به گزارش «سرویس دام، طیور و آبزیان» «ماکی دام - پایگاه خبری صنعت دام، طیور و آبزیان»؛ کیفیت خوب داخل تخممرغ را می‌توان از: رنگ زرده، کیفیت آلبومین، و استحکام غشای زرده (ویتلن) تشخیص داد.
اینکه خریداران تخممرغ چه رنگ زرده و چه اندازه تخممرغ را می‌پسندند بستگی به این دارد که مرغداری شما در کجای جهان قرار دارد، اما به هر حال یک تخممرغ باکیفیت آن است که مواد درون آن شفاف و بدون لکه، مانند آثار خون، آثار رنگدانه، و آثار گوشت باشد.
کیفیت تخممرغ را ژنتیک مرغ تخمگذار و مدیریت مرغداری بهبود می‌بخشد. با این همه، مدیریت تغذیه‌ای و پرورش مرغ‌ها (مرغ‌های سالم) یکی از عوامل کلیدی تولید تخممرغ باکیفیت است.
رنگ و کیفیت زرده تخممرغ
هم سلامتی مرغ‌ها، و هم مدیریت تغذیه آنها می‌توانند روی کیفیت درون تخممرغ اثر بگذارند. رنگ زرده را می‌توان با کاروتنوئیدها (carotenoids)، چه از منبع طبیعی، و چه صنعتی، کنترل کرد تا رنگ دلخواه مشتریان به دست آید. کاروتنوئیدها هستند که به زرده رنگ می‌دهند، و نیز خاصیت آنتی‌اکسیدانت بودن تخممرغ را تقویت می‌کنند. این ویژگی تخممرغ، روی تشکیل نطفه، و سودمندی‌های تخممرغ تأثیر می‌گذارد.
ترکیب مواد زرده، منعکس‌کننده ترکیب خوراکی است که به مرغ‌ها داده می‌شود. مشخصات اسیدآمینه‌های زرده بستگی به اسیدآمینه‌های جیره مرغ‌ها دارد.
تراکم ویتامین‌های جیره نیز در غنی بودن ویتامین‌های زرده مؤثر است. ویتامین‌های عمده زرده، مانند ویتامین A ،E ،و ویتامین D ، ویتامین‌های محلول در چربی هستند. ویتامین‌های محلول در آب، مانند ریبوفالوین (Riboflavin)، اسیدفولیک‌ها، نیاسین، تیامین، پریدوکسین، اسید پانتوتنیک و ویتامین B12 نیز به درون زرده منتقل می‌شوند.
افزون بر کیفیت مواد درون زرده، تخممرغ باید از وجود نقطه‌های خونی، که با برخی از مواد جیره ارتباط دارند نیز جلوگیری کرد.
نقطه‌های خونی زرده در اثر آلودگی خوراک، مایکوتوکسین‌هایی مانند اکراتوکسین (Ochratoxin)، و نیز به کمبود موادی مانند کولین، ویتامین A ،و ویتامین K در جیره بستگی دارد.
کیفیت سفیده تخممرغ
کیفیت سفیده تخممرغ نیز بستگی بسیار به جیره مرغ‌ها دارد. دیده شده است که کمبود ویتامین‌های محلول در آب، مانند پانتوتنیک اسید، بایوتین، ویتامین B12 و دیگر ویتامین‌های محلول در آب روی کیفیت سفیده تخممرغ اثر منفی می‌گذارد.
این مواد به درون سفیده تخممرغ منتقل می‌شوند و تراکم آنها در سفیده، بستگی به تراکم آنها در جیره مرغ‌ها دارد.
بیشتر بدانیم:
بررسی عوامل موثر بر کیفیت در تولید تخممرغ
بررسی برخی مشکلات در تغذیه مرغ‌های تخمگذار و پولت‌ها
تمرکز روی پوسته تخممرغ
کیفیت غشای آلبومین، و غشاء ویتلن زرده
رایج‌ترین شیوه برآورد کیفیت مواد درون تخممرغ به وسیله Haugh Raymond در سال 0391 ابداع شد. در این شیوه، پس از وزن کردن تخممرغ، آن را روی یک سطح صاف می‌شکنند و با یک وسیله اندازه‌گیری ریزسنج، ارتفاع آلبومین ضخیمی را که زرده را درون خود نگه داشته است اندازه می‌گیرند. هر چه این میزان بالاتر باشد، کیفیت درون تخممرغ بالاتر است.
