به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ انسداد مقعد (Pasty Vent) حالتی است که در اثر استرس در جوجه‌هایی که به‌تازگی به مرغداری رسیده‌اند پیش می‌آید.
فضله جوجه‌ها به حالت خمیری چسبیده درمی‌آید و هنگام بیرون آمدن از مخرج جوجه، بخشی از آن پیرامون مخرج جوجه می‌چسبد که اگر مخرج جوجه را کاملاً ببندد، در دو روز سبب مرگ جوجه می‌شود.
انسداد مقعد معمولاً در سه روزگی جوجه‌ها پیش می‌آید. جوجه‌ها پس از هچ شدن و رسیدن به مرغداری، برای تغذیه خود به زرده تخم‌مرغ دسترسی ندارند، و اتکای آنها، تنها به خوراکی است که می‌خورند، و اگر از خوردن باز بمانند به‌زودی تلف می‌شوند. برخی مرغداری‌ها بیش از دیگران با این گرفتاری روبرو می‌شوند.
چگونه از انسداد مقعد جوجه‌ها پیشگیری کنیم
آیا این گرفتاری به رشد، و به ضریب تبدیل خوراک در آخر دوره آسیب می‌زند؟
خمیری شدن فضله هنگامی پیش می‌آید که مواد باقی‌مانده از جذب در سیکوم، حالت چسبندگی پیدا می‌کند و هنگام دفع همه فضله آزاد نمی‌شود و فرو نمی‌افتد و بخشی از آن به پیرامون مخرج می‌چسبد و خشک می‌شود.
چندین عامل به ترکیب مواد در سیکوم آسیب می‌زنند، مانند استرس گرمایی در هچری، استرس انتقال به مرغداری، و شرایط دوره رشد.
متابولیز در سیکوم
وظیفه اصلی سیکوم، جذب آب از مدفوع، پس از رسیدن از روده به سیکوم و برگرداندن آن آب به درون بدن مرغ است. هنگامی که مرغ‌ها در هوای گرم برای دفع دمای بدن له‌له می‌زنند، بخشی از آب بدن ازدست می‌رود. در چنین شرایطی مواد سیکوم نیز آب ازدست می‌دهند و به سبب نامتوازن بودن میکروارگانیزم سیکوم، چسبندگی مواد آن بیشتر می‌شود.
نقش میکروارگانیزم‌ها
میکروارگانیزم‌های دستگاه گوارش، فیبرها یا اسیدهای چرب را به اسیدهای چرب کوتاه زنجیره، مانند اسید استیک، پروپیونیک، و بوتیریک تبدیل می‌کنند، و هرگاه توازن آنها در محیط دستگاه گوارش برهم بخورد، هضم چربی‌ها و فیبرها نیز آسیب می‌بیند.
بنابراین، انسداد مقعد هنگامی پیش می‌آید که از هضم اسیدهای چرب و فیبر کاسته می‌شود و مقدار آب سیکوم کاستی می‌گیرد.
هر افزودنی که هضم اسیدهای چرب، یا فیبر را آسان کند و به بازگشت آب به سیکوم کمک نماید می‌تواند از خطر بکاهد.
دمای پوسته تخم‌مرغ
در مرغداری‌های صنعتی، جوجه‌هایی که به هنگام انکوباسیون، دمای پوسته تخم‌مرغ آنها در هچری، بالاتر از 102 درجه فارنهایت (38/8 سانتی‌گراد) باشد، و یا دوره رشد در دمای بالا قرار بگیرند، متابولیز مواد در سیکوم آنها تغییر می‌کند و موارد درگیری با انسداد مقعد بالا می‌رود .
و نیز نشان داده شده است که وزن بدن جوجه‌هایی که دمای پوسته تخم‌مرغ آنها در انکوباسیون بالا بوده است، هم به هنگام هچ، و هم در روز هفتم در مرغداری پایین‌تر است.
گذشته از اینها، درازای روده این جوجه‌ها کوتاه است، که تأثیر منفی در جذب مواد مغذی مانند اسیدهای چرب می‌گذارد.
دما در دوره رشد
در شرایط مدرن مرغداری‌های کنونی، جای شگفتی ندارد که جوجه‌هایی که روز نخست زندگی در مرغداری را می‌گذرانند درحال «له‌له» زدن ببینیم، که نشانه این است که جوجه‌ها نیاز به دمای بالای محیط ندارند.
در آزمایشی که در سال 2016 انجام شده است دیده‌ایم که جوجه‌ها در نخستین هفته زندگی به هوای بیش از 27 درجه سانتی‌گراد نیاز ندارند تا به بهترین ضریب تبدیل خوراک دست پیدا کنند Candido (et al.2016).
در مقابل، جوجه‌های یک مطالعه قدیمی‌تر به دمای بین (31-35) درجه سانتی‌گراد برای بدست آوردن بهترین ضریب تبدیل خوراک احتیاج داشتند.
بنابراین اگر دمای سالن در هفته اول جوجه‌ها به درستی تنظیم نشود احتمال دارد که درصد Pasty Vent در گله بالا برود.
امولسی فایرها
در نخستین مقاله‌ای که درباره استفاده از امولسی‌فایرها برای پیشگیری از گرفتاری انسداد مقعد در سال 2010 انتشار یافت نشان داده شد که افزودن 1% امولسی‌فایر، و 2/8 تا 3/5 درصد روغن پالم به جیره جوجه‌ها در ده روزگی، Pasty vent را از 40% به 15% کاهش داد، و ضریب تبدیل خوراک (FCR) را بهبود بخشید چنان که وزن مرغ‌ها در 39 روزگی از 1/86 تا 1/77، به 1/983 تا 2/035 کیلوگرم افزایش یافت.
