به گزارش «سرویس حیوانات خانگی» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ گربه ایرانی یکی از کهن‌ترین گونه‌های گربه است. گربه‌های مو بلند از حدود قرن ۱۶ میلادی و حتی زودتر از آن در کشور ایران دیده شده‌اند. این گربه‌ها در سال ۱۶۲۰ توسط پییترو دلاول به ایتالیا و فرانسه و بعد از آن به انگلستان وارد شدند.
هیچ گربه وحشی مو بلندی وجود ندارد و مشخصاً این یک جهش ژنتیکی در گربه مو کوتاه است که تحت تاثیر آب و هوای سرد ایران قرار گرفته‌است. در گذشته تصور می‌شد این گربه از نسل گربه‌های وحشی آفریقایی باشد اما این نظریه امروزه رد شده است. ظاهر این گربه به این صورت که کنونی نبوده و ظاهر کنونی این گربه حاصل صدها سال نژاد پروری اروپائیان است. در واقع نسل کنونی این گربه‌ها بسیار زیباتر از نسل گذشته آنهاست.
یک گربه ایرانی (پرشین کت) اصیل موهایی پرپشت دارد. دارای پاهایی کوتاه یک سر بزرگ و پهن همراه با گوش‌ها و چشم‌هایی جدا و دور از هم و یک دهان کوچک است. چشم‌های آنها بسیار حساس است و صاحب این گربه باید هر روز حداقل یک دفعه آنها را تمیز کند. حالت بینی و دهان کوچک آنها باعث می‌شود گرد و غبار به آن جذب شود و نفس کشیدن را برای او سخت کند. همچنین این گربه به خاطر موهای بلندش باید هر روز نظافت شود و موهایش شسته شود و شانه زده شود. عمر این گربه حدود ۱۰ سال است، اما در شرایط خوب تا ۱۹ سال هم می‌رسد. رنگ چشمانشان آبی یا نارنجی یا دو رنگ است البته نوع چشم آبی آنها مستعد کوری است.
تاریخچه گربه ایرانی
تاریخچه گربه ایرانی در حقیقت تاریخچه تمام نژادهای مو بلند است، زیرا تقریباً با اطمینان می‌توان گفت که تمام گونه‌های مو بلند از نژادهای ایرانی به وجود آمده‌اند. گربه ایرانی نژاد Balinese (سیامی موبلند) و نژاد Abyssinian (سومالی مو بلند) دو استثنا بر این مدعا هستند. تصور می‌شود این نژاد‌ها از جهش یک نژاد موبلند مستقل به وجود آمده باشند. این که اولین گربه‌های ایرانی کی و کجا پیدا شده‌اند، مشخص نیست. با این حال شهرت و افتخار آنها به طور کلی نصیب مردم کشور ایران (ایران قدیم) گردیده است.
گربه‌های مو بلند از حدود قرن ۱۶ میلادی و حتی زودتر در این کشورها دیده شده‌اند و این در زمانی بوده است که اولین گربه‌های از این نوع به اروپا راه یافته‌اند. هیچ گربه‌ای از نژادهای وحشی وجود ندارند که موهای بلند داشته باشند، بنابراین باید پذیرفت که این ویژگی از یک جهش در گربه‌های مو کوتاه که حتماً از خواستگاه مصر برخواسته‌اند ایجاد شده است. آب و هوای سردتر زمستانی ایران بدون شک چنین جهشی را امکان‌پذیر کرده است. از زمان به وجود آمدن این گربه‌ها علاقه زیادی در بین دوستداران گربه برای نگهداری آنها ایجاد شد. این علاقه باعث شد که این گربه‌ها ارزش بیشتری نسبت به خویشاوندان مو کوتاه خود پیدا کنند.
تصور می‌شود گربه‌های خانگی به نام علمی Felis Catus، از گربه جنگلی Felis Chaus یا گربه وحشی افریقایی، Felis Lybica مشتق شده باشند. این گونه به گفته بعضی از جانورشناسان نوع خاصی از گربه وحشی اروپایی، Felis Sylvestris تلقی می‌شوند. اگر این نظر صحیح باشد، گربه خانگی با نام باشکوه‌تری یعنی Felis Sylvestris Catus، نامگذاری خواهد شد. گربه ایرانی رنگ و آناتومی از شباهت کمتری نسبت به همنوعان اولیه خود برخوردارند. این پدیده حاصل سال‌ها کوشش مستمر در جفت‌کشی انتخابی این موجودات است. اگر می‌توانستیم به زمان‌های قبل برگردیم، متوجه می‌شدیم که گربه‌های مو بلند از ایران به اروپا، به خصوص کشور فرانسه، جایی که مورد توجه زیاد مردم قرار می‌گرفتند، حمل می‌شدند.
