به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ اگر گوسفندی به اغما بیفتد ممکن است که قبلا دارای علائم زیر باشد، که با مشاهده و بررسی آنها می‌توان از شیوع بیماری و مرگ‌ومیر بیشتر جلوگیری نمود. دقت فرمایید که مطالب فقط جهت اگاهی است و دامداران هرگز بدون مشورت با دامپزشک اقدام به خودردمانی نکنند.
اگر گوسفندی به اغما بیفتد ممکن است که
الف: به عدم تعادل در راه رفتن مبتلا بوده باشد.
ب: به خون‌شاش مبتلا بوده باشد.
ج: علائم مسمومیت نشان داده باشد.
د: علائمی غیر از نشانی‌های فوق را بروز می‌داده است.
چنانچه گوسفندی به اغما بیفتد و قبلا به عدم تعادل مبتلا بوده است در این‌صورت
الف ۱: اگر لرزش هم داشته
1- و ادرارش تیره رنگ و متشنج هم بوده است مسمومیت با مس است. خبر 3846 بند ۱
٢- و گیجی داشته و متشنج می‌شده است مسمومیت با نیکوتین است. علت آن ممکن است حمام دادن دام‌ها با سولفات نیکوتین و یا مبارزه با کرم‌های روده‌ای باشد. برای درمان می‌توان از استریکنین، الکل و با اتروپین استفاده کرد.
3- و در بعضی عضلاتش فلجی داشته و به حرکات صرعی می‌افتاده ریدا است. عامل بیماری ویروس است. درمان ندارد.
۴- و به خارش شدید و بی‌قراری و تحریک مبتلا بوده اسکرپی است. عامل بیماری بخوبی شناخته نشده است. انتقال احتمالا از راه دهان در اعقاب دام مبتلائی که به گله وارد می‌شود پدید می‌آید. پیشگیری با قرنطینه و ذبح گله‌های آلوده است. درمان ندارد.
الف 2: اگر چرخش هم داشته
۵- و به کوری و گاهی فلجی مبتلا می‌شده سنوروز است.
عامل مولده سنوروس سربرالیس یعنی لارو کرم تنیا مولتی‌سپس است. پیشگیری با ذبح دام مبتلا و نابود کردن سر آنها و درمان سگ‌های گله با آرکولین است.
درمان بوسیله عمل جراحی یعنی سوراخ کردن جمجمه و خارج ساختن سنوریا کشیدن مایع کیست با سرنگ از استخوان نرم شده جمجمه می‌باشد.
۶- و به کراتیت و تب مبتلا بوده لیستریوز است. خبر 3844 بند 1
الف 3:
7- اگر ریزش لزج بینی هم داشته و تنفسش صدادار باشد و در ماه‌های آخر آبستنی اتفاق بیفتد کتوز می‌باشد. علت کتوز را هیپوگلیسمی (کمبود مواد قندی) می‌دانند.
پیشگیری برمبنای تغذیه خوب و جلوگیری از نقل وانتقال دام‌های آبستن است. درمان با تزریق وریدی ۵۰ تا ۶۰ cc محلول ۵۰ درصد گلوکز و همراه آن روزانه حدود ۱۵۰ cc گلیسرین همراه آب از راه دهان است.
گاهی. A. C. T. H یا انسولین تجویز می‌کنند. برای تشخیص تفریقی با کمبود کلسیم می‌توان کلسیم تزریق کرد که در این بیماری نتیجه‌ای عاید نمی‌شود.
ب: اگر گوسفندی به اغما بیفتد و قبلا به خون‌شاش مبتلا بوده باشد
۸- اگر خواب‌آلوده باشد مسمومیت با بلوط است.
عامل مولد تانن - پیروگالول و اسید گالیک همولیزکننده موجود در بلوط است. درمان در این مسمومیت با تجویز مسهل‌های روغنی ملایم و مقویات صورت می‌گیرد.
۹- اگر زردی هم داشته مسمومیت با کلرات سدیم است. خبر 3846 بند ۲
ج: اگر گوسفندی به اغما بیفتد و قبلا علائم مسمومیت نشان می‌داده در این‌صورت
۱۰- اگر فقط در بره‌ها دیده شود براکسی یا براد سو است که دام ازگله عقب می‌ماند
و با علائم دیگری از قبیل نفخ و گاهی دل‌درد و تب و بی‌حالی و بی‌اشتهائی پس از چند ساعت زمین‌گیر شده و در مدت کوتاهی تلف می‌شود.
عامل بیماری ویبریون سپتیک (کلستریدیوم سپتیکوم) است که در روده علف‌خوران و خاک‌های زراعتی وجود دارد و از راه دستگاه گوارشی وارد بدن می‌شود .
برای پیشگیری باید قبل از چرای گله در مراتع یخ‌زده در صبح‌ها مقداری علوفه خشک به دام‌ها خورانید. مایه‌کوبی با میکروب کشته (فرمله) ۲ بار به فاصله ۱۵ روز موثر است بعلت سرعت بیماری درمانی میسر نیست.
۱۱- اگر متعاقب بعضی تشنجات و علائم کشیدگی سر و در دام‌های بزرگ‌تر باشد آنتروتوکسمی است.
عامل بیماری کلستریدیوم ولش با پرفرنژانس است. پیشگیری بصورت چرا در مراتع خشک، عدم تعویض ناگهانی جیره و همراه کردن کلرتتراسیکلین درغذای کنسانتره است. واکسیناسیون بسیار موثر است.
۱۲- اگر بی‌حال بوده و در بعضی‌ها هم آثار مننژیت یعنی تشنجات کزازی و دشواری در حرکت وجود داشته و مرگ ومیر سریع هم داشته است کلی‌باسیلوز است. ص ۹ب ۶
۱۳- اگر اشکال در عبور ادرار داشته و مثانه متسع باشد سنگ مثانه است.
۱۴- اگر روی جناغ سینه می‌خوابیده و پاها گرفته باشد کمبود کلیسم است. خبر 3849 بند 10
۱۵- ممکن است مارگزیدگی باشد که جای گزیدگی قابل رویت و حداقل ورم موضع گزش دیده می‌شود.