به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ مطالعات پیشین نشان داده‌اند که سویه‌های مختلف باکتری‌های جنس لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم از قابلیت بهبود تراکم توده استخوان در موش‌های صحرایی و خانگی بدون تخمدان (مدل‌های تداعی‌کننده دوره یائسگی در زنان) برخوردارند (ناروا، ۲۰۰۴؛ چیانگ. ۲۰۱۱ توموفوجی، ۲۰۱۲؛ مک کیب، ۲۰۱۳).
چیانگ و پان (۲۰۱۱)، طی آزمایشی با باکتری‌های لاکتوباسیلوس پاراکازئی (101 NTU) و لاکتوباسیلوس پلانتاروم (۱۰۲ NTU)، به‌شکل (CFU/ML 108 × 1) در موش‌های تخمدان برداری‌شده (OVX)، استخوان ران پای راست را با استفاده از سیستم توموگرافی کامپیوتری (پرتونگاری مقطعی؛CT) مورد بررسی قرار دادند، حال آنکه استخوان پای چپ با بهره‌گیری از میکروسکوپ الکترونی رویشی (SEM) مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که استخوان موش‌های OVX دریافت‌کننده شیر تخمیرشده با ۱۰۱ NTU و ۱۰۲ NTU دارای تعداد ترابکولای بیشتری در مقایسه با موش‌های OVX شاهد و موش‌های گروه شاهد کاذب (جراحی شده تخمدان برداری نشده و Sovx) بودند.
همسو با یافته‌های پیشین، مطالعه دیگری که بر روی موش‌های نر مبتلا به پوکی استخوان با استفاده از سویه‌های باکتریایی متفاوت با سویه‌های مورد استفاده در آزمایش قبلی انجام گرفت، نشان داد که شیر تخمیر شده بالاکتوباسیلوس هلوتیکوس (Lactobacillus helveticus) تراکم توده استخوان (BMD) و محتوای مواد معدنی استخوان (BMC) را افزایش می‌دهد (ناروا، ۲۰۰۴)
مصرف لاکتوباسیلوس کازئی (Lactobacillus casei)، لاکتوباسیلوس روتاری (Lactobacillus reuteri) و لاکتوباسیلوس کاسری (Lactobacillus gasseri) توسط موش‌های صحرایی با افزایش جذب ظاهری کلسیم و افزایش ۳۵درصدی وزن استخوان در قیاس با گروه شاهد همراه بود (قانم، ۲۰۰۴).
بعلاوه، کیم و همکاران (۲۰۰۹) نشان دادند که سطح کم BMD در موش‌های OVX تا حدود زیادی با مصرف شیر تخمیر شده حاوی لاکتوباسیلوس کازئی ۳۹۳ بهبود یافت.
این محققان نیروی لازم برای شکستن استخوان را با استفاده از دستگاه آنالایزر بافت، مورد ارزیابی قرار داده و مشاهده کردند که استحکام استخوان گروه شاهد کاذب (جراحی بدون تخمدان‌برداری؛ Sovx) بیش از گروه شاهد مقایسه‌ای (جراحی‌شده همراه با برداشت تخمدان) بود.
با این حال، پس از دریافت شیر تخمیر شده توسط گروه 0VX، استحکام استخوان در این گروه با گروه Sovx تفاوتی نشان نداد. در ابتدای آزمایش تفاوتی بین موش‌ها ازنظر وزن بدن مشاهده نشد، با این حال به‌طور شگفت‌انگیزی وزن بدن موش‌های Sovx در انتهای دوره، کمتر از سایر گروه‌ها بود.
گزارش شده است که تخمدان‌برداری مصرف خوراک را در موش‌ها افزایش داده و از این طریق افزایش وزن را تحریک می‌کند.
