به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ آفلاتوکسیکوز (aflatoxicosis) یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مخرب و وسیع‌الطیف غیرمسری در طیور می‌باشد که توانایی بیمار کردن تمامی گونه‌های طیور را دارد.
آفلاتوکسینها محصول ثانویه متابولیک قارچ Aspergillus’s Flavus می‌باشند. انگلی که تقریباً در همه جای طبیعت وجود دارد. بصورت طبیعی غلات، اجزای غذای آماده شده و غذاهای مخلوط شده می‌توانند بوسیله این قارچ آلوده شوند. در این حالت قارچ‌ها توکسین‌ها را در غلات یا سایر اجزاء غذای آماده شده گسترش می‌دهند. این عمل بخاطر متابولیسم سریع درون Phialide می‌باشد که ناشی از فرم Conidia می‌باشد.
آسپرژیلوس چهار توکسین بنام‌های:
• B1
• B2
• G1
• G2
می‌سازد. در میان این توکسین‌ها B1 در طیور یک مورد نگران‌کننده است. این توکسین‌ها متعلق به گروه ترکیبات (Difurano Coumarin) می‌باشند. با نفوذ توکسین‌ها در بدن در برخی از سیستم‌ها مانند گنادها مشکلاتی پدید می‌آید. همچنین در سیستم تنفسی نیز مشکلاتی دیده خواهد شد. آفلاتوکسین به برخی از علت‌ها سبب خسارات شدید اقتصادی در کشورهای پیشرفته می‌شود. برخی از این علل عبارتند از:
• آب و هوای شدیداً گرم.
• خرمن کردن محصولات در شرایط نامطلوب.
• انبارکردن محصولات در شرایط نامناسب.
• نحوه انتقال نامناسب غلات.
• و…
انواع فاکتورهای تاثیرگذار آفلاتوکسیکوز بر تولید
فاکتورهای بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی متنوعی بروی محصول Toxin در غذاهای ترکیبی و عناصر تشکیل‌دهنده غذا تاثیر می‌گذارد.
فاکتورهای فیزیکی
• سرعت خشک شدن
• دما
• دوره انبار کردن
• آسیب‌های مکانیکی
• و…
آفلاتوکسین عموماً وابسته به ذرات غلات شدیداً آسیب‌دیده می‌باشد. می‌توان گفت که بجود آمدن آفلاتوکسین در غذا بعلت دمای بالای پنجاه و پنج درجه سانتی‌گراد می‌باشد. همچنین رطوبت نسبی هشتاد و پنج درصد یا بیشتر در محیط و رطوبت بالای سیزده درصد در ذرات غلات میتواند سبب بروز آن شود. پراکندگی زباله در محیط مرطوب نیز میتواند سبب اشاعه آفلاتوکسین شود.
فاکتورهای شیمیایی
• هجوم حشرات
• رفتار و فشردگی قارچ‌های حمله کرده
• میزان وجود هاگ‌ها
تقریباً تمامی غلات و ذرات غذا برای رشد این قارچ مستعد می‌باشند. مهم‌ترین منابع آفلاتوکسین در صنعت مرغداری دانه‌های ذرت، سورگوم و دانه‌های پودر شده می‌باشند که در حال حاضر می‌توان آن‌ها را از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده غذا بشمار آورد. در شرایط ایده‌آل آفلاتوکسین فقط به چند ساعت زمان برای آلوده کردن غذا نیاز دارد. پودر ماهی و پودر گوشت نیز بصورت موضعی در برخی از موارد حاوی درجات بالایی از مایکوتوکسین می‌باشد.
درجه رطوبت مناسب برای رشد آفلاتوکسین در اجزای مختلف سازنده غذا:
|
رطوبت |
ذرات غذایی |
|
11-12 |
غلات |
|
11-10 |
سبوس برنج و سبوس گندم |
|
10-9 |
پودر ماهی |
تاثیرات آفلاتوکسین وابسته به میزان خوراک می‌باشد. تغییرات ناشی از آفلاتوکسین در برخی از بافت‌ها مانند کبد، طحال رخ می‌دهد و در برخی مواقع حتی سبب زخم مثانه می‌شود .
بیشترین آسیب‌های ناشی از آفلاتوکسیکوز عبارتند از:
• کاهش وزن بدن و کاهش میزان تخم‌مرغ
• تضعیف ایمنی بدن و همچنین تضعیف سیستم طبیعی دفاعی بدن
• آسیب‌های هپاتیک به‌علت تضعیف مکانیسم Clotting
• آفلاتوکسین همچنین میتواند کارسینوژیک و موتاژنیک باشد.
تاثیرات آفلاتوکسین بر وزن بدن
ازدست دادن وزن بدن معمول‌ترین تاثیر بیولوژیک در طیور می‌باشد. این تاثیر زمانی بروز می‌کند که میزان آفلاتوکسین کم باشد و میزان آن در حدی باشد که از نظر کلینیکی غیرقابل تشخیص باشد. مصرف آفلاتوکسین و ایجاد مسمومیت‌های خفیف که غالباً غیرقابل تشخیص است، سبب بوجود آمدن خسارت‌های مالی فراوانی در صنعت طیور می‌شود.
تاثیرات آفلاتوکسین بر تولیدات تخم‌مرغ
بعلت مسمومیت ناشی از آفلاتوکسین، گنادها و Infandibulum ملتهب شده و نتیجه آن کاهش تولید تخم‌مرغ می‌باشد. از اثرات دیگر این ضایعه، بوجود آمدن مشکلات متعدد در پوسته تخم‌مرغ و بوجود آمدن تعداد زیادی تخم‌مرغ‌های کوچک می‌باشد. همچنین در مواردی نیز کاهش قابلیت هچ در تخم‌مرغ‌ها دیده شده است.
منابع:
Featured Poultry Articles At Poulvet
ipiran