کوددهی استخرهای پرورش لارو و بچه ماهیان انگشت قد

به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مهمترین و مناسبترین غذای زنده برای لاروهای تازه به تغذیه افتاده تمامی کپورماهیان روتیفرها هستند. برای ایجاد تراکم مناسب روتیفرها برای تغذیه لاروها، استخرها با دوز ppm‌1 حشره‌کشهای آبی سمپاشی می‌شوند تا کلیه موجودات زنده غذایی موجود در استخر که در این مرحله برای لاروها مضر هستند ازبین بروند و فقط روتیفرها باقی بمانند. پس از این مرحله برای فراهم کردن مواد معدنی لازم برای زی‌شناوران گیاهی باید استخر کود دهی شود تا روتیفرها از زی‌شناوران گیاهی تغذیه کرده و توسعه یابند.

کودهای آلی در این مرحله بسیار موثر خواهند بود. اثر کودهای شیمیایی به آهستگی از طریق رشد و نمو جلبکها و باکتریهای آبزی صورت می‌گیرد. کودهای آلی از طریق باکتری‌ها و دیترت آلی ویژه خود، می‌توانند به‌طور مستقیم به‌عنوان مواد مغذی مورد استفاده زی‌شناور جانوری و بخصوص روتیفرها قرار بگیرند.

موثرترین کودهای آلی برای این کار کود اسب و گاو است. ولی کود گوسفندی و مرغی باید توأم با کود ترکیبی مورد استفاده قرار گیرد. چون کود گوسفندی بکندی حل می‌شود بهتر است از بکارگیری آن در استخرهای پرورش لارو خودداری شود.

علفی که روی خاکریز رویش می‌کند می‌توان به‌عنوان کود آلی مورد استفاده قرار گیرد ولی نمایان شدن اثر بکار بردن آن کند و دراز مدت است. این مواد به آهستگی متلاشی شده و محیط زیست مناسبی برای انواع گونه‌های شیرونومیدها هستند که در مراحل بعدی پروراندن بچه ماهیان نورس اهمیت زیادی دارند. 

کود دهی شیمیایی، باید به گونه‌ای حل شود که همواره در آب 2 میلی‌گرم در لیتر نیتروژن ppm2 و0/2-0/4 میلی‌گرم در لیتر P₂O₅)0/2-0/4ppm‌) موجود باشد.

کود دهی شیمیایی در نوبت اول جهت فراهم کردن مواد معدنی مورد نیاز زی‌شناوران گیاهی و افزایش تراکم آنها، همچنین تراکم روتیفرها، باید با دوز کامل صورت گیرد. کود دهی در نوبت‌های بعد به فاصله 10روز با در نظر گرفتن کلیه جوانب و نکات گفته شده درمورد کود دهی و با توجه به میزان نیتروژن وPO  موجود درآب باید صورت گیرد. به‌طور معمول در نوبت‌های دوم و سوم کود دهی با نصف دوز و یک چهارم دوز مفیدتر خواهد بود و از بروز عوارض نامطلوب در استخرها جلوگیری خواهد کرد. 

کود دهی باید در هوای آفتابی و در ساعاتی از روز که اکسیژن آب در حداقل مقدار خود وجود دارد، باید خودداری شود.

به‌علت حساس بودن لاروها نسبت به تغییرات pH آب، نسبت به بچه مایان انگشت‌قد و بازاری، کود دهی و استخرهای پرورش لارو باید با حساسیت و دقت بیشتر، به‌تدریج و با ملایمت صورت گیرد و از اضافه کردن یکباره کودها به آب باید خودداری شود. 

برای استخرهای پرورش لارو تا بچه ماهی نورس کودهای شیمیایی از قرار 1 کیلوگرم سوپرفسفات و 1/5کیلوگرم نیترات آمونیوم و 1/5 کیلوگرم کاربامید (اوره خشک) در 100مترمربع سطح در نوبت اول کافی خواهد بود. 

کودهای آلی برای این استخر از قرار 50الی 70 کیلوگرم در 100مترمربع در نوبت اول و برای هر 10روز یک بار موثر و کافی است.

3-کود دهی استخرهای پرورش بچه ماهیان انگشت‌قد و بازاری

کود دهی استخرهایی که برای پرورش و تولید بچه ماهیان یک ساله (انگشت‌قد) به‌صورت کشت توأم انواع بچه ماهیان کپور انجام می‌شود با استخر پرورش ماهیان بازاری تفاوت چندانی ندارد.

کود دادن استخرها، پیش از آبگیری استخرها صورت می‌گیرد و چنانچه این کار ممکن نباشد همزمان با آبگیری استخر انجام می‌گیرد. کودهای حیوانی موثرترین کودها هستند و باید در شروع کار از قرار 1000تا3000 کیلوگرم در هکتار روی بستر استخر پاشیده شده و یا در مدت آبگیری استخر به آن افزوده شود. آهک و کودهای شیمیایی، متضمن N،P وK را می‌توان یک جا با کود آلی بکاربرد. مقدار مطلوب کودی مورد استفاده همواره بستگی به کیفیت خاک و آبی که استخر با آن پر می‌شود دارد. نکته مهم این است که آب در زمان ماهی‌دار شدن استخر باید غنی از زندگی زی‌شناوری باشد به همین دلیل دوزهای آغازی باید به حد‌امکان بالا باشد.50 تا100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و فسفر و 80 تا 150 کیلوگرم در هکتار پتاسیم برای این کار مناسب خواهد بود.

