به گزارش «سرویس دام،طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کیفیت گوشت جوجه از نقطه نظر فروش می‌تواند تحت تأثیر روشهای مدیریتی در انتهای دوره رشد، در زمان مرغ گیری و در طی بارگیری و انتقال قرار می‌گیرد. سلامت جوجه‌ها در این زمان، نه فقط به خودشان بلکه به کیفیت تغذیه آنها نیز بستگی دارد.
شرایط رشد، درصد لاشه و میزان افت لاشه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در حالیکه مدیریت نامناسب حذف خوراک بر میزان مدفوع و آلودگی میکروبی لاشه‌ها اثر خواهد گذاشت. نظارت نامناسب بهره برداری می‌تواند به ایجاد کوفتگی، شکستگی بال و خونریزی درونی ران‌ها، منجرشود.
بنابراین حفظ کیفیت بالای جوجه پرورش یافته و توجه دقیق به مدیریت شرایط محیطی برای حفظ سلامت پرنده در طی مراحل مرغ گیری، بین سالن‌های پرورشی و سیستم انتقال و در طی جابجائی ودر مرحله کشتار لازم و ضروری است.
کمی‌کاهش وزن در طی مدت زمانی که جوجه به منظور کشتار مدتی را بدون تغذیه می‌گذراند، به علت کاهش محتویات غذایی روده آن، اجتناب ناپذیر است. تأثیر این کاهش بر وزن لاشه را می‌توان با ایجاد اطمینان از اینکه دوره عدم تغذیه آن طولانی نخواهد شد، به حداقل رساند. زمانیکه این پرنده‌ها بیشتر از ده ساعت بدون تغذیه بمانند آب بدنشان را از دست خواهند داد، سلامتی شان به خطر می‌افتد و درصد لاشه کاهش می‌یابد. معمولاً پرنده‌ها زمانیکه بیشتر از 12 ساعت تغذیه نشوند (فقط زمانیکه بسیار ضروری است، آب در اختیار آنها قرار می‌گیرد) بیش از 0.5% وزن بدنشان در هر ساعت کاهش می‌یابد، در این شرایط کاهش وزن تا حد (0.75 - 1% ) وزن بدن درهر ساعت افزایش خواهد یافت و این کاهش وزن قابل جبران نیست.
آمادگی جهت مرغ گیری
روشنایی سالن
زمانیکه رشد جوجه‌ها بااستفاده ازبرنامه‌های محدودیت روشنائی تغییر می‌کند، لازم است که 23 ساعت روشنایی تأمین شود. (5 -10 lux)
این شرایط این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که پرنده‌ها در طی مرحله جمع آوری آرام خواهند بود. بر اساس پیمان اتحادیه اروپا جوجه‌ها نیازمند به Lux 20 روشنایی درسه روز قبل از اولین تخلیه دارند.
غذای طیور
قطع غذا باید به مدت کافی قبل از کشتار، به منظور کاهش خطر ماندگاری فر آورده‌های دارویی در گوشت پرنده‌ها صورت گیرد. دستورالعمل دوره‌های قانونی قطع تغذیه داروهای ضد کوکسیدیو استات و سایر داروها به طور کامل در بروشورهای اطلاعاتی فرآورده‌ها قید شده، که باید مطابق آن دنبال شود. درصورتیکه تخلیه جزئی سالن مد نظر باشد، لازم است که پرنده‌ها به مدت طولانی تر از دوره اجباری عدم تغذیه در مرحله قبل از کشتار، بدون تغذیه بمانند.
به منظور کاهش آلودگی‌های مدفوعی در زمان پروسه تخلیه سالن، باید هشت تا ده ساعت قبل از زمان کشتار، تغذیه پرنده‌ها قطع شود. این دوره شامل مراحل مرغ گیری، انتقال و زمان نگه داری آنها است. اگر زمانیکه پرنده‌ها بدون غذا هستند طولانی تر شود، آب جذب شده از بافت‌های بدنی آنها در دستگاه گوارش تجمع می‌یابد، که منجر به کاهش تولید و افزایش آلودگی‌های مدفوعی می‌شود.