طبیعت‌شناس فرانسوی Comet de Buffon کتاب Historie Naturelle خود را در سال ۱۷۵۶ میلادی نوشت. او در کتاب خود، به متنی از قرن ۱۶ میلادی که به وسیله یک جهانگرد ایتالیایی به نام Pierto della vella نوشته شده، اشاره کرده است که گربه‌های مو بلند آن روز را توصیف کرده و بر این نکته تأکید نموده که آنها از منطقه‌ای در شمال ایران به نام خراسان آمده‌اند. او گفته آنها نژادی هستند با موهای بلند، نرم و شبیه ابریشم، مخصوصاً در قسمت دم. او همچنین آنها را به رنگ یک دست خاکستری تشریح کرده است که در قسمت سر کمی تیره‌تر بودند.
از مشخصه دیگر این گربه‌ها، اهلی بودن آنها بوده است. Buffon ذکر کرده که جدا از رنگ، این نژاد دقیقاً مشابه نژادهایی بوده که در فرانسه Angora شناخته می‌شود. نژاد Angora نژادی بوده که در زمان‌های قدیم‌تر به سفیدی رنگ مشهور بوده است، ولی در واقعیت آنها رنگ‌های مختلفی داشته‌اند. با این حال رنگ سفید آنها که نزد اشراف‌زاده‌های فرانسوی و اروپایی نگهداری می‌شدند، از محبوبیت بیشتری برخوردار بوده است.
نژاد Angora بومی کشور ترکیه بوده است. دیپلمات پرآوازه فرانسوی Cardinal Richelieu که در سال ۱۶۴۲ میلادی از دنیا رفت، از دوستداران فوق‌العاده گربه‌ها بوده است. شگفت این که او درست در زمانی می‌زیست که کلیسا خود از بزرگترین دشمنان گربه‌ها بوده و به دستور آنها، گربه‌ها را از بالای برج‌ها پایین می‌انداختند، می‌سوزاندن و از راه‌های مختلف با بی‌رحمی با آنان رفتار می‌کردند، Richelieu صاحب یک Chat Angora به نام Lucifer به رنگ سیاه بوده است. به نظر می‌رسد که در آن روزگار بیشتر موضوع این بوده که چه کسی صاحب گربه است. در واقع وضعیت صاحب گربه تعیین‌کننده این موضوع بوده که آیا گربه‌ها دارای روحی پاک، یا همنشین و هم قدم شیطان‌اند.
گربه ایرانی به همین ترتیب شاید می‌بینید در اروپا در قرن ۱۹ میلادی، گربه‌های مو بلند را بنابر میل صاحبان آنها گربه ایرانی یا Angora می‌نامیدند و این حقیقت که تفاوت‌های کوچکی چه از نظر موها و چه استخوان‌بندی بین این دو نژاد شبیه به هم ولی مختلف وجود داشته، مورد توجه واقع نشده است.
Harrison Weir انگلیسی که از او به عنوان پدر نگهداری از گربه‌های خانگی یاد می‌شود، در اواخر قرن ۱۹ میلادی گفته که گربه‌ای دورگه زیادی به عنوان نژاد روسی، Angoran یا نژادهای ایرانی به فروش می‌رسیدند که این نکته به روشنی نشان می‌دهد که او به تفاوت میان گونه‌های ایرانی و Angoran واقف بوده است. مشاهده تابلوهای نقاشی از گربه‌هایی که به همراه صاحبان خود در طول قرن ۱۸ میلادی به تصویر کشیده شده‌اند، تصویر واضحی از ظاهر گونه اصیل گربه ایرانی به ما می‌دهد و آنها خیلی شبیه Angoraهای امروزی بوده‌اند.
این بدین معنی است که آنها یک سر عادی گربه مانند با پوزه‌ای که به طور آشکار گُوه مانند است، دارند. آنها استخوان بندی خوبی داشتند ولی نه خیلی حجیم. موها خیلی بلند و ابریشمی، نه بیش از اندازه فشرده و نه پشم مانند بوده‌اند. در سال ۱۹۶۸ میلادی Chas Ross گفته جالبی را در کتاب Book Of Cats راجع به گربه‌های ایرانی ذکر می‌کند. با وجود این که او همانند Buffon که در ۱۰۰ سال قبل از خود رنگ گربه‌های ایرانی را خاکستری می‌دانسته، ولی بر این نکته نیز تأکید می‌کرده که نژاد گربه ایرانی موهای بسیار بلند و ابریشمی، شاید بیش از نژاد Angora داشته‌اند. او ادامه می‌دهد آنها بی‌اندازه آرام و ملایم از لحاظ رفتاری بوده و احتمالاً یکی از زیباترین این گونه بوده‌اند. به نظر می‌رسد که در آن دوران رنگ آنها، نه استخوان‌بندی آنها معیار اصلی افتراق بین گربه‌های اصیل ایرانی و گربه Angoran بوده است.
در هر صورت در آن زمان هیچ انجمنی برای گربه‌ها، هیچ کتابی برای جفت انداختن آنها و هیچ شجره‌نامه‌ای برای ارزشیابی آنها وجود نداشته است. اگر شخصی ادعا می‌کرده که دارای یک گربه ایرانی یا Angoran است، هیچ‌کسی واقعاً نمی‌توانست خلاف ادعای او را ثابت کند (غیر از طریق رنگ آنها)، زیرا هیچ استاندارد و هیچ راهی برای نفی چنین گفته‌ای وجود نداشته است.
منبع: آسمونی