به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ دررابطه با مزایا و معایب نگهداری حیوانات خانگی یافته‌های بسیاری وجود داشته و شنیده‌ها فراوان هستند. مطالبی را که در این نوشته می‌خوانید برگرفته از معتبرترین و مشهورترین مجلات پزشکی دنیا هستند.
رابطه و وابستگی روحی میان حیوان خانگی و صاحبش ممکن است تا حد همان روابط بین انسانی (مثل رابطه یک خواهر و برادر و یا رابطه دو دوست صمیمی) مستحکم و عمیق باشد و به‌همین علت می‌تواند، فواید روحی- روانی شبیه به آن را نیز داشته باشد. ازدست دادن و مرگ این حیوان خانگی گاهی اوقات با عوارض روحی شدیدی برای صاحب حیوان همراه می‌شود که شبیه داغ و غم ازدست دادن یکی از افراد خانواده است. صاحب حیوان ممکن است به هیچ‌وجه تحمل و ظرفیت پذیرش بیماری یا مرگ حیوانش را نداشته و پس از بروز چنین چیزی، با عوارض و پیامدهای ناخوشایند روحی و روانی که گاهی غیرقابل جبران هستند و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند روبه‌رو گردند.
حیوانات خانگی و سلامت جسمانی
تحقیقات و پژوهش‌ها در دهه 1980، این تفکر را ایجاد کرده بودند که داشتن و نگهداری حیوانات خانگی با افزایش طول عمر همراه است و فواید زیادی برای سلامتی انسان‌ها دارد.
به‌طور مثال این تحقیقات بیان می‌کرد، افرادی که دچار سکته قلبی می‌شوند اگر حیوان خانگی داشته باشند، نسبت به افرادی که از حیوانات نگهداری نمی‌کنند، مرگ و میر کمتری خواهند داشت. درضمن، همین مطالعات دهه 80 ثابت کرده‌اند، افرادی که حیوان یا حیواناتی را در خانه خود نگهداری می‌کنند، نسبت به دیگران بسیار کمتر به پزشک مراجعه کرده و کمتر بیمار می‌شوند و حتی این موضوع باعث شده بود که پژوهشگران این گونه فرض کنند که نگهداری حیوانات خانگی سبب افزایش طول عمر و افزایش سطح سلامتی می‌گردد.
این قبیل خبرهای خوشایند در جوامع اروپایی و آمریکایی آنقدر پیچید که ظرف چند سال، تب حیوانات خانگی در این کشورها بسیار فراگیر شده و اکثر خانه‌ها، نه یک حیوان بلکه چند حیوان خانگی را درخود جای می‌دادند. مسلماً خبرهای خوشایندی چون کاهش خطر وقوع حملات قلبی-عروقی در دارندگان حیوانات خانگی، همچنین بهبود سلامت جسمی و روحی‌روانی سالمندانی که از این حیوانات نگهداری می‌کردند، بسیار جذاب و وسوسه‌کننده بوده است.
تنها شکی که بین محققان وجود داشت، درمورد سلامت کودکان بود که آن هم براساس نتایج یک مطالعه دیگر بر روی خردسالان ازبین رفت. طبق نتایج، کودکانی که درطول اولین سال زندگی خود در مواجهه با حیوانات خانگی قرار دارند و در خانه‌هایی بزرگ شده‌اند که در آنها حیوانات خانگی نیز زندگی می‌کردند، کمتر از بچه‌های دیگر به بیماری‌هایی مانند آسم و رینیت آلرژیک مبتلا می‌شوند.
برخی پزشکان معتقد بودند که این تفاوت‌ها به این خاطر است که به‌طور کلی سطح اجتماعی‌اقتصادی افرادی که حیوان خانگی نگهداری می‌کنند، بهتر از دیگر افراد جامعه است و همین مسأله است که باعث می‌شود سطح سلامتی آنها نیز بهتر باشد اما در سال‌های بعد، مطالعاتی که در این زمینه انجام شد، مشخص کرد سطح اجتماعی‌اقتصادی این افراد با افراد دیگر جامعه تفاوت قابل توجهی نداشته و باتوجه به این مورد این گونه برداشت شد که نگهداری حیوانات خانگی بدون توجه به سطح اجتماعی‌اقتصادی افراد، فواید خوبی روی سلامتی اشخاص خواهد داشت.