کود دادن منظم در تمام مدت رشد ماهی خیلی مهم است. ماهی در پرورش توأم، خیلی بیشتر از پرورش تگ‌گونه‌ای از مواد مغذی استفاده می‌کند. کارایی پرورش توأم در اثر کود ناکافی کاسته می‌شود. موثرترین کود، عبارت از کودی است که در هفته یکبار در دوزهای کوچک به استخر داده شود. میزان مطلوب کود آلی بر اساس نوع خاک و حاصلخیزی استخر در طول فصل پرورش در جدول شماره سه آورده شده است. بهترین روش این است که 50‌درصد این مقدار در اوایل فصل رویش یعنی از11 اردیبهشت تا10 خرداد ماه به استخر داده شود. از 50‌درصد باقی‌مانده 30درصد از 11 خرداد تا 9 مرداد ماه، 15‌درصد از 10 مرداد تا 9 شهریور ماه و 5‌درصد در 10شهریور تا 8 مهر ماه بکار برده شود.

در استخرهای با pH بالا، کود شیمیایی ازت‌دار را با توجه به خطر مسمومیت ناشی از آمونیوم، فقط به شرط کنترل دایمی کیفیت آب، می‌توان بکاربرد. هدف، تأمین دایمی زندگی غنی زی‌شناور جانوری است. میزان زی‌شناوری در نیمه اول فصل رویش باید به میزان 2 میلی‌لیتر در 50 لیتر آب استخر و در نیمه دوم پرورش یک میلی‌لیتر باشد با شروع رویش گیاهان آبزی، کود دهی استخر باید قطع شود چون در غیر این‌صورت کود توسط گیاهان آبزی جذب خواهد شد.

برطرف کردن مکانیکی گیاهان آبزی به منزله اولین اقدام در کود دهی است.  pHآب، یکی از عواملی است که به میزان زیاد در کود دهی تاثیر دارد و باید ب رروی آن دقت شود. درpH  بالاتر از 8-9 کودهایی با  NH₃ زیاد ممکن است خیلی خطرناک باشد. چون اثر سمی آمونیوم با pH قلیایی تشدید می‌شود، در این صورت برای تأمین ازت مورد نیاز ممکن است ترکیبات  NO₂ و NO₃ دار یا کودهای آلی بکار برده شوند.

جدول3- الف - مقادیر مناسب از تجربه‌های به‌دست آمده در کشور مجارستان، جهت افزایش تولید ماهی حاصل از کود

جدول3- ب – مقادیر مناسب جهت کوددهی پیوسته مواد شیمیایی(N،P)

جدول 3-ج – مقادیر مناسب کود حیوانی دریک فصل رویش

جمعیت ماهیان روی چرخه مواد مغذی استخر تاثیر زیادی دارد. استخرهایی که اکثراً با گونه‌های ماهیان گیاهخوار با جمعیت به نسبت ثابت ماهی‌دار شده‌اند به‌منظور ادامه زندگی موجودات زی‌شناوری نیازمند به کود به میزان 20تا40‌درصد، کمتر از استخرهایی که ماهی کپور به‌صورت تک‌گونه‌ای در آن پرورش داده می‌شود، هستند. علت این امر آن است که ماهیان گیاهخوار از گیاهان آبزی تغذیه کرده و مقداری از مواد مغذی را بعد از هضم به آب برمی‌گردانند که مجدداً در معرض چرخه مواد غذایی قرار می‌گیرند. بدیهی است، امکان کاهش میزان مواد مغذی نسبی می‌باشد چون این عمل در ارتباط با میزان توده ماهیان موجود در استخر است. 

باتوجه به این که میزان تولید استخر در ماهی‌دار کردن با گیاهخوران بیشتر است لذا، به میزان بیشتری کود باید بکار برده شود.

4-کوددهی استخرهای پرورش و نگهداری مولدها

از آنجایی که تغذیه مناسب اهمیت زیادی در نمو مواد تناسلی ماهیان مولد دارد و ماهی باید از غذایی استفاده کند که متضمن پروتئین حیوانی باشد، بهترین پروتئین حیوانی از غذاهای طبیعی استخر برای ماهی فراهم می‌شود. برای افزایش غذاهای طبیعی داخل استخر، لازم است که کود دهی به نحو صحیح انجام گیرد. بخصوص برای ماهیان مولد کپور نقره‌ای، کود دهی استخر بسیار حائز اهمیت است.

جهت بالا بردن تولید غذای طبیعی استخرها در فصل رویش، یعنی در زمانی که درجه حرارت آب برای تغذیه ماهی مطلوب است و ماهی غذا می‌خورد استخر با 150 کیلوگرم در هکتار آورده و100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات کوددهی می‌شود. چنانچه کود دهی به‌تدریج همراه با مقدار کمی کودهای آلی در طول هفته انجام گیرد نتیجه بهتری بدست خواهد آمد. اگر ماهیان مولد کپور نقره‌ای در استخرهای جداگانه‌ای نگهداری می‌شوند، مطلوب است آب را در فصل پرورش ماهی با کودهای ازت‌دار در چندین نوبت و با دوز کوچک 50 تا 60 کیلوگرم در هکتار کود دهی کرد. این کوددهی موجب تولید جلبکهای سبز و ایجاد شرایط زیست محیطی مساعد و تأمین غذا برای ماهی کپور نقره‌ای خواهد شد.

مواردی درمورد شرایط و همچنین عواملی که در هنگام کود دادن استخرها، باید رعایت شود در صفحات قبل گفته شد که در مورد استخرهای نگهداری مولدها نیز باید رعایت گردد.

برای مطالعه کامل مقاله کلیک کنید:
مدیریت تغذیه و کنترل کیفی استخرهای پرورش ماهیان گرمابی