت کاهش خطرات ناشی از صدمات و شکستگی استخوانها
- ایجاد استانداردهای بالایی بهداشتی، پائین نگهداشتن آلودگیهای باکترهایی مانند کلستریدیا و هیستوموناس که منجر به آنژیت می شوند.
- تهیه جیره های غذایی صحیح
تهیه جایگاه نگهداری خشک، بدون کوران هوا و یخبندان در زمستان، بالابردن انطباق پذیری طبیعی و مقاومت طیور
گزارشات مربوط شترمرغها در باغ و حشها بندرت در پرورش صنعتی شترمرغ کاربرد دارند. جوجه شترمرغها نیاز به مراقبت بیشتر دارند 90% تمامی مرگ و میر جوجه شترمرغها ناشی از بیماریها ذیل میباشد.
- عفونت کیسه زرده
- تعییرشکل پاها و پنجه ها
اسنداد و اسهال / عفونت معده (که توسط E.COLI، سالمونلا، هیتوموناس و دیگرباکتریها) ایجاد میشوند.
تجربیات عملی نشان داده اند که جوجه شترمرغها نیاز به مراقبت دائمی دارند. همچنین ثابت شده است که مشاهده ظاهری به تنهایی کافی نیست، چون زمانی که علائم بیماری ظاهر میشود ممکن است برای درمان دیر باشد. کلید موفقیت پرورش جوجه شتر مرغها رعایت بهداشت در گرمخانه و توزین مداوم جوجه شترمرغها در چهار هفته اول پرورش میباشد.
تنها این سنجش هاست که میتواند مشکلات رشد را قبل از بروز علائم قابل مشاهده مشخص نماید علاوه بر مدیریت بسیار دقیق، همکاری نزدیک با دامپزشک با تجربه بسیار ضروری است.
عفونتهای ویروسی در شترمرغ
عفونتهای باکتریایی در شترمرغ
عفونت چشم‌های شترمرغ
گرد و غبار بعضی غذاها یا بستر ممکن است چشم جوجه شترمرغها راتحریک نموده منجر به بروز کونژونکتیویت مکانیکی شود. این آزردگی ممکن است توسط باکتری‌های بیماری زا تشدید شده موجب بروزکراتیت یا حتی آبسه های روی قرنیه چشم شوند.
کونژونکتیویت، رینیت و سینوزیت
هموفیلوس گالینا روم به تنهایی و یا همراه با مایکوپلاسما موجب بروز این عوارض می شوند. استرس هوای سرد وکوران هوا از عوامل مستعد کننده محسوب میشوند. این بیماری معمولا در گله بطور سریع گسترش می یابد (از طریق تماس مستقیم با‌آب آشامیدنی). برای حل مشکل بایستی مبتلایان را از گله جدا نموده درمان نمود. ضمنا شرایط محیط نگهداری را نیز بهبود بخشید.
مایکو پلاسموز
این بیماری تنها جوجه شترمرغهای جوانی که کمتر از یک سال سن دارند را مبتلا نموده و در پرندگان مسن‌تر بدون علائم یا به شکل سینوزیت ظاهر میشود.
انتقال عامل بیماری از طریق ذرات معلق درهوا، ورود پرندگان بیمار، ناقلین بیجان و یا از طریق تخم‌های هچری صورت میگیرد. درمان با آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف انجام میشود. پرندگان بهبود یافته ایمنی موقتی را نشان میدهند.
اورنیتوز
حیوانات درهر سن و تمامی گونه های پرندگان نسبت به عفونتهای کلامیدیایی حساس میباشند. بنابراین جای تعجب نیست که گزارشاتی از وقوع انفرادی این بیماری درشترمرغ در فرانسه و افریقا جنوبی وجود دارد. بیماری عمدتا از طریق تنفس هوای آلوده انتقال می یابد. ممکن است عفونتهای نهفته توسط آلودگیهای ثانویه، عوامل محیطی، استرس حمل ونقل، سوء تغذیه وغیره فعال شود. این بیماری ممکن است از طریق گزش حشرات منتقل شود. درمان مناسب تاحصول اطمینان از پاک شدن گله بایستی انجام گیرد.
قارچ‌ها و تخم‌ها در شترمرغ
کاندیدیاز
کاندیدیاز یک عفونت قارچی است که میتواند توسط کاندیدا آلبیکنس، کاندیدا مونیلیفورمیس و دیگر مخمرها ایجاد شود. استفاده ازآنتی بیوتیکها وضعف بهداشت تغذیه و آب آشامیدنی زمینه بروز این عفونت را مساعد میکنند. این عفونت ضایعاتی را درمحوطه دهانی شترمرغها ایجاد مینماید. همچنین در شتر مرغهای تخمگذار موجب کاهش جذب ویتامینهای ب - کپملکس شده و موجب مرگ و میر جنین ها قبل ازمرحله ازتخم در آمدن میگردد.