وجود فظولات آبکی برای جوجه‌هائی که در انتظار کشتار هستند، نشانه آن است که آنها برای مدت طولانی تغذیه نشده اند. سایر شاخص‌ها شامل مایع آبکی زرد رنگ در روده کوچک و ضایعات در چینه دان و سنگدان آنها می‌باشد. برای جلوگیری از وجود دانه در معده آنها، دو روز قبل از کشتار باید گندم از رژیم غذایی آنها حذف شود.
آب
دسترسی نامحدود به آب باید تا حد امکان به مدت طولانی فراهم شود و فقط زمانیکه واقعاً لازم است، آب حذف شود. دسترسی به آب طولانی خواهد بود از طریق :
• استفاده از چندین خطوط آبخوری
• جداسازی پرنده‌ها در پن‌ها
• حذف آبخوری‌های انفرادی (دستی)
نکات کلیدی
• قطع خوراک (به عبارت دیگر عدم مصرف داروهای ضد کوکسیدیو استات‌ها) به منظور جلوگیری از ایجاد پس مانده‌های داروئی در گوشت
• سه روز روشنائی کامل (23 ساعت روشنائی و یا ساعت تاریکی) برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در زمان مرغ گیری
• قطع مناسب خوراک برای پرندگان، جهت اطمینان از اینکه سیستم‌های گوارشی آنها قبل از شروع پروسه خالی بوده و آلودگی‌های مدفوعی در طی انتقال محدود خواهد شد.
• حذف کامل گندم از جیره آنها، دو روز قبل از کشتار
• تاخیر در حذف آبخوریها برای مدت زمان طولانی تا حد ممکن
مرغ گیری
مرغ گیری و بارگیری باعث ایجاد فشار و استرس به جوجه‌ها می‌شود. بیشترین علل افت لاشه مشاهده شده در طی زمانی است که پرنده‌ها گرفته و بارگیری می‌شوند. مرغ گیری در همه مراحل باید با نظارت دقیق انجام شود. بارگیری پرنده‌ها و انجام مراحل ماشینی مانند برداشت کننده‌ها و جرثقیل‌های چنگک دار باید توسط افراد آموزش دیده صورت گیرد، فعالیت و جنب و جوش پرنده‌ها به منظور جلوگیری از ایجاد کوفتگی، خراشیدگی و سایر جراحات، حداقل باشد.
مرگ و میر در طی مراحل مرغ گیری و انتقال نباید بیشتر از %0/1 باشد.
پیش از مرغ گیری
محاسبه زمان مرغ گیری و انتقالی و شروع مرغ گیری مطابق با زمانیکه پرنده‌ها برای کشتار زمانبندی می‌شوند، انجام می‌گیرد. اطمینان از اینکه همه تجهیزات مورد استفاده (شامل وسایل، جعبه‌ها، حفاظ و توری‌ها) تمیز ضدعفونی شده و در شرایط مناسب هستند، لازم است. جعبه‌های شکسته یا خراب ممکن است، پرنده‌ها را مجروح کند.
مرمت (باز سازی کردن) سطح زمینی که به در ورودی سالن پرورش راه پیدا می‌کند (و هر راه ثانویه ای که منتهی به لانه آنها می‌شود) برای اطمینان از خروج بی دردسر کامیون‌های بارگیری لازم است، چون از ایجاد کوفتگی و شکستگی و آسیب به بال پرنده‌ها جلوگیری می‌کند.
باید هر گونه بستر مرطوب موجود در سالن پرورش که مانع از مرغ گیری می‌شود، حذف شود و با یک بستر خشک جایگزین شود.
تمام تجهیزات دانخوری در ارتفاع (2 متر) قرار گیرد، یا از سالن خارج شود چون ممکن است مانع از جنبش پرندگان و فعالیت پرسنل در مرحله مرغ گیری شود.
پرنده‌ها در پن‌هایی در یک سالن بزرگتر جداسازی شوند، این عمل از چسباندن و ازدحام غیر ضروری آنها جلوگیری کرده و موجب دسترسی پرندگانی که نیاز به مرغ گیری ندارند به آب می‌شود.