با اینکه یافته‌های اولیه بسیار جذاب بودند و باعث تشویق مردم برای نگهداری حیوانات خانگی شدند اما مطالعاتی که در سال‌های بعدی انجام شد، نتایج معکوسی به‌دنبال داشت و نتایج اولیه را رد کرد. به‌طور مثال، نتایجی که از مطالعه درباره ارتباط، حیوانات خانگی و آلرژی به دست آمد، متفاوت بودند و پس از تحقیقات جدید، دیگر نمایانگر اثرات پیشگیری‌کننده این حیوانات در برابر حساسیت و آلرژی نبودند.
حتی برخی از یافته‌ها نشان دادند که بین رویارویی با حیوانات خانگی و بروز آسم، حساسیت و آلرژی، ارتباطی وجود دارد. اگر همنشینی با حیوانات کم باشد ممکن است دستگاه ایمنی بدن را تحریک کرده و افراد را به چنین بیماری‌هایی مستعد کند اما برعکس، اگر میزان برخورد و همنشینی زیاد باشد، می‌تواند در برابر بروز بیماری‌های مزبور از فرد محافظت کند. برخی نیز گفته‌اند احتمال بروز حساسیت و آسم در مواجهه با حیوانات خانگی، به سن افراد بستگی دارد. این‌طور که از اخبار برمی‌آید، در مطالعات جدید اثری از فواید قلبی‌عروقی نیز به چشم نمی‌خورد و باز هم نتایجی متضاد با یافته‌های دهه 1980 به دست آورده‌اند. از سوی دیگر اثبات کردند که نگهداری حیوانات خانگی به کاهش مراجعه به پزشک هم منجر نمی‌گردد و برای افراد سالخورده نیز هیچ سود و منفعت روحی‌روانی یا جسمانی خاصی نخواهد داشت.
در اصل این‌طور به‌نظر می‌رسد که تمام مطالعات دهه 1980، نتایجی غیرواقعی داشته‌اند و تنها به شکلی کاذب باعث شده بودند که مردم اروپا و آمریکا به نگهداری از حیوانات خانگی جذب شوند.
تعاریف اشتباه
با توجه به نتایج ضد و نقیضی که درطول سال‌های گذشته به دست آمده‌است، اکنون برخی از پزشکان معتقدند نباید به همین راحتی درمورد موضوع نگهداری حیوانات در منزل اظهارنظر کرد. آنها بر این باورند که اظهارنظر درباره رابطه بین میزان ابتلا به یک بیماری خاص و حضور داشتن یا نداشتن حیوانات خانگی در منزل، کار چندان صحیحی نبوده، بلکه باید مشخص کرد که آیا نگهداری حیوانات خانگی سبب بهبود کلی کیفیت زندگی (که شاخصی دربرگیرنده جنبه‌های جسمانی و روانی سلامتی است) می‌شود یا خیر؟
در هرصورت بعضی از پزشکان معتقدند حیوانات خانگی از جنبه روانی برروی انسان‌ها اثر می‌گذارند. آنها بر این باورند که نگهداری حیوانات باعث بهبود روابط اجتماعی شده و سال‌هاست ثابت گردیده، که افزایش روابط اجتماعی و دوری از تنهایی به‌طور غیرمستقیم سطح سلامتی فرد را بالا می‌برد.
امروزه دیگر شکی وجود ندارد که حیوانات خانگی نوعی کاتالیزور اجتماعی بوده و روابط بین انسان‌ها را افزایش می‌دهند. به همین خاطر برخی از پزشکان و روان‌شناسان معتقدند، از حیوانات می‌توان برای بهبود شرایط کسانی که از جمع طرد شده و یا گوشه‌گیر اجتماعی هستند (نظیر افراد سالخورده و یا افرادی که دچار ناتوانی‌های جسمانی هستند) بهره برد، چراکه این افراد از نظر جسمانی فاقد توانایی‌های لازم برای برقراری ارتباط با هم‌سن و سالان پرتوان‌تر از خود بوده و نگهداری از حیواناتی که باعث افزایش تقابل و ارتباط با انسان‌ها است می‌تواند از گوشه‌گیری آنها جلوگیری کند. به هرحال، برقراری روابط نزدیک انسانی اثرات مفیدی بر سطح سلامتی افراد دارد که غیرقابل انکار می‌باشد.
