به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ یک سری ابزارهایی برای مدیریت بهتر کیفیت شیر در سلامت پستان برای دامداران موجود است. برخی از آنها جدید و برخی دیگر قدیمی هستند اما همه آنها اطلاعات با ارزشی ارایه می‌دهند.
پیش‌دوشی به تشخیص سریع شیر غیرطبیعی کمک می‌کند. نمونه‌گیری از شیر برای تشخیص عوامل بیماری‌زا، تصمیمات درمانی شما را در جهت درست هدایت می‌کند و ازطرفی کاهش استفاده از آنتی‌بیوتیک و خطر باقی ماندن آن در شیر را کاهش می‌دهد.
تشخیص ورم پستان تحت بالینی از دشوارترین موارد است، زیرا شیر در ظاهر طبیعی به‌نظر می‌رسد اما شمار سلول بدنی (SCC) بالایی دارد. در اکثر گله‌ها، گاوهای مبتلا به عفونت‌های تحت بالینی مهم‌ترین منبع سلول‌های بدنی بالا در شیرهای فروشی هستند.
تشخیص ورم پستان تحت بالینی به روش‌های مختلف امکان‌پذیر است که عبارتند از: ارزیابی مستقیم میزان SCC یا انجام آزمایش ورم پستان کالیفرنیا (CMT) برای کارتیه‌های مشکوک.
کشت شیر کارتیه مشکوک وجود عوامل بیماری‌زا را مشخص می‌کند اما میزان التهاب مرتبط با عفونت (SCC) را برآورد نمی‌کند. کشت شیر کارتیه‌های عفونی با کمک CMT ابزار نیرومندی برای اتخاذ تصمیمات هوشمندانه درباره گاوهای مبتلا در اختیار ما قرار می‌دهند.
غربالگری مسائل پیرامون گاو
CMT یک آزمایش غربالگری ساده، ارزان و سریع برای تشخیص ورم پستان است. نمره CMT میزان SCC شیر هر کارتیه را نشان می‌دهد. این روش را می‌توان سریع و به‌طور مناسب به کارگران شیردوش آموزش داد. نتایج آزمایش از صحت بالایی برخوردار هستند. همچنین، لازم است که گاوداران از محدودیت‌های CMT و کاربرد صحیح تصمیمات اتخاذ شده بر اساس نتایج CMT مطلع باشند.
در شرایط بحرانی هنگامی که امکان عدم فروش شیر در بازار با عدم دریافت پاداش‌های ناشی از کیفیت وجود دارد، می‌توان از این آزمایش برای غربال گاو یا کارتیه مشکوک استفاده کرد. بنابراین، باید از ریختن شیر کارتیه‌های شمار سلولی بالا که نتایج آزمایش CMT آن مثبت است به داخل مخزن خودداری شود .
در بسیاری از گله‌ها، گاوهای تازه‌زا و انتظار زایش مبتلا به عفونت‌های تحت بالینی با استفاده از این آزمایش غربال می‌شوند. این اطلاعات برای ارزیابی بیشتر گاوهای منتخب (جهت کشت شیر)، تصمیم به حذف گاوها، درمان گاوهای خشک منتخب یا درمان‌های طولانی، مفید هستند. اهمیت دارد که گاودارها متوجه شوند درصد مشخصی از نمونه‌های کشت داده شده از گاوها بر اساس آزمایش CMT هیچ باکتری رشد نمی‌کند.
یکی از دلایل «عدم رشد باکتریایی» شیوع متناوب و نه دائم ارگانیسم عفونی مانند استاف اورئوس است. دلایل دیگر این است که امکان دارد عفونت از گله حذف شده باشد ولی آسیب وارد شده به غده شدید است و باعث التهاب مزمن شده است. توصیه نمی‌شود که فقط از نتایج CMT برای شروع درمان فوری استفاده شود مگر اینکه عوامل بیماری‌زای خاصی شناخته شوند.
هدایت الکتریکی
شیر ورم پستانی نسبت به شیر طبیعی هدایت الکتریکی بالاتری دارند. سامانه‌های شیردوشی خودکار و همچنین دستگاه‌های دستی به گیرنده‌های حساس به هدایت الکتریکی مجهز شده‌اند. تغییر رسانایی الکتریکی یکی از نمونه‌های اولیه مرتبط با عفونت‌های جدید است. در سالن‌های شیردوشی سامانه‌های هدایت الکتریکی نصب می‌شود و هدایت الکتریکی هر گاو را با هدایت الکتریکی همان گاو در شیردوشی بعدی مقایسه می‌کند. چنانچه انحراف هدایت الکتریکی از میزان معمول بالاتر رود به گاو بر چسب ورم پستان خورده می‌شود.