تا حد امکان شدت نور در طی مرغ گیری را به منظور کاهش فشار بر آنهاکاهش دهید. مرغ گیری در هنگام شب ترجیح داده می‌شود. شدت نور در لانه آنها باید تا حداقل کاهش یابد. در صورتیکه مرغ گیری در طی روز باشد، باید شدت نور تا حد ممکن کم شود. در همه موارد شدت نور باید برای مرغ گیری مناسب و با امنیت کافی برای پرنده باشد. مشخص شده که استفاده از نور آبی برای این منظور مناسب و رضایت بخش است. بهترین نتایج زمانیکه پرنده‌ها پس از تاریکی و کاهش نور مستقر شدند بدست آمد، در این شرایط اختلال و نا آرامی‌در کم ترین حد بوده است. استفاده از پرده برای پوشاندن درهای اصلی سالن، جهت کمک به زمانیکه مرغ گیری در طی روز باشد، مفید است. باز کردن درها و انتقال پرنده‌ها بر تهویه و دمای محیط‌های تحت کنترل مؤثر خواهد بود. سیستم تهویه باید بررسی شود و در طی مرحله مرغ گیری برای کاهش استرس بر جوجه‌ها و برای جلوگیری از افزایش دمای سالن، با دقت تنظیم شود.
مرغ گیری
جوجه باید ازقسمت هر دو ساق پا (نه ران‌ها) گرفته شوند. این کار جهت حداقل رساندن آسیب و جراحت پرندگان به خودشان می‌باشد، چراکه ممکن است پرنده فرار کرده (بال بزنند) خفه شوند. پرنده‌ها باید با دقت در سبد یا کابین‌ها قرار داده شوند، و بارگیری از بالا به پایین انجام شود. مشخص شده که کابین‌ها نسبت به جعبه‌های معمولی کمتر موجب آزار وآسیب پرنده‌های می‌شود.
جعبه‌ها یا کابین‌ها نباید پر شوند. افزایش دما، استرس و افزایش مرگ و میر می‌تواند ناشی از پر شدن و لبریز شدن جعبه‌ها و کابین‌ها باشد، باید تعداد جوجه‌ها در هر جعبه یا کابین، در دماهای بالا کاهش یابد.
تجهیزات نامناسب مرغ گیری می‌تواند باعث ایجاد استرس و آسیب به جوجه‌ها شود. تجهیزات مکانیکی (برای مثال، شکل 1) مورد استفاده در گرفتن پرنده‌ها، باید به منظور جلوگیری از ایجاد فشار و صدمه به جوجه‌ها، با سرعت متوسط فعالیت کنند. هرگز نباید با فشار و نیرو پرنده‌ها را وارد ماشین مرغ گیری کرد. با تنظیم مناسب سرسره ماشین مرغ گیری، در هنگام باز شدن جعبه یا کابین از ایجاد آسیب به جوجه‌ها جلوگیری به عمل می‌آید.
شکل 1، یک نمونه از برداشت کننده‌های مکانیکی جوجه
انتقال پرنده‌ها
زمان انتقال باید بادستورالعمل‌ها رایج محلی یا منطقه ای مطابقت داشته باشد. در همه زمانها تا هنگام ورود به کشتارگاه حفاظت کافی از عوامل ضروی است. تهویه، یا دادن گرمای زیاد یا سرد کردن زمانیکه ضروری است، باید استفاده شود. باید وسایل به منظور حفاظت پرنده از عوامل مختلف به درستی طراحی شوند. در تریلرهایی که در آنها تهویه کافی در نظر گرفته شده است، فشار بر پرنده‌ها به حداقل می‌رسد.
در هوای گرم، باید از پنکه استفاده شود، چون در هنگام بارگیری پرنده‌ها به حفظ (ساکن شدن) جریان هوا در کابین یا جعبه‌ها (عدم داشتن حرک هوا) کمک می‌کند. اجازه دهید که بین هر دو ردیف از جعبه‌ها حداقل ده سانتی متر فاصله باشد. در طی مدتی که پرنده‌ها در صف کشتار به سر می‌برند، استفاده از پنکه و مه پاشها به حفظ و خنک ماندن پرنده‌ها کمک می‌کند. زمانیکه وسایل انتقالی ساکن اند (حرکت نمی‌کنند) استرس حرارتی بسرعت افزایش می‌یابد، خصوصا در آب و هوای گرم یا زمانیکه تهویه روی مدار قابل دسترس نباشد. برنامه انتقال باید طوری باشد که زمانیکه وسیله نقلیه فارم را ترک کرد همان زمان فارم بطور کامل تخلیه شده باشد و راننده یک استراحت کوتاه کرده باشد.
