به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور، آبزیان و حیوانات خانگی»؛ با شروع فصل زمستان، انسانها به محیطهای گرم و سرپوشیده پناه میبرند؛ اما آیا تا به حال به شرایط زندگی مرغها در روزهای سرد، مرطوب و کوتاه زمستان فکر کردهاید؟
برخلاف تصور رایج، مرغها پرندگانی مقاوم به سرما هستند، اما به شرطی که محیط زندگی آنها بهدرستی مدیریت شود. رسیدگی صحیح به مرغداری در زمستان، نقش مهمی در حفظ سلامت، پیشگیری از بیماریها و جلوگیری از افت شدید تخمگذاری دارد.
در ادامه با ۹ اقدام کلیدی برای مدیریت اصولی مرغداری در فصل سرد آشنا میشوید.
1. عایقسازی و محافظت از مرغداری در برابر سرما و رطوبت
مرغها بهطور طبیعی دمای بدن خود را بین ۴۰ تا ۴۲ درجه سانتیگراد حفظ میکنند، اما رطوبت و جریان هوای سرد دشمن اصلی آنهاست. بنابراین:
- تمامی درزها، شکافها و سوراخهای دیوار و سقف را مسدود کنید
- از موادی مانند چوب، کاه فشرده، چوبپنبه یا پلاستیک حبابدار برای کاهش نفوذ باد استفاده کنید
- اگر مرغداری چوبی است، آن را کمی از سطح زمین بالاتر ببرید (مثلاً با آجر یا بلوک سیمانی)
- دیوارها و سقف مرغداری را بهویژه در جهت باد غالب، عایقکاری کنید
- در صورت استفاده از عایق داخلی، حتماً روی آن پوشش محافظ بکشید تا مرغها آن را نوک نزنند
توجه: عایقسازی به معنی بستن کامل تهویه نیست. وجود تهویه در قسمت بالایی مرغداری برای خروج رطوبت و گازها ضروری است.
2. مدیریت صحیح بستر (لانه و کف مرغداری)
در زمستان، بستر مرغداری باید ضخیم، خشک و عایق باشد:
- از کاه، پوشال چوب یا یونجه خشک استفاده کنید
- ضخامت بستر را افزایش دهید تا گرما حفظ شود
- بستر را هر روز زیرورو کنید تا هوا بخورد
- هفتهای یکبار بهطور کامل تعویض شود
بستر مرطوب یکی از عوامل اصلی بروز بیماریهای تنفسی است.
3. تنظیم جیره غذایی متناسب با سرما
در هوای سرد، مرغها برای گرم نگهداشتن بدن خود انرژی بیشتری مصرف میکنند. بنابراین باید کالری جیره افزایش یابد:
- افزایش مصرف غلاتی مانند ذرت خردشده و گندم، بهویژه در وعده عصر
- استفاده از مواد غذایی پرانرژی مانند جو دوسر، تخمه آفتابگردان
- ارائه خوراکهای خانگی گرم (نه داغ) شامل برنج، ماکارونی، عدس یا نخود پخته
- استفاده محدود از کرمهای خشک بهعنوان منبع پروتئین
زیادهروی نکنید؛ چاقی مرغها خود عامل کاهش تخمگذاری است.
4. تأمین آب سالم و غیرمنجمد
کمآبی یکی از مشکلات شایع مرغها در زمستان است. آب سرد یا یخزده باعث کاهش مصرف آب میشود.
راهکارها:
- تعویض آب ۲ تا ۳ بار در روز
- استفاده از ظرفهای بزرگتر که دیرتر یخ میزنند
- استفاده از آبخوری یا پایه آبخوری گرمکندار
- ارائه آب ولرم برای تشویق مرغها به نوشیدن
5. جلوگیری از یخزدگی تاج و ریش مرغها
تاج و ریش به دلیل خونرسانی بالا، مستعد سرمازدگی هستند؛ بهویژه در نژادهایی با تاج بزرگ.
- در شبهای یخبندان، مقدار کمی وازلین، روغن نارگیل یا روغن بادام روی تاج و ریش بمالید
- این کار را قبل از شب انجام دهید تا از یخزدگی جلوگیری شود
6. تشویق مرغها به تحرک و فعالیت
حبس طولانی مرغها در فضای بسته باعث سرد شدن بدن و کاهش نشاط میشود.
- مسیرهایی بدون برف یا گل ایجاد کنید
- کف محوطه بیرونی را با کاه یا پوشال بپوشانید
- مقداری دانه روی زمین بپاشید تا مرغها به جستوجو و تحرک وادار شوند
تحرک بدنی باعث افزایش تولید گرمای داخلی بدن میشود.
7. محافظت از لانههای تخمگذاری
تخممرغ در هوای سرد بهسرعت یخ میزند و ترک میخورد.
- کف و دیوارههای لانه تخمگذاری را با کاه یا یونجه ضخیم بپوشانید
- لانهها را از دیوار سرد و کف زمین جدا کنید
- تخممرغها را حداقل دو بار در روز جمعآوری کنید
8. مدیریت نور در فصل زمستان
مرغها برای تخمگذاری به حدود ۱۴ ساعت نور در روز نیاز دارند. در زمستان، کوتاه شدن روز باعث افت طبیعی تخمگذاری میشود.
دو انتخاب دارید:
- پذیرش استراحت زمستانی مرغها (روش طبیعی و سالم)
- استفاده از لامپ کممصرف مخصوص مرغداری بههمراه تایمر
هرگز در طول شب نور روشن نگذارید؛ مرغها به تاریکی کامل برای استراحت نیاز دارند.
9. پایش سلامت و پیشگیری از بیماریها
سرما و رطوبت، احتمال بروز بیماریهای تنفسی را افزایش میدهد.
علائم هشداردهنده:
- بیحالی غیرعادی
- آبریزش بینی
- خسخس یا تنگی نفس
- کاهش اشتها
استفاده دورهای از مکملهای ویتامینی و معدنی میتواند سیستم ایمنی مرغها را در برابر استرس سرمایی تقویت کند.
جمعبندی
مدیریت صحیح مرغداری در زمستان فقط به گرم نگهداشتن فضا محدود نمیشود؛ بلکه مجموعهای از اقدامات شامل عایقسازی، تغذیه مناسب، آبرسانی صحیح، نوردهی اصولی و پایش سلامت است. با رعایت این نکات، میتوانید زمستانی سالم، کمتلفات و با حداقل افت تولید را برای مرغهای خود رقم بزنید.