در این بررسی، بروز بالای انسداد مقعد شاید به سبب شرایط آب و هوای گرمسیری تشدید شده بود که معمولاً در شرایط معمولی می‌باید زیر 3% بوده باشد.
پس از این بررسی، پژوهشگران دیگری نیز از امولسی‌فایرها برای کاستن از بروز انسداد مقعد استفاده کردند، اما آمار دقیقی از میزان کاسته شدن آن ارائه ندادند.
روی‌هم رفته، امولسی‌فایرها، هضم چربی و فیبر را در جیره کم انرژی بهبود بخشیدند.
در مرغ‌هایی که امولسی‌فایر به جیره آنها افزوده شده بود هضم فیبر در جیره‌ای که انرژی استاندارد داشت، 6% بهبود یافت (از 6/6 به 12/4 %)، اما در جیره‌ای که سطح انرژی آن را 100 کیلوکالری درهر کیلو کاهش داده بودند 15% بالاتر رفت (از 3 به 18%)
این بهبود هضم فیبر در اثر امولسی‌فایر نشان داد که جمعیت کل میکروبایوتا در سیکوم (میکروب‌های دستگاه گوارش)، فعالیت بیشتری در شکستن فیبر و اسیدهای چرب کوتاه زنجیره داشته‌اند.
بنابراین، اگر شمار بالایی از جوجه‌ها در نخستین روزهای زندگی در مرغداری دچار انسداد مقعد شدند یک کار خوب برای کنترل این گرفتاری شاید این باشد که امولسی‌فایر مایع را در سیستم آبرسانی سالن اضافه کنید.
پروبایوتیک‌ها
در آزمایشی که de Cesare et al 2017 انجام دادند، نشان داده شد که بروز انسداد مقعد در نخستین دو هفته زندگی جوجه با افزودن فرآورده پروبایوتیکی که دارای لاکتوباسیلوس بود 15% کاهش یافت (از 26 به 11%). در این پژوهش، افزودن پروبایوتیک، درصد ضریب تبدیل خوراک را نیز 0/02 % بهبود بخشید.
لاکتوباسیلوس‌ها، یا دیگر پروبایوتیک‌ها، تجزیه اسیدهای چرب و فیبر به اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را بهبود می‌بخشند و به متابولیز در سیکوم کمک می‌کنند.
افزون بر این سودمندی‌ها، افزودن لاکتوباسیلوس، اسیدهای تولید شده در دستگاه گوارش مرغ، مانند اسیداستیک، اسیدپروپیونیک، اسیدلاکتیک، و اسیدبوتیریک (که به آنها اسیدهای چرب کوتاه زنجیره، اسیدهای چرب فرار، و اسیدارگانیک هم می‌گویند) را افزایش می‌دهد.
این افزایش اسیدهای ارگانیک در روده از pH روده می‌کاهد، جذب مواد مغذی را بهبود می‌بخشد، و در همان میان، از شمار بیماری‌زاهایی مانند کلستریدیوم پرفرانژه می‌کاهد. کلستریدیوم پرفرانژه، اسیدهای صفراوی را خنثی می‌کنند که سبب کاهش مواد امولسی‌فایر طبیعی اسیدهای صفراوی می‌شود، و با این عمل جذب چربی و تبدیل اسیدهای چرب کوتاه زنجیره را کاهش می‌دهد.
با اینکه پروبایوتیک‌ها، مانند لاکتوباسیلوس‌ها به شیوه علمی آزمایش شده‌اند و تأثیر آنها در کاهش انسداد مقعد دیده شده است، اما تأثیرگذاری دیگر افزودنی‌ها، مانند پریبایوتیکها، و اسیدی‌فایرها هنوز به شیوه علمی، آزمایش نشده‌اند، اما در عمل، افزودن اسیدی‌فایرها، مانند اسیداستیک، بروز انسداد مقعد را کاهش داده است.
نتیجه‌گیری
• دمای بالای پوسته تخم‌مرغ (بالاتر از 102 درجه فارنهایت - 38/8 درجه سانتی‌گراد) در انکوباتور، و بالا بودن دمای هوا در دوره رشد جوجه‌ها، با تغییر فعالیت متابولیزمی در سیکوم، سطح آب سیکوم را کاهش می‌دهد، از هضم فیبر و چربی می‌کاهد و احتمال افزایش انسداد مقعد بالا می‌رود.
• افزودن امولسی‌فایرها به خوراک جوجه‌ها و مرغ‌ها سبب بهبود هضم چربی و فیبر، و کاسته شدن از درصد انسداد مقعد می‌گردد.
• افزودن فرآورده‌های پروبایوتیکی به خوراک، هضم چربی را بالا می‌برد و تولید اسیدهای چرب فرار طبیعی را افزایش می‌دهد و از موارد انسداد مقعد می‌کاهد.
افزون بر اینها، افزودن آنزیم فیبرولایتیک، پریبایوتیکها، اسیدی‌فایرها، و روغن‌های ضروری می‌توانند به متابولیزم در سیکوم کمک کنند و احتمال گسترش انسداد مقعد را کاهش دهند.
دو هفته نخست زندگی جوجه‌ها را دستکم نگیرید!
با افزودن پروتکسین به آب یا خوراک جوجه‌ها، آنها را از استرس ناشی از جا به‌جایی ایمن کنید.
منبع: نیکوتک
نوشته Sandro Cerrate, PhD