نسبت آلبومین برای شرکت‌های فرآوری مواد غذایی اهمیت دارد زیرا صنایع فرآوری مواد غذایی، خواستار بالا بودن مواد جامد (مواد خشک) تخممرغ هستند.
یک عامل مهم در کیفیت تخممرغ، مستحکم بودن غشای زرده (ویتلن) است. یک غشای مستحکم می‌تواند به خوبی زرده را از سفیده جدا نگه دارد. غشای ویتلن ضعیف به زیان مالی شرکت فرآوری تخممرغ می‌انجامد، زیرا چندین عامل به کیفیت تخممرغ آسیب می‌زنند:
• مدت زمانی که تخممرغ در انبار نگهداری شده است.
• دمای محیط انبار
• سن مرغ
• کیفیت جیره مرغ
• بیماری‌ها
• افزودنی‌های به جیره
• آمونیاک محیط مرغداری
• داروهای مصرف شده
بالا بودن سطح vanadium جیره یکی از عواملی است که سبب می‌شود مقدار موسین خام در هر میلی‌لیتر آلبومین ضخیم تخممرغ کاهش یابد.
مدت طولانی نگه داشتن در انبار، به ویژه در هوای گرم، از کیفیت آلبومین کم می‌کند زیرا با گذر زمان pH آن بالا می‌رود.
افزون بر این‌ها، از کیفیت غشای ویتلن به تدریج کاسته می‌شود و زرده شکستنی‌تر می‌شود.
اگر به ضعف کیفیت آلبومین پی بردید باید مطمئن شوید که خطر بیماری در مرغ‌ها وجود داشته است یا نه. ویروس عفونت برونشیت مهمترین عامل ضعف آلبومین تخممرغ است.
بیماریهای دیگر، مانند بیماری نیوکاسل، لارنژیت Egg Drop Syndrom) EDS) عوارض یا و (laryngotracheitis) نیز در ضعف کیفیت آلبومین دخالت دارد.
نشان داده شده است که اسیدهای چرب اشباع شده سبب افزایش نشت‌پذیری غشای ویتلن می‌شوند. برای افزایش استحکام غشای ویتلن می‌توان ویتامین E را به جیره اضافه کرد.
رابطه مدیریت با ترکیب مواد تخممرغ
همه عوامل تغذیه‌ای روی کیفیت تخممرغ، چه درون و چه بیرون آن اثر می‌گذارند. به همین سبب مدیریت ترکیب موادی که به مرغ‌ها خورانده می‌شوند، و نیز مدیریت چگونگی توزیع خوراک اهمیت بالایی دارند. مرغ‌های تخمگذار علاقه زیادی به برچیدن و خوردن دانه‌های درشت خوراک دارند. برای اینکه مرغ‌ها به خوردن دانه‌های ریز خوراک تشویق شوند می‌باید در اواسط روز، به مدت یک تا یک و نیم ساعت برنامه خالی بودن خوراک‌خوری‌ها را اجرا کرد تا مرغ‌ها ناچار شوند ته مانده خوراک (دانه‌ریزها) را نیز مصرف کنند.
هدف از اینکار مصرف مواد ریز، که شامل فسفات، ویتامین‌ها، رنگ دانه‌ها و ریزمغذی‌ها است. اگر به مرغ‌ها فرصت داده شود دانه‌های درشت خوراک را برچینند تخم‌مرغ‌ها از نظر ترکیب مواد، یکسان نخواهند بود. انجام برنامه خالی ماندن کوتاه مدت دانخوری‌ها سبب می‌شود تخم‌مرغ‌ها یک‌دست از آب درآیند.
رسیدگی به هر یک از این عوامل، به تولیدکنندگان کمک می‌کند که تخم‌مرغهای باکیفیت تولید و به بازار بفرستند.
افزودن «پروتکسین» به خوراک یا آب مرغ‌ها، سبب تندرستی دیواره روده و افزایش توان جذب کلسیم می‌شود، در نتیجه کیفیت پوسته تخممرغ را بهبود و عمر تخم‌گذاری را افزایش می‌دهد.
منبع: نیکوتک
نوشتهPaulien Ruttenمجله مرغداری International Poultry Production سپتامبر2018