هدایت الکتریکی بالا به انجام ارزیابی‌های بیشتر بر گاو منجر می‌شود (دما، معاینه پستان) و به‌طورکلی انگیزه‌ای برای درمان سریع نیست. هدایت الکتریکی برای تشخیص عفونت مزمن تحت بالینی مفید نیست (گاوهایی با SCC بالا).
تجهیزات به تصمیم‌گیری سرعت می‌بخشند
بسیاری از دامداران بر روی تجهیزاتی سرمایه‌گذاری کرده‌اند که برای ارزیابی مستقیم کارتیه و میزان SCC مورد استفاده قرار می‌گیرند. هزینه و دقت این فن‌آوری‌ها متفاوت است اما به‌دلیل این که نتایج سریع آماده می‌شوند می‌تواند به تصمیم‌گیری سرعت بخشد. این فن‌آوری‌ها عبارتند از: شمارشگر سلول بدنی، نوارهای آزمایشی، خوانش‌های الکتریکی. توصیه می‌شود که با دامپزشک خود در رابطه با چگونگی تاثیر آنها بر برنامه سلامت پستان مشورت کنید.
رقیق شدن شیر اتفاق می‌افتد
وضعیت عفونی کارتیه یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر SCC شیر کارتیه، گاو یا گله اثر می‌گذارد. واکنش شمار سلول بدنی گاوهای مبتلا شده تا اندازه‌ای به عوامل بیماری‌زا موجود بستگی دارد. گاوهای مبتلا به عوامل بیماری‌زا مهم استرپتوکوکوس آگالاکتیه، استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوکسی‌های محیطی) شمار سلول بدنی بالاتر از حد میانگین ۶۰۰٫۰۰۰ سلول در میلی‌لیتر را ایجاد می‌کنند.
به خاطر داشته باشید که شمار سلول بدنی هر گاو حاصل SCC شیر هر چهار کارتیه است. تعداد کارتیه‌های عفونی شده و همچنین کل شیر تولیدشده عوامل بسیار مهمی هستند که مشخص می‌کنند گاو بر اساس SCC دقیقا چه موقعی جزو گاوهای مبتلا محسوب می‌شود. تاثیر رقیق شدن شیر طبیعی می‌تواند بروز عفونت یک کارتیه خاص را پوشش دهد.
SCC تمامی کارتیه‌ها نشان داده است که شمار سلول بدنی 200.000 سلول در میلی‌لیتر آستانه معقولی است که گاوهای سالم و گاوهای مبتلا را مشخص می‌کند.
بعد جدید حاصل از کشت شیر
کشت شیر هر کارتیه بعد جدیدی به ارزیابی سلامت پستان و برنامه‌های کنترل ورم پستان می‌افزاید به‌خصوص هنگامی که آن اطلاعات با داده‌های SCC یا ورم پستان بالینی آمیخته شود. در روش‌های نمونه‌گیری هر برنامه جاری به داده‌های دامپزشک و همچنین داده‌های مدیریت گله نیاز است.
کشت شیر هر گاو شیوه تشخیص ورم پستان متفاوتی ارایه می‌دهد. کشت شیر به تنهایی عوامل بیماری‌زا را مشخص می‌کند و باید در جهت انتخاب گزینه‌های درمانی مناسب مورد استفاده قرار گیرد.
این احتمال وجود دارد که ارگانیسم‌های موجود در مجاری و پوست سر پستانک با آلودگی‌های محیطی باعث مثبت شدن نتیجه آزمایش نمونه شوند. نتیجه کشت گاوهای مبتلا که اکنون عفونت و بیماری را پخش نمی‌کنند و شیوع نمی‌دهند، ممکن است منفی باشد.
همان‌طور که قبلا ذکر شد، نتیجه کشت هر گاو هنگامی که با نتایج همراه شود معنی‌دارتر خواهد بود. حتی نتایج کشت‌هایی که منفی هستند نیز به‌طور معنی‌داری تاثیر مثبتی بر تصمیمات درمانی یا مدیریتی دارند. برای درمان گاوهای ورم پستانی بر اساس شواهد تصمیم‌گیری کنید. استفاده از روش‌های تشخیصی ترکیبی برای گاودارانی که به بهینه کردن کیفیت شیر و سلامت پستان اهمیت می‌دهند منفعت‌های اقتصادی به همراه دارد.
منبع: مجموعه مقالات تخصصی صنعت گاو شیری