به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ درکارخانجات قندسازی، چغندر را خرد کرده ودر استوانه‌های بزرگ تحت عملیات خاصی شیره آنرا می‌گیرند. تفاله حاصله را که اصطلاحاً پالپ چغندر نامیده می‌شود می‌توان برای تغذیه دام مورد استفاده قرارداد.
شیره‌ای که از چغندر گرفته می‌شود طی عملیات مخصوصی تبدیل به قند گردیده ودر آخرین مرحله باقیمانده شیره‌ای که تبلورناپذیر و تیره رنگ است بجای می‌ماند که آنرا ملاس می‌نامند.
1- تفاله چغندرقند
غذای پرآبی است که ازنظرعناصر مغذی و املاح معدنی (کلسیم - اسید فسفریک) بسیار فقیر بوده واثرات فیزیولوژیکی‌اش شبیه به خود ریشه چغندر می‌باشد.
چنانچه تفاله چغندر به‌مقدار زیاد یا به صورت فاسد شده خورانیده شود موجب بروز اختلالات شدید گوارشی گردیده و کره سخت و سفید و بدمزه‌ای را تولید می‌کنند.
نظر به این‌که تفاله چغندر به آسانی تجزیه می‌شود بنابراین لازم است که آنرا همیشه به‌صورت تازه مصرف کرد
و اگر مجبور به مصرف مقادیر زیادی تفاله باشند لازم است که قبلاً تفاله را به‌سرعت سیلو نمایند. دراین‌صورت تفاله سیلو شده غذای خوبی در زمستان برای گاوهای شیرده تشکیل می‌دهد.
به گاو مخصوص پرواری تا ۵۰ کیلوگرم در روز می‌توان تفاله تازه خورانید ولی برای گاوهای شیرده مقدار آن از 15 کیلو نباید تجاوز نماید. به گوسفند مخصوص پرواری تا 5 کیلو، به میش تا ۲ کیلو در روز می‌توان داد. بهتر است تفاله چغندر را با بال غلات و مازاد دانه خردکنی مخلوط کرد و سپس به مصرف رساند.
بعضی از کاخانات مجهز به دستگاه‌های مخصوصی هستند که می‌توانند تفاله آب‌دار چغندر را خشک کنند. تفاله خشک شده چغندر را با وسایل نقلیه ارزان قیمت می‌توان به نقاط دوردست حمل کرد و آنرا به‌مصرف رسانید.
تفاله چغندر خشک شده مرغوب رنگ خاکستری و بوی مطبوعی دارد و برای کلیه انواع دام‌ها مناسب است ولی نباید آنرا به مقدار زیاد در بین دام‌ها توزیع نمود. بعلاوه قبل از مصرف باید آنرا بمدت ۱۲ تا 24 ساعت در آب گرم خیس داد و چنگال‌های مخصوصی زیرورو نمود، چون درغیراین‌صورت تفاله‌ها در داخل معده دام بادکرده و موجب اختلالات شدید گوارشی می‌شود.
تفاله چغندر در ایران تا چند سال پیش مصرفی نداشت وکارخانات قندسازی مرتباً آنرا به رودخانه می‌ریختند ولی از چند سال پیش به این‌طرف براثر راهنمائی و آشنا ساختن دامداران به این ماده غذایی مصرف آن چه به‌صورت تازه و چه به‌صورت تفاله سیلوشده رواج یافته و باین ترتیب علاوه بر کمکی که ازاین حیث، به دامداران گردیده درآمد بیشتری هم برای کارخانجات قندسازی به‌وجود آمده است.
2- ملاس چغندر
چنان‌که ذکر شد ملاس عبارت از آخرین شیره چغندرقند است که تبلورپذیر نمی‌باشد. رنگ آن قهوه‌ای تیره و بصورت مایع شربتی شکل است که ارزش غذایی آن اساساً بواسطه وجود مقادیر فراوان ئیدرات دوکربن (قند) می‌باشد.
ملاس به مقدار متوسط اثرات تقریباً ملین داشته و ازدل‌دردهای خطرناک اسب جلوگیری می‌نماید ولی به‌مقدار زیاد مخصوصاً بواسطه املاح پتاسیم فراوانی که دارد حالت مسهلی داشته و دام‌ها علائم عدم تحمل از خود نشان می‌دهند به‌همین جهت باید درمصرف آن دقت کرد که تولید اسهال نکند.
ملاس را به‌علت غلظت زیادی که دارد لازم است درموقع مصرف کردن به نسبت 3 یا 4 برابرش حجمش با آب رقیق کرد و با سایر غذاها ازقبیل علوفه خشک، کاه، بال و برخی مواد کنسانتره مخلوط ساخت.
برای این کار دربعضی از کارخانجات قندسازی ملاس را با آب رقیق کرده و با علوفه مختلف مخلوط می‌سازند و به دامداران می‌فروشند و یا در موسسات دامپروری کاه یا یونجه یا سایر علوفه را خرد می‌کنند و با ملاس رقیق شده مخلوط می‌سازند و پس از چند ساعت بمصرف خوراک دام می‌رسانند.
درانجام این کار دقت فراران لازم است چون ملاس به جداره‌های ظرف چسبیده و وبه آسانی تخمیر می‌گردد و درنتیجه به کیفیت شیر زیان می‌رساند. غذاهای ملاسی مرغوب مخصوصاً برای دام‌های کاری و قصابی مناسب می‌باشد.
میزان مصرف ملاس در دام‌های مختلف به‌قرار زیر است:
گاو مخصوص پرواری 4 - 6 کیلوگرم
کاو کاری و اسب 2 – 2/5 کیلو
گاوشیری 2- 2/5 کیلو
گوسفند پرواری 0/150 کیلو
میش 0/125 کیلو
ملاسی که ازنیشکر به‌دست می‌آید چون قند بیشتری دارد مصرف زیادی آن تولید اسهال می‌کند.