اسپرژیلوز
غذای گل آلود یا دارای گرد و غبار رطوبت بالا و تهویه ضعیف ( مقادیر بالای آمونیوم ) از عوامل مستعد کننده بروز آسپرژیلوز می باشند. عفونت از طریق تنفس هاگهای قارچ منتقل میشود. هنگامیکه یک تخم آلوده درگرمخانه قرار میگیرد، ممکن است هاگهای قارچ راشدیدا پخش نموده و موجب عفونت دیگر جوجه ها شود. جوجه های جوان که ایمنی طبیعی کافی در برابر اسپروفیتها ی قارچ ندارند، در سنین زیر یک ماه متحمل تلفات زیادی میشوند. به منظور پیشگیری ازوقوع این عفونت رعایت اکید بهداشت در محوطه گرمخانه ساده ترین و بهترین راه حل میباشد.
درماتیت قارچی
این بیماری بیشتر در جوجه های مسن تر شتر مرغ دیده میشود. کمبود تغذیه ای (ویتامین ب -کمپلکس ، روی) و جایگاهی مرطوب وکثیف موجب تشدید بیماری میشوند. برای حل این مشکل رعایت موازین بهداشتی و درمان مناسب ضروری است.
بیماری‌های تغذیه‌ای در شترمرغ
کمبودها
جدای از ظاهر عمومی یک شتر مرغ رنگ پوست نشانگر خوبی از وضعیت تغذیه پرنده میباشد که از پشت حیوان بخوبی دیده میشود. بدینوسیله میتوان از تغذیه مطلوب و یا سوء تغذیه و کمبود حیوان آگاهی یافت. آزردگیهای ناشی از کمبود سلنیوم و ویتامین E در افریقا جنوبی و استرالیا معمول میباشند. در اثر این کمبود علائم بیماری عضله سینه در شترمرغ ایجاد شده، موجب ناتوانی حرکتی میشود. همچنین میتواند موجب کاهش باروری در شترمرغ شود. کمبود اسید پانتوتنیک و بیوتین بسیار نادر بوده، در جوجه شتر مرغهایی که منحصرا توسط جیره های خالص گندم تغذیه میشوند رخ میدهد.
تغییر شکل غضروف و استخوانها
تغییرات مرضی در غضروفها اغلب ناشی از اسیدوز میباشد. علت بروز این حالت درصد بالای ترکیبات کلر در برابر سدیم و پتاسیم میباشد. آغاز تغییر شکل استخوانها ناشی از عدم تعادل کلسیم در برابر فسفر میباشد. تکمیل متقابل جیره غذایی ضروری می باشد. در بسیاری از مزارع پرورش شترمرغ در آفریقای جنوبی شترمرغها سولفات منیزیم در غذا با آب آشامیدنی داده میشود.
انسداد
پیلور معده شترمرغ بسیار کوچک بوده، لذا نسبت به انباشتگی سنگدان بسیار حساس است. با افزایش سن، خطر انسداد معده کاهش می یابد. این مشکل در ارتباط مستقیم با تغذیه و مدیریت گله میباشد. در تغذیه شترمرغها بایستی به میزان علوفه، کاه، مواد فیبری، شن، سنگریزه و خوردن اشیاء خارجی توجه نموده وآنها راتحت کنترل در آورد.
پیچ خوردگی
پیچ خوردگی روده ها در شتر مرغ ملاحظه شده است اما در شتر مرغهای جوان 12- 4 ماهه نادر است. این عارضه بدنبال تغییرات ناگهانی در جیره غذایی و خوردن مقادیر زیاد فیبر رخ میدهد.
راشیتیسم
این عارضه عمدتا در سنین 1تا 4 ماهگی دیده میشود، کمبود کلسیم، ویتامین D، کمبود یا فقدان فسفر و یا مقادیر بالای کلسیم در جیره غذایی شتر مرغها میتواند موجب بروز این عارضه شود.
در جیره های کنستانتره ای که 3 تا 4 درصد کلسیم دارند جذب فسفر مختل شده، این عارضه در پرنده ایجاد میشود. همچنین اسهال مداوم میتواند موجب کاهش جذب املاح و ویتامینها گردد. لذا بدنبال آن میتوانداین عارضه ملاحظه شود.
متفرقه
پاهای باز ( سندرم پاکمانی )
این عارضه در دو هفته اول زندگی جوجه شتر مرغها دیده میشود که نشا ن دهنده میزان رطوبت بالا در گرمخانه میباشد. جوجه شترمرغهای مرطوب و ادماتوز این عارضه را در دو روز اول زندگی خود نشان میدهند.
تغییر شکل پاهای شترمرغ
پیچ خوردگی پا: چرخش 90 درجه یک پا به بیرون که بطور ناگهانی ایجاد شده و سریعا پیشرفت میکند.
پاکمانی: خمیدگی /کمانی شدن پا که مفاصل تیبیوتارس و متاتارس رادر گیر میکند و معمولا در هر دو پا رخ میدهد. پوکی استخوان، تورم مفصل قوزک پا که موجب تغییر محل تاندون اشیل میشود.
قسمت اعظم استخوانها در شتر مرغها ی جوان را غضروف تشکیل میدهد، جوجه شترمرغهایی که به تازگی از تخم خارج میشوند بطور تجربی دارای پوکی استخوان بوده، استخوانهایشان بدلیل نسبت کم کلسیم به فسفر نستبا نرم میباشد. علت اصلی حساسیت شتر مرغها به تغییر شکل استخوانها رشد سریع استخوانها میباشد. این رشد بسیار سریع توسط غذای کنستانتره ای که غنی از انرژی میباشد تشدید می گردد. لذا کنترل تغذیه ای بسیار ضروری میباشد.