تخلیه در کشتارگاه باید بی درنگ صورت پذیرد. اگر ازتاخیر جلوگیری نشد تهویه جبرانی باید تامین شود. در آب و هوای سرد جهت به حداقل رساندن کوران هوا حین پروسه انتقال باید مرغها کاملا پوشیده باشند.
تخلیه در کشتارگاه‌ها
در کشتارگاه کامیون‌ها باید با پوشش پارک شوند. وهرگونه پارچه برزنتی که تهویه را محدود کند باید برداشته شود. کنترل دما و تهویه مناسب برای سلامت مطلوب پرنده‌ها لازم است. محوطه بارگیری باید به نور، فن و مه پاش مجهز باشد. مه پاشها باید در طول دوره، زمانیکه دما بالا است، اگر رطوبت زیر %70 باشد، استفاده شود. در آب و هوای خیلی داغ جهت کمک به تبخیر آب می‌توان روی فن اسپری کرد. در زمان تابستان باید تمام فن‌ها و مه پاشها در منطقه بارگیری فعال باشند.
نکات کلیدی
• تجهیزات مناسب برداشت، تامین گردد.
• جهت کاهش استرس تهویه مناسب در زمان مرغ گیری فراهم کنید.
• جهت به حداقل رساندن آسیب زخمی‌به پرنده با دقت به مرغگیری و روش بارگیری پرنده نظارت داشته باشید. ازگذاشتن آبخوریها و دانخوری‌های اضافی قبل از شروع مرغ گیری جلوگیری کنید. بخش بزرگی در سالن جهت جلوگیری از آسیب ناشی از تراکم بالای جمعیت ایجاد کنید.
• کاهش شدت نور پیش از مرغ گیری به حفظ آزامش پرنده‌ها و حداقل آسیب و استرس کمک می‌کند.
• شمار پرنده‌ها در سبد برای پرنده‌های سنگین وزن و دمای بالا باید تنظیم شود.
• انتقال و دریافت پرنده را زمان بندی کنید.
• مکررا بر سلامت پرنده‌ها نظارت داشته باشید.
کشتار مرغ
پرورش موفقیت آمیز با حداکثر تعداد لاشه با کیفیت مطلوب و تولید خوب به عوامل تاثیر گذار در رشد، مرغ گیری و عملیات کشتار بستگی دارد.
اجرای با دقت و ارتباط مناسب بین فارم و کشتارگاه می‌تواند منجر به کشتار موفقیت آمیز گردد. مدیریت در مزرعه می‌تواند بر عملیات مطلوب کشتار، لخت کردن لاشه و پاره کردن شکم (تخلیه امعا و احشاء) اثر بگذارد. جهت داشتن حداقل آلودگی لاشه و آسیب لاشه و افت لاشه توجه بیشتر باید به :
• کیفیت بستر
• چگالی گله (تراکم گله)
• روش مر غ گیری
• زمان انتقال
• زمان بارگیری
شود.
نکات کلیدی
• پرندگان تمیز به کشتارگاه عرضه کنید.
• کیفیت خوب بستر، عمق مناسب و شرایطی که منجر به حد اقل آسیب مفصل خرگوشی لاشه و سایر مشکلات کیفی لاشه می‌شود را حفظ کنید.
• آسیب دیدگی خراش پوستی ممکن است تحت شرایط تراکم بالا یا زمانی که فضای آبخوری و دانخوری آنها ناکافی است، افزایش یابد.
• کشتار باید تحت شرایطی که سلامت مناسب پرنده را حفظ کند انجام پذیرد.
زمان انتقال و بارگیری باید جهت کاهش فشار و از دست دادن آب حداقل باشد.
ترجمه : مجتبی قنبری