پژوهش‌های اخیر از اثرات سودمند لاکتوباسیلوس روتاری ۶۴۷۵ بر سلامت استخوان از طریق کاهش سطوح فاکتور نکروز تومور (TNF) و کاهش باز جذب استخوان پرده برداشته‌اند.
این نتایج از افزایش تراکم توده‌ای استخوان، محتوای مواد معدنی استخوان، شمار و ضخامت ترابکولار و کاهش فاصله ترابکولایی در استخوان‌های ستون فقرات و ران حکایت دارند.
بعلاوه، وزن بدن و وزن چربی محوطه بطنی در گروه‌های تحت تیمار، تمایل به کاهش نشان دادند (مک کیب، ۲۰۱۳). جالب اینکه، اثرات معنی‌دار تنها در موش‌های نر تحت تیمار و نه در موش‌های ماده، مشاهده گردید.
همچنین، موتوش و همکاران (۲۰۰۶) اثر سویه‌های باسیلوس لیشنیفورمیس و باسیلوس سابتیلیس را در ۲۵ جوجه گوشتی یک روزه در قالب دو گروه شامل گروه شاهد و گروه تحت تیمار مورد بررسی قرار دادند.
جیره مورد استفاده برای تغذیه گروه تحت تیمار، حاوی باسیلوس لینشیفورمیس و باسیلوس سابتیلیس بود.
تفاوت معنی‌داری بین دو گروه از لحاظ وزن بدن و مصرف خوراک مشاهده نشد، اما غلظت فسفر و خاکستر استخوان درشت‌نی و ضخامت دیواره‌های جانبی و میانی ناحیه تیبیوتارسی در گروه دریافت‌کننده پروبیوتیک در مقایسه با گروه شاهد تغذیه شده با جیره معمولی، بیشتر بود و در عین‌حال، قطر حفره میانی استخوان در گروه شاهد بیشتر بود (جدول 1)
جدول ۱- اثر مکمل پروبیوتیک بر پارامترهای مورفومتریک، محتوای مینرالی و شاخص‌های مقاومتی استخوان درشت‌نی
|
فراسنجه |
تیمارها |
|
|
شاهد |
پروبیوتیک |
SEM |
معنی‌داری |
|
وزن (گرم) |
7/59 |
7/77 |
0/171 |
NS |
|
طول (cm) |
9/83 |
9/76 |
0/072 |
NS |
|
شاخص وزن به طول تیبونارسی (mg/mm) |
77/22 |
79/59 |
1/694 |
NS |
|
شاخص نیرومندی |
5/01 |
4/94 |
0/051 |
NS |
|
قطر دیا فیز (mm) |
9/64 |
9/55 |
0/088 |
NS |
|
ضخامت دیواره میانی (mm) |
1/58b |
1/75a |
0/070 |
* |
|
ضخامت دیواره جانبی (mm) |
2/57b |
3/03a |
0/147 |
* |
|
قطر حفره میانی (mm) |
5/50a |
4/76b |
0/219 |
** |
|
شاخص تیبیوتارسال |
43/26b |
49/99a |
2/110 |
*** |
|
مدول الاستیسیته (kg/cm2) |
4.487 |
5.192 |
340 |
NS |
|
فشار لازم برای دفرماسیون برگشت‌ناپذیر (kg/cm2) |
81/56 |
83/48 |
5/480 |
NS |
|
خاکستر (٪) |
56/79b |
60/25a |
0/804 |
** |
|
کلسیم (٪) |
22/52 |
23/63 |
0/565 |
NS |
|
فسفر (٪) |
10/06b |
11/26a |
0/178 |
** |
• میانگین‌های با بالانویس‌های متفاوت در یک ردیف به‌طور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت‌اند.
میانگین هر تیمار حاصل بررسی ۵ پرنده از هر تیمار است.
NS : غیر معنی‌دار 0/5<P؛ *0/05>P؛ ** 0/01>P؛ *** 0/001>P
برگرفته از گزارش موتوش و همکاران (۲۰۰۶) |