به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ تومور زانتومس (Xanthomas) شامل لکه‌هایی زرد رنگ و غیرمنظمی می‌باشد که در زیر پوست پرندگان پس از دچار شدن به عارضه نمود پیدا می‌کند. زانتومس به شکل توده گسسته یا منتشرشده درمناطق ضخیم پوست پرندگان آشکار می‌شود وبه رنگ زرد، نارنجی و در برخی موارد کم‌رنگ‌تر ظاهر می‌شود
Xanthomas ازتجمع چربی و رسوب کلسترول‌های مضر در عروق بوجود می‌آید که می‌تواند باعث بروز علائم درد در نواحی قفسه سینه پرنده (دردی بین گردن و ناحیه فوقانی شکم)، درد شدید در ناحیه شکم پرنده (بین قفسه سینه تا کشاله ران که شباهت نزدیکی یه علائم پانکراتیت دارد بزرگی کبد و طحال) گردد.
طوطی‌سانان و مرغ‌عشق‌ها جزو مستعدترین دسته پرندگان هستند که به این عارضه دچار می‌گردند. (گزارشات و مشاهدات آماری بالایی از Xanthomas در جنسیت پرندگان ماده نشان می‌دهد پرندگان ماده درصد ابتلای بیشتری نسبت به جنسیت نر پرندگان دارند.)
«زمینه ژنتیکی، رژیم غذایی با درصدچربی بالا و یا کلسترول بالا و تروما (تروما: به معنی آسیبی است که بر اثر وارد شدن ضربه به بدن وارد می‌شود) ممکن است به شکل‌گیری این عارضه منجر شود.»
نواحی درگیر با زانتومس Xanthomas در بدن پرنده
این عارضه در قسمت بال، منطقه سینه و ناحیه شکم وتحتانی شکمی پرنده (بین پاها و در اطراف مخرج مدفوعی) شکل‌گیری بیشتری دارد. این عارضه غالباً بصورت متمرکز مهاجم و مخرب می‌باشد. قسمت‌های دچار شده به عارضه دارای بافتی ارتشاحی ضعیف یا شکننده هستند و می‌توانند به راحتی آسیب دیده و یا زخم گردند، مخصوصاً که این قابلیت را دارا می‌باشد که بیش از حد معمول زیاد و بزرگ‌تر گردند. پرندگان گاهی اوقات با چیدن محل تومور باعث گسترش و وخامت عارضه می‌گردند. علت xanthomas در حال حاضر ناشناخته است. زمینه ژنتیکی، رژیم غذایی چربی بالا و یا کلسترول بالا و تروما ممکن است عاملی برای بروز آن باشد.
درمان تومور زانتومس Xanthomas
برخی از پرندگان به رژیم درمانی تغذیه‌ای پاسخ مثبت داده‌اند و باعث بهبود عارضه گردیده است. پرندگان دچار شده به عارضه دارای یک تغذیه غلط باچربی بالا شامل تغذیه‌های دست‌ساز و تمامی بذرها هستند از این رونیاز است تغذیه را به مرور و طبق یک برنامه مناسب به یک رژیم غذایی متعادل رساند (پلت‌های تجاری فرموله شده + میوه‌ها و سبزیجات) به همراه مصرف مکمل‌های ویتامینه و ویتامین پیش‌ساز می‌تواند تا حدود زیادی در درمان مفید واقع گردند.
اگر لکه‌های زرد غیرمنظم در زیر پوست همچنان بزرگ می‌شود و یا دارای زخم، خونریزی، آلودگی و دردناک است و باعث ایجاد اختلال در زیست پرنده گردیده است جراحی مورد نیاز است. اگر لکه جرمی شکل (برجستگی کاملاً نمایان) است و درمان نشود، ممکن است بیش ازحد بزرگ گردد وحرکات پرنده را مختل سازد. در صورت عدم درمان ممکن است پرنده مستعد ابتلا به حملات ناگهانی و خونریزی گردد. خونریزی در این عارضه می‌تواند باعث مرگ ناگهانی پرنده گردد.
هدف از عمل جراحی حذف کامل لکه‌های زرد غیرمنظم در زیر پوست و هر گونه غده‌های چربی مشکوک است این امر می‌تواند باعث جلوگیری از زخمی شدن محل تومور توسط پرنده گردد. در صورتی که عارضه تروما باشد کمتر احتمال دارد که تبدیل به تومور شود. گاهی اوقات بعلت منتشر شدن بافت در مناطق اطراف پوست جراحی ممکن است ناقص صورت پذیرد که می‌تواند باعث عود دوباره عارضه و جرمی شکل شدنش گردد.
در برخی از موارد، وجود لکه‌های زرد غیرمنظم در زیر پوست آنقدر بزرگ است که نمی‌توان آن را از روی پوست حذف نمود که این امر بستگی به محل تومور و زخم جراحی دارد. در برخی موارد امکان دارد نخ بخیه از پوست جدا گردد و بصورت ناقص بخیه‌ها صورت بگیرد این امر نشان از بافت ضعیف و نازک محل جراحی است. در برخی موارد تنها راه برای حذف وجود لکه‌های زرد غیرمنظم در زیر پوست و قسمت نوک بال قطع عضو می‌باشد. نگهدارنده محترم بعلت نوع عارضه قبل از هر اقدامی نیاز است جهت کسب راهنمایی بیشتر با یک یا چند دامپزشک متخصص در امر پرندگان مشورت نمایید و از انجام هرگونه درمان خود سرانه به شدت دوری جویید.