افراد زیادی معتقدند نزدیک‌تر شدن روابط انسانی از طریق ایجاد یک حمایت عاطفی می‌تواند از میزان اتفاقات استرس‌زا بکاهد اما مسئله مهم اینجاست که برای برقراری روابط نزدیک انسانی آیا تنها راه ممکن، نگهداری از حیوانات خانگی است؟ درست است که برقراری روابط انسانی و افزایش حمایت‌های اجتماعی می‌توانند اثرات خیلی مفیدی بر سطح سلامتی انسان‌ها داشته باشند و تاامروز فواید آنها در کاهش اعتیاد به دخانیات، کاستن و درمان پرفشاری خون، تنظیم چربی‌های خون، کاهش وزن و نیز افزایش سطح فعالیت‌های جسمانی ثابت شده است ولی برای رسیدن به روابط نزدیک و گرم میان انسان‌ها نیازی نیست که دست به دامان حیوانات شویم.
به عقیده برخی افراد، فرهنگ ایرانی و اصیل ایرانی، خود انگیزه و ابزاری قدرتمند برای دستیابی به این هدف است.
جدیدترین نظرات در رابطه با نگهداری حیوانات خانگی
اما درنهایت تکلیف چیست؟ آیا از نظر پزشکی نگهداری حیوانات خانگی درست است یا خیر؟ باز هم باید گفت نمی‌توان نظر قطعی در این مورد داد اما نتایج آخرین مطالاتی که در یکی از مجلات معتبر دنیا به چاپ رسیده است بازگو می‌کند، صاحبان حیوانات خانگی بیش از دیگران دچار بیماری می‌شوند بنابراین پژوهشگران این طرح درباره این کار هشدار داده‌اند.
براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه جدید برخلاف تصور همگان، افرادی که در منزل از حیوانات مختلف نگهداری می‌کنند، معمولاً افرادی شاداب، پرتحرک و ورزشکار نیستند. این تحقیق مشخص کرد که برخلاف افکار معمول در جامعه، سطح تحصیلات و سطح فرهنگی‌اجتماعی کسانی که در منزل حیوانات خانگی دارند، پایین‌تر از افرادی است که چنین حیواناتی ندارند. این اشخاص معمولاً چاق‌تر بوده، بیشتر سیگار می‌کشند، کمتر ورزش می‌کنند و سطح کلی سلامت جسمانی آنها پایین‌تر می‌باشد.
جالب اینجاست که نگهداری از حیوانات با بالا رفتن میزان ابتلا به بیماری‌های بسیار مهمی چون افزایش فشارخون، دیابت، زخم معده، سیاتیک، میگرن، افسردگی و نیز حملات وحشت (به عنوان یک بیماری مهم روانی) نیز همراه است. با این وجود، پژوهشگران این طرح اعلام کرده‌اند که شاید تمام این عوارض ناشی از وضعیت اجتماعی‌اقتصادی این افراد باشد و در اصل ربطی به حیوانات خانگی نداشته باشد.
باوجود تمام این توضیحات و یافته‌ها، اکنون به‌نظر می‌رسد که این اقدام از نظر پزشکی منفعت خاصی ندارد و حتی ممکن است با عوارض و بیماری‌هایی نیز همراه باشد. بنابراین باید درباره نگهداری حیوانات در منزل بیشتر دقت کرد.
اهمیت موضوع
آیا مسأله نگهداری از حیوانات خانگی، آن قدر حائز اهمیت است که مورد بررسی و توجه قرار گیرد؟ این سوالی است که اغلب افراد در ذهن دارند و جواب آن هم براساس آمارها کاملاً مشخص و قابل توجیه است:
1) در حال حاضر در کشور انگلستان، بیش از نیمی از منازل دارای حداقل یک حیوان خانگی هستند.
2) جالب است که بدانید که بیش از 90درصد از صاحبان این حیوانات خانگی، آنها را عضو مهمی از خانواده خود می‌دانند.
3) 70 درصد از دارندگان حیوانات خانگی، توصیه‌های پزشکان در مورد ایجاد حساسیت و آلرژی در آنها را بدون توجه و اهمیت دادن، فراموش می‌کنند تا باز هم بتوانند حیوان خود را نگهدارند.
منبع: 6019