رعایت این موارد تحت نظر دامپزشک مربوطه می‌تواند در درمان و مهار بیماری مفید واقع گردد:
۱- مصرف دانه آفتاب گردان و کنجد در حد اعتدال می‌تواند به عنوان یک منبع چربی مفید مورد استفاده قرار گیرد.
۲- فیبرها مانع از جذب کلسترول می‌شوند و کلسترول را کاهش می‌دهند. منابع فیبری را در تغذیه پرنده جایگزین نمایید.
۳- ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن‌ها چربی مضر را تا حدود زیادی کاهش می‌دهند.
۴- امگا ۳ (کلزا، مغز گردو) باعث کاهش تری‌گلیسریدها می‌شود و به باز شدن عروق کمک می‌نماید.
۵- مقدار کم گردو در درمان مفید است.
۶- تغذیه پرنده در زمان شب می‌بایست زودتر انجام صورت بپذیرد .
۷- روزانه نیم ساعت پرنده را مجبور به پرواز و تحرک در محطی امن و ایمن نمایید.
۸- مصرف نامحدود میوه و سبزیجات مفید را در جیره روزانه پرنده بگنجانید.
۹- در حد اعتدال خیار را همراه با پوست دراختیار پرنده قرار دهید مفید است.
۱۰- تغذیه‌هایی با چربی بالا را بطور کل از برنامه غذایی پرنده حذف نمایید.
۱۱- از دادن زرده تخم‌مرغ به پرنده پرهیز نمایید (یک زرده تخم‌مرغ ۲۱۳ میلی‌گرم کلسترول دارد مصرف کم آن نیز برای پرنده خطرآفرین است مخصوصاً طوطی‌سانان) مصرف سفیده تخم‌مرغ اشکالی ندارد.
۱۲- برخی نگهدارندگانی که به پرندگان خود تغذیه گوشت قرمز ارائه می‌دهند می‌بایست از دادن گوشت قرمز به پرنده پرهیز نمایند. گوشت مرغ آب‌پز در حد اعتدال منعی ندارد.
۱۳- وراثت نیز در بروز این عارضه نقش بالایی دارد.
۱۴- میوه‌های خشکی مانند بادام و گردو در کاهش کلسترول مفید است.
۱۵- سبوس جو، لوبیا و عدس غنی از فیبرها هستند و برای کاهش چربی خون مفید می‌باشند.
۱۶- درحد اعتدال از کربوهیدرات‌های کمپلکس برای تغذیه پرندگان استفاده نمایید استفاده مدوام از گروه تغذیه‌ای چرب می‌تواند باعث بروز وتشدید عارضه گردد (نان، بیسکویت کم‌چرب تجاری مخصوص پرندگان، ماکارونی، سیب‌زمینی آب‌پز، برنج کته)
۱۷- روزانه مقداری سیب قرمز شیرین با پوست را در اختیار پرنده قرار دهید.
۱۸- از مقدار کمی کدو سبز و یا شوید به عنوان میان وعده برای پرنده استفاده نمایید.
۱۹- مصرف قسمت گوشتی گوجه‌فرنگی آب‌پز، جعفری، توت فرنگی، لیمو ترش، فلفل سبز، مرکبات و سبزیجات تازه به دلیل داشتن ویتامین C مفید است.
۲۰- از دادن هرگونه خوراکی‌های تجاری انسانی به پرنده به شدت پرهیز نمایید.
۲۱در طول روز۲ الی ۴ وعده جیره میوه‌ای را در اختیار پرنده قرار دهید.
۲۲- نخودفرنگی خشک، لوبیا و سویا میزان کمی چربی اشباع و کلسترول دارند و دارای مقادیری فیبر هستند که به کاهش کلسترول کمک می‌کند.
۲۳- استرس محیطی را برای پرنده به کمترین میزان خود برسانید.
۲۴- یک رژیم تغذیه‌ای استاندارد را طبق برنامه برای پرنده اجرایی نمایید.
۲۵- اگر پرنده دارای کم کاری تیروئید است تست تیروئید انجام دهید.
۲۶- این مطلب صرفاً به آن دسته از نگهدارندگان توصیه می‌نماییم که در آب پرندگان جهت درمان از الکل استفاده می‌نمایند که کاملاً غلط و مخاطره‌آمیز است. از دادن الکل به پرنده پرهیز نمایید الکل می‌تواند باعث وخامت بیماری گردد.
۲۷- بیماری‌های کلیوی و کبدی باعث اختلال درچربی خون می‌شوند لذا باید توسط دامپزشک کنترل گردد.
نگهدارنده محترم: از درمان‌های خود سرانه و تجویزهای غیر اصولی دارویی برای حیوانات به شدت پرهیز نمایید هرگونه اشتباه در تشخیص می‌تواند باعث ایجاد عوارض جبران نشدنی دیگر گردد.
هشدار: در راستای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی و تمامی گونه‌های جانوری از رهاسازی هرگونه حیوانات بیمار و غیربومی در طبیعت آزاد به شدت پرهیز نمایید، در صورتی که قادر به نگهداری و درمان نیستید می‌توانید با اداره محیط زیست محل سکونت خود تماس حاصل نموده تا اقدامات لازم از طریق ماموران خدمتگذار این نهاد بدون هیچ چشم داشتی اتخاذ گردد.
منبع: سایت ۶۰۱۹